https://wuwr.pl/okom <p style="text-align: justify;">"Oblicza Komunikacji" to czasopismo poświęcone studiom nad dyskursem (<em>discourse studies</em>). Głównym obszarem naszego zainteresowania są badania współczesnej komunikacji w kontekście historycznym, społecznym i kulturowym.</p> <p style="text-align: justify;">"Oblicza Komunikacji" są transdyscyplinarne. To szeroko otwarte forum wymiany myśli dla komunikologów o różnych orientacjach metodologicznych (lingwistów, socjologów, psychologów, pedagogów, historyków, medioznawców i in.). Nasze czasopismo jest otwarte na poszukiwanie wspólnego języka i zintegrowanych narzędzi badawczych.</p> <p style="text-align: justify;">ISSN: 2083-5345</p> Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego Sp. z o.o. pl-PL Oblicza Komunikacji 2083-5345 https://wuwr.pl/okom/article/view/15738 Marta Śleziak Aneta Kwiatkowska Prawa autorskie (c) 2024 2024-04-17 2024-04-17 15 7 11 10.19195/2083-5345.15.1 https://wuwr.pl/okom/article/view/15745 <div class="page" title="Page 1"> <div class="section"> <div class="layoutArea"> <div class="column"> <p>Artykuł ma na celu analizę rosyjskojęzycznych wypowiedzi informacyjno-sprawozdawczych występujących w treści listów przesyłanych na okolicznościowych kartach pocztowych w drugiej połowie XX wieku. Wypowiedzi konstatywne towarzyszące rosyjskim życzeniom świątecznym wysyłanym na pocztówkach nie stanowiły dotąd przedmiotu kompleksowych analiz językoznawczych, dlatego ich zbadanie może przyczynić się do uzupełnienia wiedzy o krótkich formach epistolarnych, w szczególności zaś — tematach poruszanych w tego rodzaju korespondencji. Badaniu poddano lokalizację wypowiedzi informacyjno-sprawozdawczych w strukturze listów, ich tematykę oraz pełnione przez nie funkcje. Analiza prowadzi do wniosku, że niektóre spośród zaobserwowanych zjawisk mogą mieć podłoże kulturowe, psychologiczne i/lub socjolingwistyczne.</p> </div> </div> </div> </div> Daniel Dzienisiewicz Prawa autorskie (c) 2024 2024-04-17 2024-04-17 15 15 32 10.19195/2083-5345.15.2 https://wuwr.pl/okom/article/view/15747 <div class="page" title="Page 1"> <div class="section"> <div class="layoutArea"> <div class="column"> <p>Przedstawienie wybranych materiałów Pracowni Rękopisów BG PAN zdeponowanych przez twórców kultury studenckiej Wybrzeża okresu PRL-u stanowi przyczynek do rozważania pojęcia „efemeryczności” w trzech płaszczyznach: efemeryczność treści rękopisów, efemeryczność nośników informacji, efemeryczność zgodna z tradycyjną definicją druków ulotnych. Uwypukla się wartość teatraliów jako materiałów źródłowych pozwalających ustalić periodyzację historii studenckich teatrów osobnych, artystyczną ekspresję studentów wywodzących się z PWSSP w Gdańsku oraz cechy epoki PRL-u jako czasu gospodarki niedoboru, kiepskich wyrobów — także maszynopisów z lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych, z których z trudem daje się odczytać zapis scenek, scenariusza, spis rekwizytów teatralnych. Teatrzyki okresu PRL-u często, ze względu na nieinstytucjonalność i krótkie trwanie, określa się efemerydami. Artykuł jest zatem odpowiedzią na pytanie, co o teatrach-efemerydach oraz ich kontekście społeczno-historycznym mówią druki ulotne i rękopisy.</p> </div> </div> </div> </div> Katarzyna Nowicka Prawa autorskie (c) 2024 2024-04-17 2024-04-17 15 33 50 10.19195/2083-5345.15.3 https://wuwr.pl/okom/article/view/15746 <div class="page" title="Page 1"> <div class="section"> <div class="layoutArea"> <div class="column"> <p>W artykule autor stosuje pojęcie efemeryczności do tytułów prasowych, napomykając o różnych możliwych zjawiskach w historii polskiej prasy, które by taką efemeryczność reprezentowały, od staropolskich nieperiodycznych druków ulotnych począwszy. Następnie z racji na dziedzinę kultury, do jakiej należy niezależny wrocławski periodyk poetycki „Cegła”, wskazuje się w artykule efemerydy polskiej prasy literackiej wydawane w przeszłości, takie jak jednodniówki poetyckie z początku XX wieku, które zostają pokrótce scharakteryzowane. W następnej kolejności w artykule prezentowane są przykłady takich wydań współczesnych czasopism literackich, które wedle tezy autora reprezentują efemeryczność z uwagi na formę, są to przede wszystkim wybrane wydania magazynów literackich „Portret” oraz „Ha!art”, ale też pewne czasopisma artystyczne. W drugiej części artykułu podjęta zostaje refleksja nad genologią magazynu „Cegła” (także w odniesieniu do almanachów poetyckich) oraz zostają poddane analizie poszczególne wydania tego magazynu, ukazujące się w najróżniejszych formułach graficznych oraz materialnych. Ze względu na charakter tego periodyku autor opisuje poszczególne wydania „Cegły” w perspektywie performatyki i ukazuje związki performatywności „Cegły” z efemerycznością jej formy.