Dziennikarstwo i Media

Wprowadzenie

Leszek Pułka — 2024-10-15

Rozmyślając w chaosie — mapowanie sygnałów niepewności zorganizowanej

Patrycja Rozbicka — 2024-10-15

Artykuł analizuje współczesne wyzwania wynikające z dynamicznych zmian społeczno-kulturowych oraz politycznych, które definiują obecną erę. Inspirując się koncepcją płynnej nowoczesności, wzięto pod uwagę teorie, takie jak ta autorstwa Zygmunta Baumana, oraz starożytne filozoficzne doktryny zmienności, aby lepiej zrozumieć współczesną rzeczywistość. Artykuł kładzie nacisk na rosnącą niepewność i niesta- bilność, czego wyrazem jest wybór słowa roku 2022 — permaccrisis. W kontekście złożonego i płynnego krajobrazu współczesności wykorzystano termin VUCA (Volatility, Uncertainty, Complexity, Ambiguity) jako narzędzie opisu współczesnego świata, gdzie zmienność, niepewność, złożoność i niejednoznaczność są dominującymi cechami. Poprzez analizę literatury oraz mediów zmapowano strukturę współczesnych niepewności, aby lepiej zrozumieć i poradzić sobie z kontekstem czasu polikryzysów. Artykuł ten stanowi punkt wyjścia do dalszych badań nad współczesnymi wyzwaniami społecznymi i gospodarczymi.

„Otóż — ja się dogaduję. Ja i ciało”, czyli o ciałoneutralności na Facebooku

Bartłomiej Wiejak — 2024-10-15

W świetle współczesnych dyskusji nad ciałem i jego rozbudowaną socjologiczną interpretacją koncepcje dotyczące sposobów na jego wyzwolenie wydają się coraz bardziej widoczne. Praktyki dyscyplinujące, treści terapeutyczne czy proponowanie różnorodnych sposobów interpretacji własnego ciała zyskują na sile. Jedną ze świeższych koncepcji zakładających reinterpretację własnego ciała jest ciało- neutralność. Wydaje się, że podczas gdy społeczną normą jest próba dążenia do kanonicznego wyglądu kultury Zachodu, ciałoneutralność stawia przed jednostką inny cel polegający na wyzbyciu się poczucia winy związanego z własnym wyglądem oraz funkcjonalne patrzenie na swą fizyczność. W tym kontekście człowiek nie jest swoim ciałem. Niniejszy artykuł stanowi próbę nakreślenia sposobów argumentacji w ramach dyskursu składających się na i budujących pojęcie ciałoneutralności.

„Twój awatar, twój wybór” — tożsamość użytkownika aplikacji randkowych w Metawersum

Edyta Kus — 2024-10-15

Celem artykułu jest rekonstrukcja znaczenia tożsamości użytkownika aplikacji służących do randkowania w Metawersum. Analizę ich komunikacji osadzono w postmodernistycznych teoriach Zygmunta Baumana i Anthony’ego Giddensa. Zaprezentowane w artykule wnioski wyprowadzone zostały w oparciu o metody krytycznej analizy dyskursu, a za materiał badawczy posłużyły teksty zaczerpnięte ze stron internetowych wspomnianych platform. Badanie wykazuje, że tożsamość użytkownika aplikacji konstruowana jest przede wszystkim na poziomie wizualnym i manifestowana za pomocą awatara. Dodatkowym ważnym czynnikiem nań wpływającym jest wirtualna realizacja stylów życia i nawiązywane relacje.

„Fake news” — ujęcie dyskursywne. Rekonesans (na podstawie badań własnych)

Karina Stasiuk-Krajewska — 2024-10-15

Celem niniejszego tekstu jest wstępna rekonstrukcja dyskursu fake newsa jako gatunku w oparciu o badania (ilościowe i jakościowe) przeprowadzone przez autorkę. Analiza oraz prezentacja wyników badań i analiz wymaga odniesienia się do wielu pojęć, które pozostają wciąż nieprecyzyjnie zdefiniowane i wieloznaczne. Odniesienie to będzie miało charakter jedynie podstawowy i omówi tylko te wątki, które są niezbędne dla ustrukturyzowanej i wyczerpującej prezentacji wyników przeprowadzonych badań. Jednocześnie, zwrotnie, ich wyniki naświetlą i doprecyzują — poprzez operacjonalizację — pierwotne założenia teoretyczne.

