Rocznik Europeistyczny

Słowo wstępne

Paweł Turczyński — 2025-01-14

Ekonomiczno-polityczne uwarunkowania projektów integracji europejskiej przed układem o EWWiS

Wiesław Bokajło — 2025-01-14

Najstarszymi projektami integracji europejskiej są koncepcje konfederacyjne. Idea wolnego handlu A. Smitha odrzuciła protekcjonizm; C. Jungler, L. Mises, N. Kondratiew i J. Schumpeter dowiedli, że wykrzywiał on sinusoidalnie przebiegający cykl koniunkturalny. Jednak nacjonalizm cechujący państwa europejskie, zwalczające kryzysy gospodarcze za pomocą ceł i ochrony własnej produkcji, prowadził do wojen handlowych, walutowych i konfliktów zbrojnych. Po pierwszej wojnie światowej L. Sturzo zaproponował gospodarcze i polityczne zespolenie europejskich państw w formie Wspólnego Rynku. Jego propozycja, łącząca zasady subsydiarności, solidarności, suwerenności podzielonej z zasadami amerykańskiego funkcjonalizmu, stała się podstawą chadeckiej koncepcji integracji europejskiej. Dopełniła ją metoda J. Monneta „cząstkowego” dochodzenia do pierwszego etapu integracji europejskiej: Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali.

Podmiotowość gospodarcza Polski w Unii Europejskiej

Tomasz Grzegorz Grosse — 2025-01-14

Celem artykułu jest ocena podmiotowości gospodarczej Polski w warunkach integracji europejskiej. Definicja podmiotowości gospodarczej oraz założenia teoretyczne badania odnoszą się do koncepcji geoekonomii, jak również koncepcji endogenicznego rozwoju. Metodologia opiera się na porównaniu dwóch studiów przypadku: Europejskiego Funduszu Odbudowy oraz polityki klimatycznej UE. Wstępną hipotezą badawczą jest założenie, że w obu tych przypadkach podmiotowość gospodarcza Polski zostanie ograniczona. Artykuł w podsumowaniu przedstawia najważniejsze wnioski oraz rekomendacje dla strategii geoekonomicznej polskich władz.

Bojkot Rosji i rosyjskiego rynku przez podmioty wolnorynkowe Zachodu w dobie wojny w Ukrainie w polskich memach

Katarzyna Dojwa-Turczyńska — 2025-01-14

Wydarzenia rozgrywające się na terytorium Ukrainy mogą z perspektywy XXI wieku zdawać się bezprecedensowe. Zbrojna agresja Rosji na Ukrainę rezonuje zatem zainteresowaniem opinii publicznej, na Zachodzie — szczególnie w Polsce — przynosząc dominujący solidaryzm z Ukrainą i silną, niemal jednogłośną krytykę Rosji. Od państw, organizacji międzynarodowych, władz politycznych czy organizacji pozarządowych oczekuje się wsparcia Ukrainy w dobie inwazji. Analogicznych działań upatruje się także wśród podmiotów wolnorynkowych. Inwestorzy, przedsiębiorstwa, marki mogą okazać swą dezaprobatę Rosji, uderzając w rosyjskich klientów i kontrahentów, czyli de facto bojkotując rynek agresora. Jak wynika z przeprowadzonej analizy internetowych memów obrazkowych — taka postawa jest oczekiwana przez internautów i popularyzowana w sieci. Wycofywanie się zachodniego biznesu z Rosji wizualizowane jest jako silnie uciążliwe dla rosyjskich konsumentów, gdyż skutkuje deficytami dóbr i usług, do których byli oni od lat przyzwyczajeni, które są też — pomimo prób rodzimego rynku — nieekwiwalentne.

Funkcjonowanie państw w przestrzeni geopolitycznej

Raul Andrzej Kosta — 2025-01-14

Ekonomia we współczesnych realiach geopolitycznych ma istotny wpływ na pozycję danego państwa w relacjach międzynarodowych. O sile państwa mówimy w kontekście stanu jego gospodarki, posiadanych zasobów naturalnych, jak też stanu jego sił militarnych. Podział na demokrację i autokrację stanowi przesłankę do wyboru sposobu zachowania wobec danego państwa przez społeczność międzynarodową. Warte uwzględnienia wydaje się też to, co motywuje w danym przedziale czasowym państwa do podejmowania aktywności. I czy dawne decyzje determinują decydentów do wyboru bardziej pasywnej lub agresywnej ścieżki budowania własnej pozycji w przestrzeni międzynarodowej.

Relacje sądów konstytucyjnych państw członkowskich z Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej

Monika Janiszewska — 2025-01-14

Niniejszy artykuł zawiera rozważania dotyczące współpracy sądów konstytucyjnych państw członkowskich z Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Celem przeprowadzonej analizy było zbadanie realizowania przez sądy krajowe funkcji sadow unijnych oraz wywiązywania się ze zobowiązań wynikających z członkostwa w Unii Europejskiej. Rozważania zostały oparte na analizie orzecznictwa sądów konstytucyjnych trzech państw: Niemiec, Włoch oraz Polski. W artykule badane są stanowiska tych sądów dotyczące między innymi pierwszeństwa prawa UE, tożsamości konstytucyjnej państw, transferu i podziału kompetencji czy samego stosunku do wykładni prawa dokonywanej przez TSUE. W ostatniej części artykułu modele niemiecki, włoski i polski zostały zestawione i porównane z sobą w celu zidentyfikowania ewentualnych podobieństw oraz różnic.

Geneza procesów repatriacji do Polski na tle procesów migracyjnych w Europie

Eugeniusz Kuznicow-Wyszyński — 2025-01-14

W artykule przedstawiono zagadnienia dotyczące zjawiska migracji i repatriacji w Europie, ponadto pokazano rozwiązania prawne dotyczące repatriacji, tak stworzone na gruncie prawa polskiego, jak i wynikające z międzynarodowych, zwłaszcza unijnych, przepisów dotyczących migrantów. Scharakteryzowano sytuację repatriantów, jak również zagadnienia związane z genezą procesów repatriacji do Polski oraz regulacje prawne odnoszące się do repatriacji. Dodatkowo przeprowadzono analizę raportów i danych statystycznych dotyczących skali repatriacji w Polsce w kontekście ruchów migracyjnych w Europie.