</p> </div> </div> </div> </div> Marcin Czerwiński Prawa autorskie (c) 2024 2024-04-17 2024-04-17 15 51 63 10.19195/2083-5345.15.4 https://wuwr.pl/okom/article/view/15748 <div class="page" title="Page 1"> <div class="section"> <div class="layoutArea"> <div class="column"> <p>W drugiej połowie XIX wieku afisz teatralny był najważniejszym teatralnym drukiem ulotnym. Początkowo przyjmował wiele funkcji, które z czasem zostały przekazane innym materiałom, zwłaszcza programom. Afisz dostarcza informacji o samym przedstawieniu teatralnym, ale także sposobie działania teatru jako instytucji, obowiązujących go administracyjnych regulacjach i kulturze organizacyjnej oraz funkcjonowaniu teatru w świadomości widzów. Przyjmując za Gillien Russell koncepcję performatywności afisza teatralnego, w artykule przedstawione zostały płaszczyzny oddziaływania druku, konteksty jego użytkowania oraz potencjalne możliwości reprezentowania teatru w sferze artystycznej, administracyjnej i społecznej.</p> </div> </div> </div> </div> Alicja Kędziora Prawa autorskie (c) 2024 2024-04-17 2024-04-17 15 65 75 10.19195/2083-5345.15.5 https://wuwr.pl/okom/article/view/15749 <div class="page" title="Page 1"> <div class="section"> <div class="layoutArea"> <div class="column"> <p>Tekst jest próbą syntetycznego przedstawienia wartości efemer jako źródła z perspektywy historyka. Za przykład posłużył zbiór efemer związanych z XIX Światowym Kongresem Esperantystów, którego gospodarzem w 1927 roku był Gdańsk (Danzig).</p> </div> </div> </div> </div> Jan Daniluk Prawa autorskie (c) 2024 2024-04-17 2024-04-17 15 79 90 10.19195/2083-5345.15.6 https://wuwr.pl/okom/article/view/15750 <div class="page" title="Page 1"> <div class="section"> <div class="layoutArea"> <div class="column"> <p>Po wojnie odradzająca się gastronomia wykorzystywała do kontaktu z klientami głównie akcydensy. Stosowano na nich różnorodne środki perswazji językowej, graficznej i typograficznej. Artykuł ma na celu przedstawienie wyników analizy językowej i źródłowej powojennych afiszy, ulotek i zaproszeń związanych z gastronomią i rozrywką. Badaniu poddano sposób przedstawiania miejsca, czasu, nadawcy oraz najchętniej wykorzystywane leksemy wpływające na perswazyjność odbioru komunikatów. Z analizy wynika, że autorzy druków nie tylko korzystali z przedwojennego doświadczenia, ale też poszukiwali nowych sposobów wpływania na odbiorcę. W 1947 roku władze rozpoczęły akcję likwidacji inicjatywy prywatnej. Reklamę zastąpiła oficjalna propaganda.</p> </div> </div> </div> </div> Aneta Kwiatkowska Prawa autorskie (c) 2024 2024-04-17 2024-04-17 15 91 104 10.19195/2083-5345.15.7 https://wuwr.pl/okom/article/view/15751 <div class="page" title="Page 1"> <div class="section"> <div class="layoutArea"> <div class="column"> <p>Celem artykułu jest zaprezentowanie codzienności w przekazie obrazowo-tekstowym etykiet przemysłu spożywczego. Podstawowym materiałem badawczym jest kolekcja etykiet producentów z Torunia i regionu z czasów II RP zgromadzona w Gabinecie Dokumentów Życia Społecznego Biblioteki Uniwersyteckiej w Toruniu. Analizie opisowej poddane zostały etykiety 12 producentów z dziewięciu miast obecnego województwa kujawsko-pomorskiego. W II RP region ten obejmował dwa województwa: pomorskie ze stolicą w Toruniu (Bydgoszcz od 1938 roku, Chełmno, Chojnice, Grudziądz, Sępólno Krajeńskie, Toruń, Wąbrzeźno) oraz poznańskie (Bydgoszcz do 1938, Inowrocław, Żnin). Etykiety opowiadają historię o ludziach z czasów II RP. Stanowią bogaty materiał ikonograficzny, który uważnemu odbiorcy dostarcza wielu możliwości interpretacyjnych. W badaniach dokumentacyjnych informacje zawarte w warstwie tekstowej etykiet mogą posłużyć jako źródło komplementarne dla materiałów archiwalnych i prasowych.