Artykuły

Tom 138 (2024)

Aksjologiczne podstawy ochrony ryzyka macierzyństwa w prawie zabezpieczenia społecznego

Strony: 27-41

PDF

Abstrakt

Opracowanie dotyczy założeń teoretycznych ochrony ryzyka macierzyństwa, omówionych na tle przemian społecznych, przekształceń rynku pracy, a także kolejnych nowelizacji prawa pracy i prawa zabezpieczenia społecznego. Zaprezentowane zostały międzynarodowe, europejskie oraz konstytucyjne podstawy ochrony macierzyństwa. Autor analizuje charakter prawny i ewolucję zasiłku macierzyńskiego, który de lege lata stanowi element ubezpieczeń społecznych i jest przyporządkowany do ubezpieczenia chorobowego. Zwraca również uwagę na świadczenie rodzicielskie, które realizuje podobne cele, jak zasiłek macierzyński, ale jest finansowane z budżetu państwa. Zdaniem autora z perspektywy teoretycznej uzasadnione jest wprowadzenie kategorii socjalnego ryzyka rodzicielstwa zamiast socjalnego ryzyka macierzyństwa. De lege ferenda zasiłek macierzyński mógłby zostać zastąpiony zasiłkiem rodzicielskim, który stanowiłby część systemu świadczeń rodzinnych.

Bibliografia

Babińska-Górecka R., Ewolucja funkcji zasiłku macierzyńskiego (uwagi na tle ostatnich zmian przesłanek nabycia prawa do zasiłku macierzyńskiego dla ubezpieczonego ojca dziecka), „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 2015, nr 11.

Babińska-Górecka R., Zasiłek macierzyński, [w:] System prawa pracy, t. 3. Indywidualne prawo pracy. Część szczegółowa, red. naczelny K.W. Baran, red. naukowa M. Gersdorf, K. Rączka, Warszawa 2021.

Czerniak-Swędzioł J., Ewolucja urlopu rodzicielskiego, „Studia z zakresu prawa pracy i polityki społecznej” 23, 2016.

Eichenhofer E., Social security as a human right: A. European perspective, [w:] Research Handbook on European social security law, red. F. Pennings, G. Vonk, Cheltenham 2015.

Florczak-Wątor M., Komentarz do art. 71, [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, red. P. Tuleja, Warszawa 2019.

Jędrasik-Jankowska I., Pojęcia i konstrukcje prawne prawa ubezpieczenia społecznego, Warszawa 2016.

Jończyk J., Prawo zabezpieczenia społecznego, Kraków 2006.

Lewandowicz-Machnikowska M., Regulacja prawna socjalnego wsparcia dla osób o niskich dochodach, Wrocław 2013.

Mitrus L., Komentarz do art. 34, [w:] Karta Praw Podstawowych. Komentarz, red. A. Wróbel, Warszawa 2020.

Mitrus L., Ochrona rodzicielstwa w świetle zmian kodeksu pracy, [w:] Jedność w różnorodności. Studia z zakresu prawa pracy, zabezpieczenia społecznego i polityki społecznej. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Wojciechowi Muszalskiemu, red. A. Patulski, K. Walczak, Warszawa 2009.

Mitrus L., Prawo do zasiłku macierzyńskiego w świetle nowelizacji kodeksu pracy i ustawy zasiłkowej (analiza zmian i postulaty de lege ferenda), [w:] Uprawnienia pracowników związane z rodzicielstwem w świetle przepisów prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, red. J. Czerniak-Swędzioł, Warszawa 2016.

Mitrus L., Wątpliwości wokół urlopu rodzicielskiego, [w:] Prawo pracy. Refleksje i poszukiwania. Księga Jubileuszowa Profesora Jerzego Wratnego, red. G. Uścińska, Warszawa 2013.

Osiatyński W., Prawa człowieka i ich granice, Kraków 2011.

Pacud R., Ubezpieczenia społeczne oparte na pracy?, [w:] Przyszłość prawa pracy. Liber Amicorum. W pięćdziesięciolecie pracy naukowej Profesora Michała Seweryńskiego, red. Z. Hajn, D. Skupień, Łódź 2015.

Pennings F., European Social Security Law, Cambridge-Antwerp-Chicago 2022.

Prawa człowieka. Dokumenty międzynarodowe, przekład i opracowanie B. Gronowska, T. Jasudowicz, C. Mik, Toruń 1996.

Sobczyk A., Prawo dziecka do opieki rodziców jako uzasadnienie dla urlopu i zasiłku macierzyńskiego, „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 2015, nr 9.

Szklarski G., Zakres ochrony prawa do zabezpieczenia społecznego z art. 67 Konstytucji RP, Warszawa 2021.

Szubert W., Ubezpieczenie społeczne. Zarys systemu, Warszawa 1987.

Ślebzak K., Prawo do zabezpieczenia społecznego w Konstytucji RP. Zagadnienia podstawowe, Warszawa 2015.

Uścińska G., Prawo zabezpieczenia społecznego, Warszawa 2021.

Wagner B., Z problematyki równości w ubezpieczeniach społecznych, [w:] Aksjologiczne podstawy prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, red. M. Skąpski, K. Ślebzak, Poznań 2014.

Wypych-Żywicka A., Zdarzenia losowe i ryzyka ubezpieczeniowe, [w:] System prawa ubezpieczeń społecznych. Część ogólna, red. A. Wypych-Żywicka, Warszawa 2020.

Licencja

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.