Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Nagłówek strony

Artykuły

Tom 135 (2023)

Konstytucyjne naruszenie zasady trójpodziału władzy w państwach niedemokratycznych. Kazusy Federacji Rosyjskiej, Republiki Białoruś i Republiki Kazachstan

  • Rafał Czachor
DOI
https://doi.org/10.19195/0137-1134.135.10
Przesłane
27 czerwca 2024
Opublikowane
28-06-2024

Abstrakt

Konstytucje Rosji, Białorusi i Kazachstanu, z jednej strony, ustanawiają zasadę trójpodziału władzy, a z drugiej — wprowadzają jej koncentrację w rękach prezydentów. Niniejszy artykuł dyskutuje treść zasady trójpodziału władzy w omawianych państwach, źródła nachylenia systemu władzy w kierunku prezydenta oraz doktrynalne interpretacje tego stanu rzeczy. Wskazano, że normy konstytucyjne naruszające zasadę trójpodziału władzy wprost nie prowadzą do autorytarnego modelu rządów, aczkolwiek stwarzają ku temu przesłanki instytucjonalne. Nauka prawa konstytucyjnego podejmuje różne próby interpretacji pozycji ustrojowej prezydentów — od umieszczania go w ramach trójpodziału władzy do wyodrębniania prezydenckiej „metawładzy”, lokującej się ponad wszystkimi pozostałymi.

Bibliografia

  1. Authoritarian Constitutionalism. Comparative Analysis and Critique, red. H.A. Garcia, G. Frankenberg, Cheltenham, Northampton 2019.
  2. Banaszak B., Porównawcze prawo konstytucyjne współczesnych państw demokratycznych, Warszawa 2007.
  3. Bosiacki A., Izdebski H., Konstytucjonalizm rosyjski: historia i współczesność, Kraków 2013.
  4. Burkhardt F., Institutionalising authoritarian presidencies: Polymorphous power and Russia’s presidential administration, „Europe-Asia Studies” 2012, t. 73(3), s. 472–504.
  5. Czachor R., Instytucja „lidera narodu” w republikach Azji Środkowej. Analiza prawno-porównawcza, „Wrocławsko-Lwowskie Zeszyty Prawnicze” 2019, nr 10, s. 245–257.
  6. Czachor R., Reforma konstytucyjna w Federacji Rosyjskiej w 2020 roku, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2021, nr 3(61), s. 261–276.
  7. Czachor R., Superprezydencjalizm jako odrębny system polityczno-prawny, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2022, nr 4(68), s. 89–98.
  8. Kahn J., Federalism, democratization, and the rule of law in Russia, Oxford 2002.
  9. Kużelewska E., Prezydent w systemie politycznym Rosji: rozwiązania prawne i praktyka polityczna, „Studia nad Autorytaryzmem i Totalitaryzmem” 2021, nr 43(2), s. 83–95.
  10. Landau D., The Myth of Illiberal Democratic Constitution, [w:] Routledge Handbook of Illiberalism, red. A. Sajó, R. Uitz, S. Holmes, New York 2022, s. 425–440.
  11. Małajny R., Podział władzy państwowej jako przesłanka jej legitymacji, „Przegląd Sejmowy” 2014, nr 3, s. 9–28.
  12. Partlett W., Crown-Presidentialism, „International Journal of Constitutional Law” 2022, t. 20(1), s. 204–236.
  13. Sajó A., Uitz R., The Constitution of Freedom. An Introduction to Legal Constitutionalism, New York 2017.
  14. Semi-presidentialsm in Europe, red. R. Elgie, Oxford 1999.
  15. Stykow P., The devil in details: constitutional regime types in post-Soviet Eurasia, „Post-Soviet Affairs” 2019, t. 35, nr 2, s. 122–139.
  16. Szymanek J., Geneza i ewolucja konstytucjonalizmu kazachstańskiego, „Studia Politologiczne” 2014, nr 33, s. 413–414.
  17. Szymanek J., Podział władz: idea i jej konstytucjonalizacja, „Przegląd Legislacyjny” 2023, nr 1, s. 10–43.
  18. Szymanek J., Ustrój konstytucyjny Kazachstanu, Warszawa 2013.
  19. Zaleśny J., System konstytucyjny Białorusi, Warszawa 2011.
  20. Zieliński E., System konstytucyjny Federacji Rosyjskiej, Warszawa 2005.
  21. Авакьян С.А., Политические отношения и конституционне регулирование в современной России: проблемы и перспективы, „Журнал российского права” 2003, nr 11, s. 43–54.
  22. Авдеев Д.А., Форма правления в России (краткий конституционный очерк), Тюмень 2015.
  23. Амандыкова С.К., Амандыкова Л.К., Некоторые вопросы воплощения принципа разделения властей в конституционном законодательстве Республики Казахстан, „Актуальные проблемы российского права” 2014, nr 9(46), s. 1849–1855.
  24. Безруков А.В., Единство государственной власти и законодательная власть в системе разделения властей, „Проблемы права” 2012, nr 6, s. 21–26.
  25. Безуглов А.А., Суверенитет советского народа, Москва 1975.
  26. Залесны Я., Остапович И.Ю., Конституционализм в Республике Казахстан: генезис, особенности и перспективы, „Антиномии” 2021, nr 3, s. 125–147.
  27. Комарова В.В., Конституционная система власти России и принцип разделения властей, „Актуальные проблемы российского права” 2017, nr 9(82), s. 36–46.
  28. Конституция Российской Федерации: научно-практический комментарий, red. Б.Н. Топорнин, Москва 1997.
  29. Краснов М., Конституционно закрепленные полномочия Президента РФ: необходимость или сервилизм?, „Сравнительное конституционное обозрение” 2011, nr 4(83), s. 91–103.
  30. Краснов М.А., Шаблинский И.Г., Российская система власти: треугольник с одним углом, Москва 2008.
  31. Кутафин О.Е., Российский конституционализм, Москва 2009.
  32. Мухамеджанов Б.А., Институт президенства и механизм разделения властей: соотношение в единстве государственной власти, „Политика и право” 2007, 2(3), s. 40–48.
  33. Нечкин А.В., Форма правления в государствах мира: проблемы классификации и пути их возможного решения, „Lex Russica” 2019, nr 5(150), s. 132–145.
  34. Пляхимович И.И., Комментарий к Конституции Республики Беларусь в двух томах. Том 1, Минск 2015.
  35. Соболева А.К., Принцип разделения властей, [w:] Основы конституционного строя России: двадцать лет развития, red. А.Н. Медушевский, Москва 2013, s. 78–122.
  36. Суд и правосудие в СССР, red. М.П. Шаламов, Москва 1974.
  37. Чиркин В.Е., Конституционне право. Россия и зарубежный опыт, Москва 1998.
  38. Шхагапсоев З.Л., Президент России в системе разделения власти РФ: место и роль, „Общество и право” 2007, nr 2(16), s. 24–30.
  39. Эбзеев Б.С., Конституционное право России, Москва 2019.