Artykuły

Tom 136 (2024)

Rola związków zawodowych w tworzeniu autonomicznych źródeł prawa pracy — związek konfrontacyjny czy kooperujący?

Strony: 15-32

PDF

Abstrakt

Przedmiotem artykułu jest analiza roli związków zawodowych w tworzeniu autonomicznych źródeł prawa pracy. Warunkiem zbudowania trwałego kompromisu jest istnienie silnych związków zawodowych zdolnych do konfrontacji z pracodawcą, a z drugiej strony wola współpracy i działanie na rzecz dobra wspólnego. Rolą państwa i prawa jest stworzenie warunków formalnych służących osiągnięciu takiego stanu. Obowiązujące rozwiązania prawne są analizowane z perspektywy rzeczywistej pozycji partnerów społecznych oraz stanu relacji między nimi.

Bibliografia

Baran K.W., Ćwiertniak B., O sporach zbiorowych — uwagi de lege ferenda, [w:] Prawo pracy. Między gospodarką a ochroną pracy. Księga jubileuszowa Profesora Ludwika Florka, red. M. Latos-Miłkowska, Ł. Pisarczyk, Warszawa 2016.

Boryń A., Warszawa: Strajk w WKD. Pociągi zatrzymają się w porannym szczycie. Szykuje się transportowy paraliż, https://www.polsatnews.pl/wiadomosc/2023-11-14/warszawa-strajk-w-wkd-pociagi-zatrzymaja-sie-w-porannym-szczycie-szykuje-sie-transportowy-paraliz/.

Business Insider Polska, Tajemniczy raport NIK, walka o władzę i duże pieniądze. Kulisy sporu w Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej, https://businessinsider.com.pl/finanse/kulisy-sporu-w-pazp-byly-prezes-zabral-glos/85hm636.

Chmielek E., Źródła prawa pracy (Zagadnienia hierarchii norm prawnych), Warszawa-Kraków 1980.

Cudowski, Prawo pracodawcy do sądowej kontroli działań związku zawodowego, [w:] Demokracja w zakładzie pracy. Zagadnienia prawne, red. Z. Hajn, M. Kurzynoga, Warszawa 2017.

Czarzasty J., Mrozowicki A., Poland. Trade unions developing after a decline, [w:] Trade unions in the European Union. Picking up the pieces of the neoliberal challenge, red. J. Waddington, T. Müller, K. Vandaele, Peter Lang, Brussels 2023.

Duraj T., Wybrane problemy pracowniczego podporządkowania jako cechy stosunku pracy, [w:] Współczesne problemy prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, red. L. Florek, Ł. Pisarczyk, Warszawa 2011.

Florek L., Obowiązek wydania regulaminu wynagradzania, „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 2015, nr 3.

Florek L., Ustawa i umowa w prawie pracy, Warszawa 2010, [w:] Układy zbiorowe pracy. W stulecie urodzin Profesora Wacława Szuberta, red. Z. Góral, Warszawa 2013.

Gernigon B., Odero A., Guido H., ILO principles concerning collective bargaining, „International Labour Review” 2000, nr 139(1).

Goździewicz G., Podstawowe zasady zbiorowego prawa pracy, [w:] Zbiorowe prawo pracy w gospodarce rynkowej, red. G. Goździewicz, Toruń 2000.

Goździewicz G., Szczególne właściwości norm prawa pracy, Toruń 1988; L. Florek, Autonomiczne (pozaustawowe) źródła prawa pracy, [w:] Ład społeczny w Polsce i Niemczech na tle jednoczącej się Europy. Księga pamiątkowa poświęcona Czesławowi Jackowiakowi, red. B. von Maydell, T. Zieliński, Warszawa 1999.

Hajn Z., Pojęcie układu zbiorowego pracy i jego uznanie przez państwo a reprezentatywność związkowa, „Państwo i Prawo” 2021, nr 5.

ILO, Freedom of Assocaition, Compilation of decisions of the Committee on Freedom of Association, International Labour Office, Geneve 2018.

Kahn-Freund’s Labour and the Law, red. P. Davies, M. Freedland, London 1983.

Kurzynoga M., Prawo pracodawcy do wystąpienia z powództwem o ustalenie nielegalności strajku i wnioskiem o zabezpieczenie roszczenia w drodze zakazu zorganizowania strajku, „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 2014, nr 5.

Kurzynoga M., Warunki legalności strajku, Warszawa 2011.

Liszcz T., Podporządkowanie pracownika a kierownictwo pracodawcy — relacja pojęć, [w:] Z zagadnień współczesnego prawa pracy. Księga jubileuszowa Profesora Henryka Lewandowskiego, red. Z. Góral, Warszawa 2009.

Liszcz T., W sprawie podporządkowania pracownika, [w:] Współczesne problemy prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, red. L. Florek, Ł. Pisarczyk, Warszawa 2011, s. 115-116.