Fenomen podkastów „true crime”. Przypis do historii medializacji przemocy

Dominik Lewiński — 2024-10-15

Artykuł jest próbą zbadania fenomenu podcastów true crime, ze szczególnym uwzględnieniem ich odbiorcy. Przedstawia historię gatunku (true crime) i porównuje go z tradycyjnym kryminałem. W niniejszym artykule podkast opisany został jako podstawowa forma komunikacji true crime, przeciwstawiona zresztą zwykłemu radiu. Aby dotrzeć do motywów odbiorców badanego zjawiska, w artykule opisano wpływ procesu cywilizacyjnego na zmianę instynktów i wewnętrznych imperatywów człowieka. Nacisk położony został na stopniowe zanikanie naturalnej agresji. W porównaniu z teoriami współczesnych badaczy gatunku w tekście przedstawiono dwie tezy rzucające nowe światło na potrzeby odbiorców true crime.

Cechy gatunkowe podkastu internetowego na przykładzie „O Zmierzchu” Marty Niedźwieckiej

Dominika Poroszewska — 2024-10-15

W artykule przedstawiono aktualny stan badań nad podkastami, co doprowadziło do wniosku, że jest to gatunek medialny o charakterze multimodalnym, przyjmujący formę dźwiękową, audialną lub audialno-wizualną, co podkreśla jego zdolność do wykorzystywania różnorodnych kodów semiotycznych współtworzących złożony przekaz. Artykuł stanowi wstępne rozpoznanie specyficznych cech gatunkowych podkastu internetowego O Zmierzchu, który reprezentuje dynamicznie kształtujący się wzorzec gatunkowy. Analiza ta pozwala na bardziej szczegółowe zrozumienie ewoluującej natury podkastów oraz ich roli we współczesnym krajobrazie mediów. Ujęcie podkastu w ramach gatunku medialnego jest kluczowe z uwagi na przyjętą perspektywę obserwacji konkretnego materiału, co umożliwiło zastosowanie narzędzi badawczych genologii lingwistycznej oraz genologii medialnej.

Wideoklip w sieci nowej humanistyki. Przyczynek do badań z zakresu antropologii teledyskowego aktorstwa

Michał Pick — 2024-10-15

Artykuł Wideoklip w sieci nowej humanistyki. Przyczynek do badań z zakresu antropologii teledyskowego aktorstwa jest szkicem, w którym autor zwraca uwagę na niewykorzystany potencjał badań nad współczesnym wideoklipem. Propozycja krytycznej refleksji nad teledyskiem z perspektywy nowej humanistyki i antropologii aktorstwa jest jednym z możliwych badawczych tropów. Autor zauważa w badaniach nad wideoklipem w polskiej literaturze naukowej wyraźną lukę, sugerując, że będący gatunkiem stale ewoluującym, związanym silną relacją z technologicznym postępem teledysk jest wciąż ważną i trwale obecną we współczesnym pejzażu kulturowym formą sztuki audiowizualnej. Autor sugeruje możliwe tropy komparatystyczne, zwraca uwagę na występowanie licznych intertekstów pozwalających teledysk analizować w odniesieniu do innych tekstów kultury czy dziedzin sztuki. Przywołując teorię „muzycznej persony”, zwraca także uwagę na problematykę tożsamości bohaterów teledyskowych miniatur.

W pułapce rytuału, czyli słów kilka o kryzysie rodziny, narcyzmie i męskiej dominacji w filmach „Kobieta z lodu” Bohdana Slámy i „Kobieta na dachu” Anny Jadowskiej

Łukasz Wróblewski — 2024-10-15

W swoim tekście analizuję sytuację rodzinną Hany — bohaterki filmu Kobieta z lodu (2017) Bohdana Slămy, oraz Mirosławy występującej w Kobiecie na dachu (2022) Anny Jadowskiej.

