Fake news jako zagrożenie dla dziennikarstwa

Abstrakt

Autor artykułu stawia hipotezę o rosnącym zagrożeniu dla profesjonalnego dziennikarstwa, spowodowanym coraz większą liczbą fake newsów pojawiających się w internecie i w mediach tradycyjnych. Na podstawie przeprowadzonej analizy fake newsów — tematów, wartości informacyjnych, struktury, znaczenia i sposobów dystrybucji — stwierdza ich podobieństwo do prawdziwych newsów i wskazuje na trudności co do możliwości ich rozpoznawania i zwalczania. Wśród wartości informacyjnych decydujących o obecności fałszywych wiadomości w mediach można wymienić między innymi sensacyjność, skandalizację, aktualność, zainteresowanie, ważność wydarzenia, zaskoczenie, odniesienie do elit, personifikację i negatywizm. Te same wartości charakteryzują prawdziwe newsy, nie mogą one zatem stanowić kryterium odróżnienia rzetelnych wiadomości od fake newsów.
Przyczyny rozpowszechniania fake newsów mają przede wszystkim charakter polityczny, finansowy, prestiżowy i reklamowy. Wprowadzenie ich do obiegu szkodzi jakości debaty publicznej, w której informacje prawdziwe i pożyteczne mieszają się ze zmyślonymi, fałszywymi i zmanipulowanymi. Nie dysponując prawdziwymi, opartymi na rzetelnych źródłach informacjami, nie jesteśmy w stanie właściwie zinterpretować otaczającego nas świata.