Mądrzycki B., Pisarczyk Ł., Ekspertyza na temat aktualnej sytuacji oraz perspektyw rozwoju układów zbiorowych pracy w Polsce, 2022, https://www.gov.pl/web/dialog/krajowy-plan-odbudowy.

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, Minimalne wynagrodzenie za pracę, https://archiwum.mrips.gov.pl/prawo-pracy/wynagrodzenia/.

Musiała A., Porozumienia zbiorowe jako źródło prawa pracy, Poznań 2013.

Orlen, Raport zintegrowany 2019, https://raportzintegrowany2019.orlen.pl/nasza-odpowiedzialnosc/pracownicy-i-podwykonawcy/odpowiedzialny-pracodawca/.

Otto-Duszczyk, Pracownicy Castoramy żądają nie tylko podwyżek, https://serwisy.gazetaprawna.pl/praca-i-kariera/artykuly/1245605,spor-zbiorowy-w-castoramie-zadania-pracownikow.html.

Piekarczyk M., Oddziaływanie zasady uprzywilejowania pracownika na relację postanowień układów zbiorowych pracy z przepisami państwowych aktów prawotwórczych a Konstytucja RP, „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 2021, nr 5.

Pisarczyk Ł, Rumian J., Wieczorek K., Zakładowe układy zbiorowe — nadzieja na dialog społeczny?, „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 2021, nr 6.

Rączka K., Pracodawcy a nowy model ustroju pracy w Polsce, [w:] Nowy ład pracy w Polsce i w Europie, red. M. Matey, Warszawa 1997.

Rynek Kolejowy, Strajk! W piątek staną pociągi, https://www.rynek-kolejowy.pl/wiadomosci/strajk-w-piatek-stana-pociagi-35811.html.

Salwa Z., Charakter prawny i zakres regulaminu pracy w PRL, Warszawa 1964.

Sanetra W., Konstytucyjne prawo do rokowań, „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 1998, nr 12.

Seweryński M., Problemy legislacyjne zbiorowego prawa pracy, [w:] Prawo pracy RP w obliczu przemian, red. M. Matey-Tyrowicz, T. Zieliński, Warszawa 2006.

Skoczyński J., Regulamin pracy, [w:] Źródła prawa pracy, red. L. Florek, Warszawa 2000.

Sobolak J., Rozmowy z zarządem zakończone fiaskiem. Będzie strajk ostrzegawczy w Poczcie Polskiej, https://wyborcza.biz/biznes/7,159911,30180477,rozmowy-z-zarzadem-zakonczone-fiaskiem-bedzie-strajk-ostrzegawczy.html.

Strajk kurierów Pyszne.pl. Domagają się większych pieniędzy, https://businessinsider.com.pl/wiadomosci/strajk-kurierow-pysznepl-oto-pelna-lista-postulatow/21wdqww.

System prawa pracy. Tom I Część ogólna, red. K.W. Baran, Warszawa 2017.

System prawa pracy. Tom V. Zbiorowe prawo pracy, red. K.W. Baran, Warszawa 2014.

Szmit J., Charakter prawny statutu związku zawodowego, Warszawa 2014.

Szmit J., Spory zbiorowe w projekcie Kodeksu zbiorowego prawa pracy, „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 2018, nr 7.

Szubert W., Układy zbiorowe pracy, Warszawa 1960.

Trzeci strajk kurierów Glovo w tym roku. Jakie mają postulaty? „Nie opłaca się jeździć”, https://www.wiadomoscihandlowe.pl/e-commerce-i-e-grocery/rynek-dostaw-q-commerce/trzeci-strajk-kurierow-glovo-w-tym-roku-jakie-maja-postulaty-nie-oplaca-sie-jezdzic-2396639.

Waas B., Strike as a Fundamental Right of the Workers and its Risks of Conflicting with other Fundamental Rights of the Citizens, XX World Congress, Santiago de Chile, September 2012, General Report III, http://islssl.org/wp-content/uploads/2013/01/Strike-Waas.pdf.

Webb S., Webb B., The History of Trade Unionism, Longmans, Green and Co. 1920.

Włodarczyk M., „Swoiste” źródła prawa pracy — kilka refleksji na temat ich genezy i funkcji, [w:] Z zagadnień współczesnego prawa pracy. Księga jubileuszowa Profesora Henryka Lewandowskiego, red. Z. Góral, Warszawa 2009.

Wratny J., Regulacja prawna swoistych źródeł prawa pracy. Uwagi de lege lata i de lege ferenda, „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 2002, nr 12.

Zieleniecki, W kwestii dopuszczalności wypowiedzenia części układu zbiorowego pracy, „Prawo i Więź” 2021, nr 2.

Zieliński T., Prawo pracy. Zarys systemu. Część I. Ogólna, Warszawa-Kraków 1986.

Związkowcy z Biedronki stawiają żądania i grożą strajkiem generalnym, https://www.wiadomoscihandlowe.pl/rynek-pracy-w-handlu/zwiazkowcy-z-biedronki-stawiaja-zadania-i-groza-strajkiem-generalnym-2416807.