Przegląd Prawa i Administracji

Słowo wstępne

2024-11-21T19:35:17+01:00

Inspekcja pracy jako element ładu społeczno-prawnego

2024-11-21T19:37:58+01:00

Powszechnie akceptowane jest zapatrywanie, że inspekcja pracy, sprawująca nadzór nad przestrzeganiem prawa pracy, jest jednym z kluczowych gwarantów ładu społeczno-prawnego w tej dziedzinie. Celem artykułu jest weryfikacja trafności i aktualności tego zapatrywania. Nasuwają się też pytania o charakter, prawną naturę oraz zakres występowania przez inspekcję w tej roli. Wymaga to odniesienia się do takich pojęć jak ład społeczny oraz ład prawny. Tytułowe zagadnienie skłania ponadto do spojrzenia na inspekcję pracy w kontekście historycznych uwarunkowań powołania do życia pierwszych organów tego typu. Na szczególną uwagę zasługują w związku z tym dzieje polskiej inspekcji pracy. W artykule podjęta także zostanie próba określenia podstawowych uwarunkowań, od których zależy skuteczność działań inspekcji pracy jako gwaranta ładu społeczno-prawnego.

Prawo do bhp jako gwarant ładu społecznego w świecie pracy

2024-11-21T19:44:45+01:00

W artykule wykazano, że realizacja prawa każdego do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy ma na celu zapewnienie pokoju społecznego w pracy. Takie stanowisko reprezentują w najnowszych dokumentach Międzynarodowa Organizacja Pracy i Unia Europejska, podkreślające znaczenie dialogu społecznego w sprawach bhp. Także ustawodawstwo polskie przyznaje pracownikom i ich przedstawicielom prawo do konsultacji z pracodawcą wszelkich działań dotyczących bhp. W pewnych przypadkach pracownicy uzyskują nawet prawo do współdecydowania z pracodawcą o tych sprawach. Służy to ochronie dobra wspólnego — życia i zdrowia zatrudnionych.

Rola Państwowej Inspekcji Pracy w urzeczywistnianiu zasady wolności pracy

2024-11-21T19:52:12+01:00

Państwowa Inspekcja Pracy jest organem powołanym do sprawowania kontroli i nadzoru nad przestrzeganiem prawa pracy. Celem niniejszego opracowania jest odpowiedź na pytanie, czy wykonywanie przez nią zadań wynikających z treści art. 10 ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 roku o Państwowej Inspekcji Pracy może służyć urzeczywistnianiu zasady wolności pracy.

Wpływ Państwowej Inspekcji Pracy na kształtowanie form prawnych zatrudnienia

2024-11-21T20:04:39+01:00

Celem niniejszego opracowania jest uzyskanie odpowiedzi na pytania, czy Państwowa Inspekcja Pracy powinna mieć wpływ na kształtowanie prawnych form zatrudnienia oraz na czym taki wpływ powinien polegać. Punktem odniesienia rozważań jest relacja między zatrudnieniem na podstawie stosunku pracy a niepracowniczymi formami zatrudnienia o charakterze cywilnoprawnym. Autor poddaje ocenie środki oddziaływania prawnego przysługujące w omawianym zakresie Państwowej Inspekcji Pracy oraz wyraża pogląd, że istniejący stan prawny nie jest optymalny i wymaga interwencji ustawodawcy. Taka interwencja nie powinna jednak prowadzić do chaotycznego mnożenia narzędzi prawnych leżących w gestii Inspekcji.

Funkcja koncyliacyjna Państwowej Inspekcji Pracy

2024-11-21T20:14:09+01:00

Państwowa Inspekcja Pracy realizuje wiele funkcji związanych z zapewnieniem praworządności w stosunkach pracy, ale i w stosunkach niepracowniczych. Zasadniczo aktywność Inspekcji jest utożsamiana z działalnością kontrolno-nadzorczą, co jest słuszne, do takiej bowiem aktywności powołano ten urząd. Należy jednak zaznaczyć, że wspomniana instytucja kontrolna realizuje również wiele innych funkcji, w tym funkcję koncyliacyjną. Znaczenie tej funkcji jest nie do przecenienia, zwłaszcza jeżeli poddać analizie wszystkie możliwe jej przejawy i skutki oddziaływania. Doniosłość tej aktywności jest tym bardziej dostrzegalna, im bardziej uwzględniony zostanie kontekst historyczny. Wydźwięk funkcji koncyliacyjnej Państwowej Inspekcji Pracy dla zapewnienia odpowiedniego „klimatu i ładu społecznego” istotnie współbrzmi z koncepcją konstytucyjną społecznej gospodarki rynkowej.

