Artykuły
W artykule przeanalizowano mechanizmy propagandy w wieczornych wydaniach „Wiadomości” TVP emitowanych w listopadzie 2023 roku. Propaganda, definiowana jako jednostronna komunikacja mająca na celu kształtowanie opinii i działań dużych grup społecznych, jest przedstawiona w kontekście polaryzacji politycznej, manipulacji informacjami oraz emocjonalnych technik perswazyjnych. Wskazano 17 technik propagandowych, takich jak polaryzacja, manipulacja kontekstem czy wzbudzanie strachu, ilustrując je przykładami z analizowanych materiałów. Badanie przeprowadzone metodą analizy zawartości podkreśla znaczenie mediów masowych jako narzędzia wywierania wpływu społecznego w erze algorytmizacji komunikacji. Szczególną uwagę zwrócono na narracje dotyczące gospodarki, opozycji politycznej, sił zewnętrznych oraz ideologii. Wnioski wskazują na propagandowy charakter analizowanych materiałów, a także na intensyfikację propagandowego charakteru programów informacyjnych w Polsce, co prowadzi do polaryzacji i utrwalenia podziałów społecznych.
Arendt, H. (1986). Propaganda totalitarna. Wydawnictwo Warszawa.
Bartoszewicz, M. (2019). Teorie propagandy w obliczu algorytmizacji internetowego komunikowania społecznego. Kultura Współczesna, 1, 84–98.
Bartoszewicz, M. (2017). Walka Propagandowa na Facebooku. Analiza jakościowa zawartości postów opublikowanych przez Prawo i Sprawiedliwość oraz Platformę Obywatelską w okresie tak zwanego Czarnego Protestu. W T. Gackowski, K. Brylska, M. Patera (Red.), Media XXI wieku. Memy, czyli życie społeczne w czasach kultury obrazu (pp. 51–76). Uniwersytet Warszawski.
Batorowska, H., Wasiuta, O., Klepka, R. (2019). Media jako instrument wpływu informacyjnego i manipulacji społeczeństwem. Wydawnictwo LIBRON.
Bennett, W. L. (2016). News. The politics of illusion. University of Chicago Press.
Berger, J. M. (2018). Propaganda in the Information Age: Still Manufacturing Consent. Routledge.
Bernays, E. L. (1928). Propaganda. Horace Liveright.
Borecki, R. (1987). Propaganda a polityka (zarys problematyki funkcjonowania środków masowego przekazu w systemach społeczno-politycznych). Świat Książek.
Brzeski, R. (2012, 19 kwietnia). Propaganda. Socjocybernetyka. Dostęp 27 listopada 2023 z https://socjocybernetyka.wordpress.com/2012/04/19/r-brzeski-propaganda/.
CBOS (2023, październik). Postrzeganie mediów. Komunikat z badań. Dostęp 3 marca 2024 z https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2023/K_132_23.PDF.
Encyklopedia PWN (2024). Propaganda [hasło]. Dostęp 10 lutego 2024 z https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/propaganda;3962718.html.
Francuz, P. (2007). Strach i lęk w reklamie politycznej. W P. Francuz (Red.), Psychologiczne aspekty komunikacji audiowizualnej (pp. 213–230). Towarzystwo Naukowe KUL.
Gajlewicz-Korab, K., Szurmiński, Ł. (2022). Politicizing Poland’s Public Service Media: The Analysis of Wiadomości News Program. Central European Journal of Communication, 30, 72–91.
Jowett, G. S., O’Donnell, V. J. (2015). Propaganda and Persuasion. Sage Publications.
Kamińska-Szmaj, I. (2004). Propaganda, perswazja, manipulacja – próba uporządkowania pojęć. W P. Krzyżanowski, P. Nowak (Red.), Manipulacja w języku (pp. 3–27). Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Karwat, M. (2007). O złośliwej dyskredytacji. Manipulowanie wizerunkiem przeciwnika. Wydawnictwo Naukowe PWN.
Karwat, M. (2014). Podstawy socjotechniki dla politologów, polityków i nie tylko. Wydawnictwo Difin.
Keyes, R. (2017). Czas postprawdy. Nieszczerość i oszustwa w codziennym życiu. Wydawnictwo Naukowe PWN.
Klemperer, V. (2014). LTI Notatnik filologa. Aletheia.
Klepka, R. (2017). Ewolucja Wiadomości TVP1: od medialnej stronniczości do propagandy politycznej. W H. Batorowska (Red.), Walka informacyjna: uwarunkowania, incydenty, wyzwania (pp. 244–253). Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej. Instytut Bezpieczeństwa i Edukacji Obywatelskiej. Katedra Kultury Informacyjnej i Zarządzania Informacją.
Klimkiewicz, B. (2021). The public sphere and the changing news media environment in Poland: towards structural polarisation. Javnost-The Public, 28(1), 53–74.
Kopaliński, W. (2007). Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych z almanachem. Wydawnictwo Naukowe PWN.
Lepa, A. (1994). Świat Propagandy. Biblioteka „Niedzieli”.
Mikusińska, A. (2008). Socjologia. Przewodnik encyklopedyczny. Wydawnictwo Naukowe PWN.
Nowak-Teter, E. (2021). Krytyczne studia nad dyskursem mediów publicznych na przykładzie „Wiadomości” TVP 1. Res Rhetorica, 8(1), 41–66.
Pratkanis, A., Aronson, E. (2008). Wiek propagandy. Używanie i nadużywanie perswazji na co dzień. Wydawnictwo Naukowe PWN.
Reporterzy bez granic (2023, 3 maja). Indeks Wolności Prasy 2023: sytuacja w Polsce nadal kiepska. Deutsche Welle. Dostęp 27 listopada 2023 z https://www.dw.com/pl/indeks-wolno%C5%9Bci-prasy-2023-sytuacja-w-polsce-nadal-kiepska/a-65502018.
Słownik Języka Polskiego. Poradnia językowa. Hejt. Dostęp 11 stycznia 2024 z https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/Hejt;19025.html.
Standler, R. B. (2005). Propaganda and How to Recognise It. Dostęp 10 lutego 2024 z http://www.rbs0.com/propaganda.pdf.
Stanley, J. (2015). How propaganda works. Princeton University Press.
Szurmińśki, Ł. (2023). Propaganda w polskich badaniach medioznawczych: aspekt wizualny. Studia Medioznawcze, 3, 258–275.
Tokarz, M. (2006). Argumentacja, Perswazja, Manipulacja. GWP.
Ustawa z dnia 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji. Dz.U. 1993 nr 7 poz. 34. Dostęp 31 października 2024 z https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19930070034/U/D19930034Lj.pdf.
Van Dijk, T. A. (2006). Discourse and manipulation. Discourse & Society, 17(3), 358–383.
Węglińska, A., Szurmiński, Ł., Wąsicka-Sroczyńska, M. (2021). Politicization as a Factor of Shaping News in the Public Service Media: A Case Study on Public Television in Poland. Athenaeum. Polskie Studia Politologiczne, 72, 29–51.
Znyk, P. (2011). Propaganda. Współczesne oblicza. Technologia zabójstwa medialnego. Bracia Zybert.