Na przykładzie ich losów przekonuję, że głównym czynnikiem powodującym kryzys rodziny jest natrętne i nieprzemyślane odgrywanie codziennych rytuałów. Zarówno Hana, jak i Mirosława są uwikłane w wiele praktyk utrudniających im nawiązanie szczerych i empatycznych relacji z najbliższymi. Rytuały w ich przypadku, zamiast spajać rodzinę, doprowadzają do wielu konfliktów. Odwołując się między innymi do prac Pierre’a Bourdieu, Lestera Kurtza, Anthony’ego Giddensa czy Sary Ahmed, pokazuję, w jaki sposób rytuał eskaluje narcystyczne postawy i podsyca męską dominację. Wyjaśniam także, dlaczego celebrowanie rytuałów pozwala chronić się podmiotowi przed konfrontacją z tym, co wzbudza u niego lęk i wstyd. Jednym z głównych problemów bohaterów filmu jest właśnie odbierająca im poczucie pewności siebie ocena otoczenia. Chociaż rytuały mają chronić ich przed byciem zawstydzonym, eskalują kryzys relacji z najbliższymi i prowadzą do atrofii komunikacji.

Na zapleczu chińskiego marketu. Problemy drugiego pokolenia migrantów w filmie „Chinas” (2023, reż. Arantxa Echevarría)

Aleksandra Matyja — 2024-10-15

Celem artykułu jest prześledzenie wzywań, z którymi mierzą się przedstawiciele drugiego pokolenia migrantów przedstawieni w filmie Chinki w reżyserii Arantxy Echevarrii. Omawiana produkcja, choć opowiada historię osób należących do chińskiej diaspory w Hiszpanii, zawiera liczne elementy ukazujące uniwersalne doświadczenia młodych osób dorastających w rodzinach migranckich. W niniejszym opracowaniu zostały one poddane analizie w odniesieniu do badań na temat zjawisk towarzyszących tego rodza- ju doświadczeniom, takim jak między innymi konflikty tożsamościowe, language brokering, parentyfikacja oraz hybrydyzacja kulturowa.

Medializacja kryzysu uchodźczego. Analiza dyskursów medialnych na przykładzie sytuacji na granicy polsko-białoruskiej w 2021 roku

Eryk Kawecki — 2024-10-15

Artykuł porusza temat kryzysu migracyjnego na granicy polsko-białoruskiej, który miał miejsce w drugiej połowie 2021 roku. W drodze krytycznej analizy dyskursu zbadano wybrane teksty pochodzące z dwóch portali internetowych — „Krytyki Politycznej” oraz wPolityce.pl. Przyjęty czas analizy to okres od 15 sierpnia do 31 grudnia 2021 roku. Każdy z portali reprezentuje inny profil dyskursywny — odpowiednio: lewicowy i prawicowy — a także odmienne nastawienie do omawianego kryzysu. Celem tekstu było zbadanie, w jaki sposób oba portale w treściach publikowanych artykułów, wywiadów i relacji z wydarzeń na granicy przedstawiały wspomniany kryzys migracyjny oraz konstruowały narrację wokół niego.

Pornografia w kontekście komunikacji z rynkiem. Rys historyczny do XX wieku

Michał Grala — 2024-10-15

Działania w obrębie rynku konkretnego produktu zakładają wykorzystanie różnych narzędzi, których celem jest optymalizacja pozycji rynkowej. Proces ten w przypadku rynku niedoboru, na którym popyt na dany produkt przewyższa podaż, jest inny niż na rynkach nasyconych o wysokim stopniu konkurencyjności. Kształtowanie komunikacji marketingowej w sposób zaplanowany, z uwzględnieniem makrootoczenia, to pierwszy krok do optymalizacji kanałów komunikacji na linii oferent–klient. Mikrootoczenie, jako element definiujący komunikację, to krok na drodze do dojrzałości produktu oraz profesjonalizacji branży. Takie podejście pozwala wskazać na etapy w życiu produktu jako wyznaczniki jego pozycji w cyklu życia. Oddziaływanie produktu, jakim jest pornografia, na kulturę można ocenić jedynie poprzez analizę otoczenia rynkowego i narzędzi komunikacji stojących za produktem. Wychodząc z założenia, że zmiany w otoczeniu społeczno-kulturowym, technologicznym i prawnym były decydujące, należy przyjrzeć się tym aspektom w historii budowania sukcesu produktu, jakim jest pornografia.