Państwowa Inspekcja Pracy jako gwarant prawidłowego dokumentowania pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze

2024-11-21T20:20:15+01:00

W artykule przedstawione zostały zadania Państwowej Inspekcji Pracy (dalej: PIP) w zakresie kontroli i nadzoru nad prawidłowością realizacji przez pracodawcę obowiązku dokumentowania pracy w warunkach szczególnych lub o szczególnym charakterze. Uzasadnieniem dla podjęcia tego tematu są zmiany legislacyjne, które nastąpiły z dniem 1 stycznia 2023 roku. W ich wyniku Inspekcja otrzymała uprawnienie do kontroli merytorycznej tej dokumentacji. Ważnym celem artykułu jest odpowiedź na pytanie, czy nakaz wydawany przez PIP wiąże organy rentowe oraz sąd w zakresie ustalenia, czy praca była wykonywana w warunkach szczególnych lub o szczególnym charakterze.

Współpraca Państwowej Inspekcji Pracy z innymi instytucjami i organizacjami

2024-11-21T20:24:50+01:00

W niniejszym opracowaniu autor podjął próbę wskazania głównych organów, instytucji i organizacji, z którymi Państwowa Inspekcja Pracy współpracuje, dążąc do realizacji swojego głównego zadania — nadzoru i kontroli nad przestrzeganiem przepisów prawa pracy, przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, a także przepisów dotyczących legalności zatrudnienia i innej pracy zarobkowej. Analiza ta została oparta na istniejących w tym zakresie porozumieniach określających zasady współpracy organów PIP z poszczególnymi instytucjami i organizacjami, a przedstawione w artykule dane statystyczne dowodzą, że współpraca ta bezsprzecznie wspomaga realizację zadań kontrolno-nadzorczych Inspekcji.

Status pracowników wykonujących czynności kontrolne Państwowej Inspekcji Pracy — wybrane zagadnienia

2024-11-21T20:29:43+01:00

Przedmiotem opracowania jest charakterystyka wybranych elementów statusu pracowników wykonujących czynności kontrolne Państwowej Inspekcji Pracy. Regulacje ustawowe powinny wprowadzać balans pomiędzy ochroną i stabilnością zatrudnienia inspektorów a interesem centralnego organu kontroli wykonującego zadania państwa. Ocenę realizacji wskazanego założenia umożliwia analiza najistotniejszych, w ocenie autorki, unormowań ustawy dotyczących nawiązania, zmiany, ustania służbowego stosunku pracy, a także obowiązków inspektorów pracy.

Kary za wykroczenia przeciwko prawom pracownika jako skuteczne, proporcjonalne i odstraszające sankcje

2024-11-21T20:35:28+01:00

W opracowaniu podjęty został temat skuteczności i proporcjonalności kar za naruszenia praw pracowniczych w prawie Unii Europejskiej ze szczególnym uwzględnieniem Polski. Inspekcje pracy odgrywają kluczową rolę w egzekwowaniu ustaw implementujących dyrektywy unijne. Choć dyrektywy nakładają obowiązek wprowadzenia sankcji „skutecznych, proporcjonalnych i odstraszających”, państwa członkowskie zachowują swobodę w ich wyborze. Analiza systemu kar w Polsce ujawnia różnorodność dostępnych sankcji. Wśród nich najszerzej stosowane są grzywny za przestępstwa i wykroczenia. Jednak skuteczność tych kar może być wątpliwa, zwłaszcza przy uwzględnieniu relacji ich wysokości do minimalnej płacy. Ta okoliczność podważa założenie o skuteczności i odstraszającym charakterze obecnego systemu sankcji.

Zagadnienia odpowiedzialności karnej za utrudnianie wykonywania działalności związkowej

2024-11-21T20:41:36+01:00

W opracowaniu poddano analizie dogmatycznoprawnej zakres karnoprawnej ochrony przed utrudnianiem wykonywania działalności związków zawodowych. W polskim prawie karnym utrudnianie wykonywania tej działalności jest przestępstwem zagrożonym grzywną albo karą ograniczenia wolności. Ponadto w artykule poruszone zostały niektóre zagadnienia karnoprocesowe dotyczące tego rodzaju spraw, a zwłaszcza status organizacji związkowej w postępowaniu karnym. Przeprowadzona analiza prowadzi do wniosku, że aktualne uregulowania normatywne wymagają zmian. W ocenie autora dobrym rozwiązaniem byłoby dokonanie zmian legislacyjnych ograniczających zakres penalizacji. Część czynów zabronionych stanowiących aktualnie przestępstwa powinna być wykroczeniami, a uprawnienia oskarżyciela publicznego w sprawach wykroczeniowych powinny przysługiwać inspektorom pracy.