Artykuły

Tom 138 (2024)

Weryfikacja podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w przypadku kobiety prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą w kontekście nadużycia prawa do świadczeń

Justyna Czerniak-Swędzioł
https://orcid.org/0000-0002-1524-2307

Strony: 11-25

PDF

Abstrakt

Możliwość dokonywania przez organ rentowy weryfikacji podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne w przypadku kobiety prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą od dawna budziła wątpliwości i doprowadziła do rozbieżności w orzecznictwie oraz w doktrynie. Uchwała SN z dnia 29 listopada 2023 roku, III UZP 3/23, której nadano moc zasady prawnej, uznała kompetencje kontrolne organu rentowego w tym zakresie, choć brak tu wyraźnej podstawy prawnej. Przedmiotem analizy będzie ocena działania ubezpieczonej (rozpoczynającej prowadzenie działalności gospodarczej, która nie ma przychodów albo są one stosunkowo niewielkie) z poziomu zasad ubezpieczeń społecznych oraz nadużycia prawa do świadczeń, jak również krytyczne spojrzenie na stosowanie przez Sąd Najwyższych racji „słusznościowych”, w szczególności w kontekście praw podstawowych przedsiębiorcy.

Bibliografia

Antonów K., Stosunek prawa ubezpieczeń społecznych do prawa cywilnego, [w:] Każdy ma prawo do… Ochrona praw człowieka w świetle przepisów prawa pracy i zabezpieczenia społecznego, red. A.M. Świątkowski, Warszawa 2009.

Antonów K., Kompetencje ZUS w zakresie weryfikacji prowadzenia działalności gospodarczej oraz deklarowanej podstawy wymiaru składek z tego tytułu, „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 2021, nr 2.

Babińska-Górecka R., Zagadnienie stosowania przepisów kodeksu cywilnego do określenia niektórych następstw relacji płatnik–ubezpieczony z punktu widzenia założenia racjonalności prawodawcy, „Przegląd Prawa i Administracji” 2020, nr 120.

Ćwiertnia M., Koncepcja nadużycia prawa Christiana Pestalozzy jako uniwersalna odpowiedź na badanie problemu nadużycia prawa, „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2020, nr 1(88).

Jędrasik-Jankowska I., Pojęcia i konstrukcje prawne ubezpieczenia społecznego, Warszawa 2016.

Jończyk J., Prawo zabezpieczenia społecznego, Kraków 2001.

Kasprowski S., Solidarność ubezpieczonych w ubezpieczeniu chorobowym a problem nadużyć do świadczeń, „Ubezpieczenia społeczne. Teoria i praktyka” 2018, nr 139(4).

Komierzyńska-Orlińska E., Komentarz do art. 2, [w:] L. Bielecki, J. Gola, K. Horubski, K. Kokocińska, A. Żywicka, E. Komierzyńska-Orlińska, Komentarz do ustawy — Prawo przedsiębiorców, [w:] Konstytucja biznesu. Komentarz, LEX 2019.

Kumor-Jezierska E., Kwestionowanie prawa do zasiłku macierzyńskiego w świetle naruszenia praw podstawowych przedsiębiorcy, „Studia Prawnoustrojowe” 63, 2024.

Lach D.E., O solidarności społecznej w ubezpieczeniu zdrowotnym, [w:] Aksjologiczne podstawy prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, red. M. Skąpski, K. Ślebzak, Poznań 2014.

Lach D.E., Wysokość wynagrodzenia jako podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe. Glosa do uchwały SN z dnia 27 kwietnia 2005 r., II UZP 2/05, GSP-Prz.Orz. 2006, nr 2.

Lasocki T., Komentarz do art. 18, [w:] Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych. Komentarz, red. K. Antonów, Warszawa 2024.

Lasocki T., Wybrane problemy kształtowania tytułów ubezpieczeniowych w ubezpieczeniu emerytalnym i rentowym, „Ubezpieczenia Społeczne. Teoria i praktyka” 2017, nr 3.

Łaga M., Możliwość kwestionowania prawidłowości i rzetelności zadeklarowanej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne przez osobę ubezpieczoną z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności. Glosa do uchwały SN z dnia 21 kwietnia 2010 r., II UZP 1/10, GSP-Prz. Orz. 2010, nr 3–4.

Parchomiuk J., Nadużycie prawa w prawie administracyjnym, Warszawa 2018.

Pacud R., Dobrowolne ubezpieczenie chorobowe osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą — podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne — dopuszczalność kontroli przez organ rentowy wysokości zadeklarowanej składki. Glosa do uchwały SN z 21 kwietnia 2010 r., II UZP 1/10, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2011, nr 11.

Przybyłowicz A., Solidarność w ubezpieczeniu chorobowym — wybrane zagadnienia, „Ubezpieczenia społeczne. Teoria i Praktyka” 2019, nr 141(2).

Rymsza M., Solidaryzm w ubezpieczeniach społecznych, [w:] Społeczne aspekty ubezpieczenia, red. T. Szumlicz, Warszawa 2005.

Siemieniak P., Rembisz M., Work life balance w życiu kobiet — obecnych i potencjalnych przedsiębiorców, „Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Organizacja i Zarządzanie” 2018, nr 76.

Ślebzak K., Zieliński M.J., Kontrola przez ZUS prowadzonej działalności gospodarczej w kontekście weryfikacji podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe oraz wysokości świadczeń z tego tytułu (w świetle najnowszego orzecznictwa Sądu Najwyższego), „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 2020, nr 11.

Walaszek-Pyzioł A., Kosikowski C., Wolność gospodarcza w prawie polskim, Warszawa 1995.

Wygonna E., Krysztofowicz A., Nadużycia w systemie ubezpieczeń społecznych — pokusa dla klienta, wyzwanie dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, „Biuletyn Ministerstwa Finansów” 2017, nr 2(22).

Licencja

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.