O okolicznościach wyłączających podleganie ubezpieczeniom społecznym obywateli państw obcych na tle poglądów judykatury (art. 5 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych)

Abstrakt

W opracowaniu dokonano analizy i oceny poglądów Sądu Najwyższego (SN) sformułowanych na tle art. 5 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych określającego, kiedy obywatele państw obcych wyłączeni są spod zakresu obowiązywania tej ustawy. Szerszej ocenie poddano stanowisko SN, zgodnie z którym przepis art. 5 ust. 2 ustawy systemowej wyłącza z podlegania polskim ubezpieczeniom społecznym dwie grupy obywateli państw obcych — po pierwsze: obcokrajowców, których pobyt na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej (RP) nie ma charakteru stałego i po drugie: obywateli państw obcych, którzy są zatrudnieni w placówkach „dyplomatycznych” w nim wymienionych, a także pogląd, przypisujący użytemu w tym przepisie pojęciu pobyt o charakterze stałym swoiste, autonomiczne na gruncie ubezpieczeń społecznych znaczenie, determinowane sytuacją stanowiącą tytuł do ubezpieczenia społecznego, jak i stanowisko, wskazujące na potrzebę dynamicznej, operatywnej interpretacji zwrotu „nie ma charakteru stałego”. Oceny wskazanych wyżej poglądów SN dokonano z punktu widzenia znaczenia normatywnego przepisu art. 5 ust. 2 dla regulacji ustawy i oczekiwań co do brzmienia i wykładni przepisów wyznaczających zakres podmiotowy aktu normatywnego. Przy ocenie tych poglądów wzięto również pod uwagę wpływ zasady personalizmu na kształtowanie systemów zabezpieczenia społecznego, ewolucję regulacji prawnej ubezpieczeń społecznych w tym zakresie a także sposób rozstrzygnięcia o ubezpieczeniu społecznym w Konstytucji RP jak i istotę ochrony ubezpieczeniowej.