W przeszłości, w debacie toczącej się w latach czterdziestych i pięćdziesiątych, która doprowadziła do powstania Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali, Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej oraz Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej, rożne koncepcje i postulaty składały się na nurt koncepcji wzywających do budowania jedności i pokoju w Europie w duchu federalnym. Stanowiły one jedną z dominujących inicjatyw, będąc jednym z najważniejszych konceptów teoretycznych leżących u podstaw projektu integracyjnego. Obecnie, w obliczu kryzysów targających Unią Europejską kryzys przywództwa, kryzys finansowy, kryzys strukturalny, znów intensywnie mówi się o federacji jako możliwym finalité politique. W artykule podjęto próbę odpowiedzi na pytanie czy postulaty federalistów stanowią realny projekt polityczny czy utopię, która pozostanie niezrealizowana, dokonując w tym celu porównania koncepcji tzw. etapu klasycznego oraz współczesnych pod kątem argumentów za utworzeniem federacji europejskiej, metod i efektów.
The European Federation — a political project or utopia?
In the past, in the discourse in the 1940s and 1950s which led to the creation of the European Coal and Steel Community, the European Economic Community and the European Atomic Energy Community, different concepts and demands created the set of concepts calling to building the unity and the peace in Europe in the spirit of federalism. These concepts were the dominant and most important theory underlying the integration project. Now, in the face of crises in the European Union leadership crisis, financial crisis, structural crisis, the discussion on the idea of federation as possible finalité politique is gaining popularity again. This article attempts to answer the question whether federalist’s demands are a viable political project or utopia, which remain unrealized. For this aim, the author made a comparison between classical and contemporary federal concepts taking into consideration the arguments for the creation of the European federation, methods and effects.