Homo Iuridicus versus Zoon Politikon — dogmatyka prawnicza a wytwarzanie podmiotu (politycznego)

Abstrakt

W refleksji nad politycznością prawa i prawoznawstwa wydaje się dominować pogląd, że polityczność poprzedza (chronologicznie lub strukturalnie) prawo. W konsekwencji to anta-gonizmy sfery polityki współkształtują prawo i jego zjawiska (praktykę prawniczą i prawoznaw-stwo). Teza o prymarności polityczności może być jednak poddana weryfikacji w drodze analizy zainicjowanej przez przewrotne pytanie o jurydyczne warunki, bez których nie jest możliwa po-lityczność par excellence. Refleksja nad ikoną Zoon Politikon odsłania warunek polityczności w postaci podmiotowości uczestników sfery politycznej, z kolei sięgnięcie po psychoanalityczną teorię J. Lacana pozwala uchwycić psychodynamikę upodmiotowienia „zwierzęcia mówiącego” (Zoon Logon Echon). Wprowadzenie zakazu (Symbolicznego zakodowanego w prawie) okazu-je się warunkiem sine qua non ludzkiej podmiotowości. Wedle Pierre’a Legendre’a we współ-czesnym społeczeństwie to dogmatyka prawnicza reprodukuje podmiototwórczy Zakaz, a zatem „montuje” człowieka: Homo Iuridius, i „ustanawia jego życie”. Tym sposobem prawo i dogmaty-ka prawnicza ukazują się jako warunki powstania podmiotu (politycznego), a tym samym samej polityczności.