Artykuły
https://orcid.org/0000-0002-9773-3619
A paper presents a private legal compendium by Jan Palczowski — the land judge for nobility from Zator, entitled Polish laws most needed, from Latin, shortly gathered, into Polish translated, published for the first time in 1559, reprinted a few times later on. Palczowski prepared his work because of the incorporation of the Duchy of Oświęcim and Zator into the Polish-Lithuanian Commonwealth; however, it gained vast popularity in the whole country. Compared to other similar compendiums, Palczowski’s Collection was quite extensive. Selected provisions reflected problems typical for the average nobleman — a wealthy proprietor of the land. The way Palczowski’s compendium was edited suited the readers’ expectations. It did not contain any new elements (generally considered damaging at the time) and was focused on commonly accepted and known privileges and statutes. It seems like the judge from Zator was perfectly aware of the Polish nobility’s attitudes, opinions, and expectations. Thanks to that, his work was adequate for the taste of many recipients.
Bibrzycki K., Jan Palczowski (Palczewski) z Brzeziny, h. własnego (później Orla) — 1507–1565, [w:] Polski słownik biograficzny, 25, z. 1, Ossolineum 1980, s. 61–62.
Bobrzyński M., Przedmowa, [w:] Starodawne polskiego prawa pomniki, t. 3, Kraków 1875.
Dwie broszury prawne z r. 1602 i 1608, wyd. B. Ulanowski, Kraków 1920.
Herburt J., Statuta Regni Poloniae in ordinem alphabeti digesta, Cracoviae 1563.
Jakóba Zawiszy z Kroczowa Wskrócenie prawnego procesu koronnego 1613, wyd. A. Winiarz, Kraków 1899.
Jurek P., Historia państwa i prawa polskiego. Źródła prawa, sądownictwo, Wrocław 1996. Korrektura prawa i procesu polskiego przez Jędrzeja Suskiego z Rodstwa, wydana Roku Pańskiego 1610 w Krakowie, wyd. B. Ulanowski, Kraków 1888.
Lengnich B., Prawo pospolite Królestwa Polskiego, Kraków 1836.
Moniuszko A., Postulaty zmian w ziemskim procesie koronnym a próba jego reformy na przełomie XVI i XVII wieku, „Zeszyty Prawnicze UKSW” 5, 2005, nr 1, s. 147–173.
Okolski S., Orbis Poloni. Tomus III, Cracoviae 1645.
Palczowski J., Ustawy prawa polskiego, [w:] Biblioteka źródeł „Słownika polszczyzny XVI wieku” — repozytorium cyfrowe tekstów szesnastowiecznych (w jednolitej transliteracji zgodnej z „Zasadami wydawania tekstów staropolskich (projekt)”, Wrocław 1955), red. P. Potoniec, K. Opaliński, Piśmiennictwo prawne, oprac. K. Opaliński, A. Luto-Kamińska, IBL PAN 2014.
Ptak M.J., Kilka uwag o ustroju politycznym księstw oświęcimskiego i zatorskiego do 1563 roku, „Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego” 2000, nr 5, s. 99–107.
Tafiłowski P., Jan Łaski (1456–1531): kanclerz koronny i prymas Polski, Warszawa 2007.
Trzy broszury prawne z r. 1607 i 1612, wyd. B. Ulanowski, Kraków 1893.
Uruszczak W., Commune incliti Poloniae Regni privilegium constitutionum et indultuum. O tytule i mocy prawnej Statutu Łaskiego z 1506 roku, „Zeszyty Naukowe UJ, Prace z Wynalazczości i Ochrony Własności Intelektualnej” 96, 2006, s. 115–136.
Uruszczak W., Historia państwa i prawa polskiego, t. 1 (966–1795), Warszawa 2010.
Uruszczak W., Korektura praw z 1532 r. Studium historyczno-prawne 1, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Prawnicze” 966, 135, s. 61–63.
Uruszczak W., Korektura praw z 1532 r. Studium historyczno-prawne 2, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Prawnicze” 1003, z. 137, s. 1990–1991.
Uruszczak W., Król i sejm w świetle Korektury praw z 1532 r. Z badań nad przyczynami jej upadku, „Krakowskie Studia Prawnicze” 8, 1975, s. 123–141.
Uruszczak W., Próba kodyfikacji prawa polskiego w pierwszej połowie XVI wieku, Warszawa 1979. Ustawa prawa polskiego Palczowskiego 1555 r., Biblioteka Czartoryskich, Kraków, sygn. 1427 II Rkps.
Vstawy Prawa Polskiego napotrzebnieysze, krotko z łacińskich wybrane, na Polski ięzyk dla wszelkiego człowieka prostego, a prawo wiedzieć potrzebuiącego, przełożone. I.P. Roku Pańskiego 1563, [Królewiec?] oraz takież z 1565 roku.
English
Język Polski
https://doi.org/10.19195/0524-4544.336.2