Wiedza niemożliwa do zignorowania. O procesach konstruowania rzeczywistości w raporcie „FutureBrand Index 2023”

Waldemar Bojakowski — 2024-10-15

Celem artykułu jest zwrócenie uwagi na kilka aspektów związanych z wytwarzaniem wiedzy eksperckiej. Pierwszym z nich jest powiązanie współczesnego kapitalizmu, a przez to działalności wspólnoty ekspertów, z przyszłością i tym, w jaki sposób staje się ona punktem odniesienia w przypadku wypowiedzi profesjonalistów w zakresie zarządzania marką. Drugą z kwestii poruszanych w tekście jest wytwarzanie warunków światowej konkurencji między przedsiębiorstwami poprzez dokonywanie pomiarów wartości, „siły” czy też kapitału marki (brand equity). Jedna z centralnych tez artykułu głosi, że presja konkurencyjności jest wytwarzana między innymi w ramach wypowiedzi na temat wartości poszczególnych firm i repre- zentujących je marek. Ostatni z poruszanych w tekście wątków dotyczy tego, jaką funkcję komunikacyjną pełnią raporty prezentujące badania w zarysowanym obszarze. W tym kontekście jako przykład omawiany jest raport FutureBrand Index 2023.

Topos „świat na opak” i redukcja do absurdu w kampanii społecznej „It’s Illogical”

Jacek Grębowiec — 2024-10-15

Niniejszy artykuł poświęcony został analizie trzech spotów pochodzących z wiralowej kampanii It’s Illogical, przygotowanej przez amerykański ruch społeczny It’s On Us. Autor artykułu analizuje przede wszystkim środki perswazji użyte w filmach, takie jak topos „świat na opak”, redukcja do absurdu, a także groteskową estetykę spotów. Zastanawia się również nad ich skutecznością perswazyjną.

„Different place, different rules”. Inny świat w komunikacji marki PlayStation

Paweł Pawiński — 2024-10-15

Artykuł omawia konkretne sposoby konstruowania rzeczywistości w reklamowej komunikacji marki Sony PlayStation, a także atrybuty modelowego użytkownika tej rzeczywistości. Punkt wyjścia stanowi charakterystyka wizji świata PlayStation jako innej i lepszej niż rzeczywistość codzienna oraz motywacji eskapistycznej, która potencjalnie pozwala chcieć tego świata doświadczać. Następnie zaprezentowane i zniuansowane zostały dwie różne wizje użytkownika PlayStation, które marka forsuje w swojej komunikacji: jednostki sprawczej oraz jednostki zdominowanej. Finalny rozdział artykułu wiąże wykorzystane w analizowanych reklamach motywy z problemami codziennej rzeczywistości, na które marka może próbować stanowić odpowiedź, a także z pokrewnymi interpretacyjnie koncepcjami z zakresu nauk społecznych i psychologii.

Ochrona dziennikarza wynikająca z prawa prasowego

Aleksandra Maciocha — 2024-10-15

Artykuł omawia ochronę prawną dziennikarzy w kontekście wyzwań związanych z cyfryzacją i zacieraniem się granic między prywatnością a przestrzenią publiczną. Podkreśla znaczenie prawa prasowego w zapewnieniu dziennikarzom swobody wypowiedzi oraz ochrony źródeł informacji. Szczególną uwagę poświęcono analizie dwóch przestępstw stypizowanych w prawie prasowym: szantażu wobec dziennikarza oraz utrudniania i tłumienia krytyki prasowej, które mają bezpośredni wpływ na wolność wykonywa- nia zawodu dziennikarza. Artykuł zwraca uwagę na potrzebę dostosowania ochrony prawnej do nowych realiów, by skutecznie chronić dziennikarzy w realizacji ich misji społecznej. Podkreślono również rolę dziennikarstwa jako strażnika demokracji, wskazując na konieczność ciągłego doskonalenia przepisów prawnych w celu ochrony wolności słowa i niezależności dziennikarskiej.