</p> </div> </div> </div> </div> Anna Klugowska Prawa autorskie (c) 2024 2024-04-17 2024-04-17 15 105 131 10.19195/2083-5345.15.8 https://wuwr.pl/okom/article/view/15752 <div class="page" title="Page 1"> <div class="section"> <div class="layoutArea"> <div class="column"> <p>Artykuł bada wycinek z dziejów staropolskiej pieśni nowiniarskiej, a jego przedmiotem są druki ulotne rozpowszechniane w latach 1608–1609. W przebiegu dymitriady to ważny moment obejmujący pojawienie się w państwie moskiewskim Dymitra II Samozwańca i jego zwycięstwa nad wojskami cara Wasyla Szujskiego. Tymczasem w Polsce, na dworze Zygmunta III Wazy, przygotowywano plan przyszłej wojny z Moskwą. Powstały wówczas liczne pisma o charakterze politycznym, w tym także poetyckie agitacje „za Dymitrem” i „za wojną z moskiewskim”. Przybierały one znaną odbiorcom formę wierszowanych nowin, gatunku pokrewnego dawnym pieśniom historycznym, cenionym jako źródło wiarygodnej wiedzy o przeszłości. Specyfika pieśni nowiniarskich — w tym sprzyjająca umasowieniu przekazu meliczność, a także budząca zainteresowanie aktualność i typowa dla gatunku prowidencjalna wykładnia bieżącej historii, wreszcie — operowanie niezwykłością i cudownością — sprawiła, że stały się one narzędziem formowania opinii szlacheckiej. Właśnie ta transformacja funkcji rymowanych gazet, czyli przemiana nośnika informacji w przekaźnik propagandy, dokonująca się w początkach XVII wieku, była kontekstem analiz przeprowadzonych w szkicu.</p> </div> </div> </div> </div> Aleksandra Oszczęda Prawa autorskie (c) 2024 2024-04-17 2024-04-17 15 135 150 10.19195/2083-5345.15.9 https://wuwr.pl/okom/article/view/15753 <div class="page" title="Page 1"> <div class="section"> <div class="layoutArea"> <div class="column"> <p>Artykuł stanowi prezentację badań przeprowadzonych nad drukami ulotnymi wytworzonymi na terenie Stoczni Gdańskiej im. Lenina podczas strajku sierpniowego w 1980 roku przez Międzyzakładowy Komitet Strajkowy w Gdańsku. Okres, w którym zostały wytworzone materiały objęte badaniami, był przełomowy. Z powodu wprowadzonych przez rząd podwyżek cen mięsa i wędlin latem 1980 roku w Polsce wybuchły strajki, które doprowadziły do powstania NSZZ „Solidarność”. W przekazie Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego do osób strajkujących oraz popierających strajk istotną rolę pełniły komunikaty i oświadczenia wydawane i kolportowane w postaci niewielkich rozmiarów druków ulotnych przybierających różnorakie formy. Wiele z nich znajduje się dziś w Archiwum Historycznym Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”. Odpowiednio uporządkowane tworzą swoiste kalendarium Sierpnia ’80. Ulotki, które rozprowadzane były podczas strajku sierpniowego, informowały o najważniejszych żądaniach strajkujących załóg zakładów pracy i przedsiębiorstw reprezentowanych przez MKS, konieczności kontynuowania strajku czy kontaktach z Komisją Rządową.</p> </div> </div> </div> </div> Łukasz Grochowski Prawa autorskie (c) 2024 2024-04-17 2024-04-17 15 151 163 10.19195/2083-5345.15.10 https://wuwr.pl/okom/article/view/15754 <div class="page" title="Page 1"> <div class="section"> <div class="layoutArea"> <div class="column"> <p>W artykule autor analizuje treści i funkcje plakatów tworzonych przez członków ukraińskiego ruchu oporu w okupowanym Chersoniu. Za sprawą swej dosłowności i dosadności, wręcz brutalności, uliczna propaganda ma głównie służyć zastraszeniu przeciwnika. Groźba dotyczy konkretnych osób kolaborujących z Rosjanami, jak i żołnierzy wrogiej armii. Plakaty służą również podtrzymaniu ducha oporu — mają nieść nadzieję na rychłe wyzwolenie. Autor podejmuje również dyskusję na temat problemów i dylematów badacza piszącego tekst dotyczący bieżących i gorących tematów społecznych, takich jak tocząca się wojna i dynamiczna zmiana opisywanej sytuacji.</p> </div> </div> </div> </div> Waldemar Dymarczyk Prawa autorskie (c) 2024 2024-04-17 2024-04-17 15 165 177 10.19195/2083-5345.15.11