Artykuły

Tom 38 (2017)

A Map of Longings: Utopian Underpinnings of Contemporary Transnational Westerns

Marek Paryż

Strony: 137 - 155

PDF

Abstrakt

Westerns evince utopian underpinnings when they highlight the necessity to reform corrupted social establishments and put forth solutions that are far from being realistic options. The genre usually depicts amicrocosmic environment in which individual human vices, attesting to some kind of nega­tive cultural norm, manifest themselves as excessive violence. Injustice and violence targeted at the grassroots calls for an immediate intervention, and that’s what happens. The Western carries utopian implications in that it expresses faith in the possibility of aquick and deep change of the state of af­fairs. However, with the initial state of order having been ushered in, the Western narrative reaches its closure, and the accomplishment of the incipient utopia falls outside its narrative frame. The contem­porary transnational significance of the Western has to do with the fact that it projects an allegory of positive change that can be applied to avariety of social and political contexts, and, at the same time, it precludes questions about the viability of the solutions it suggests. The article offers areading of three post-2000 film Westerns with the aim to uncover their utopian senses. My Sweet Pepper Land 2013, advertised as aKurdish Western, employs afamiliar scenario wherein alawman proves his courage and determination in the fight with alocal clan. The hero embodies the longing for amodern, progressive social reality. Dust 2001, by using ahistorical Macedonian setting, addresses the issue of nation-formation. It introduces two American characters who function as catalysts in the process of a nation’s transition from dependence to sovereignty. Blackthorn 2011 focuses on ahistorical situa­tion in Bolivia to emphasize the problem of continuing neocolonial injustice. It seeks asolution to this in the enfranchisement of the groups that have experienced oppression and exploitation, especially the poor and the indigenous, through ownership.


MAPA TĘSKNOT. UTOPIJNE FUNDAMENTY WSPÓŁCZESNYCH TRANSNARODOWYCH WESTERNÓW

Westerny przejawiają swoje utopijne fundamenty, gdy podkreślają konieczność zreformowania skorum­powanych społecznych elit i zastosowania rozwiązań, które są dalekie od realistycznych opcji. Gatunek ten zazwyczaj przedstawia mikrokosmos środowiska, w którym indywidualne ludzkie występki, po­twierdzające jakiś rodzaj negatywnej kulturowej normy, manifestują się jako nadmierna przemoc. Nie­sprawiedliwość i przemoc dotykające zwykłych obywateli przywołują niezwłoczną interwencję, która następuje. Western przejawia swoje utopijne implikacje w tym, że wyraża wiarę w możliwość szybkiej i głębokiej zmiany stanu rzeczy. Jednakże wraz z wprowadzonym na początku stanem zasad opowiada­nie westernowe dociera do swojego kresu, a wypełnienie rodzącej się utopii wykracza poza narracyjną ramę. Współczesna transnarodowa ranga westernu ma związek z faktem, iż projektuje on alegorię po­zytywnej zmiany, możliwej do wprowadzenia w rozmaitych społecznych i politycznych kontekstach i że — jednocześnie — uniemożliwia odpowiedzi na pytania dotyczące wykonalności rozwiązań przez niego sugerowanych. Artykuł przedstawia interpretację trzech westernów filmowych XXI wieku, nasta­wioną na odkrycie ich utopijnych znaczeń. Pewnego razu na Dzikim Wschodzie 2013, reklamowany jako kurdyjski western, opiera się na znajomym scenariuszu, wktórym człowiek prawa dowodzi swojej odwagi i determinacji w walce z miejscowym klanem. Bohater wciela tęsknotę za nowoczesnym, postę­powym społeczeństwem. Proch i pył 2001, wykorzystując historyczną macedońską scenerię, dotyka zagadnienia formowania się narodu. Występują w nim dwaj amerykańscy bohaterowie, którzy działają jako katalizatory w procesie przechodzenia narodu od stanu podległości do suwerenności. Blackthorn 2011 koncentruje się na historycznej sytuacji w Boliwii w celu uwydatnienia problemu trwającej postkolonialnej niesprawiedliwości. Film sugeruje rozwiązanie go przez uwłaszczenie tych grup spo­łecznych, które doświadczały opresji i eksploatacji, zwłaszcza biedaków i autochtonów.
                                                                                             Przeł. Kordian Bobowski