Artykuły
https://orcid.org/0000-0002-0505-4732
Pomimo dokonujących się w Ukrainie zmian prawnych przemoc domowa ze względu na płeć pozostaje istotnym i złożonym problemem. Jej ważną determinantę wciąż stanowi kultura patriarchalna, powiązane z nią sztywne podziały ról płciowych oraz stereotypy płci. Celem artykułu jest przedstawienie doświadczeń dotyczących przemocy domowej obecnych w życiu migrantek z Ukrainy przybyłych do Polski po 25 lutego 2022 r. – zrekonstruowanie zróżnicowanych zachowań przemocowych (wchodzących w zakres przemocy psychicznej, fizycznej i ekonomicznej) podejmowanych przez mężczyzn względem kobiet oraz ustalenie zakresu i siły kontroli sprawowanej przez mężczyzn, wynikającej z realizowanego w rodzinie scenariusza roli. Na bazie uzyskanego materiału badawczego kontrolę tę można ująć na kontinuum – od słabej, dopuszczalnej, czasami wręcz usprawiedliwionej, wynikającej z odmiennie definiowanych rodzinnych ról społecznych mężczyzn i kobiet oraz z akceptacji nierównego ich statusu w rodzinie, do silnej, niedopuszczalnej, niedającej się usprawiedliwić poprzez odwołania do ról społecznych i norm płci odnoszonych do kultury patriarchalnej. Podstawę empiryczną stanowią wyniki badań jakościowych zrealizowanych w 2023 r. w ramach projektu „Wzorce przemocy w rodzinach ukraińskich i ich zakotwiczenie w strukturach aksjonormatywnych ludności ukraińskiej, napływającej – w wyniku konfliktu zbrojnego z Federacją Rosyjską – do Wrocławia”.
Dmytrashchuk, O. (2020). National Police Units As Subjects In The Field Of Prevention Of Domestic Violence (On The Example Of The Activities Of District Police Officers). Knowledge, Education, Law, Management 6(34), Vol. 3, p. 44–48 [dostęp: 27 grudnia 2023]. Dostępny w Internecie: https://kelmczasopisma.com/jornal/28.
Franchuk, V., Kuntij, A. (2020). Charakterystyka kryminalistyczna przestępstw przemocy domowej zgodnie z ustawodawstwem Ukrainy. Edukacja – Terapia – Opieka 2, s. 211–220 [dostęp: 21 grudnia 2023]. Dostępny w Internecie: https://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.ojs-doi-10_52934_eto_23.
Giryak, S. (2020). Formation Of Criminal Law Countering Violations Of The Rights And Interests Of Women In Ukraine. Knowledge, Education, Law, Management 6(34), Vol. 3, p. 32–36 [dostęp: 28 grudnia 2023]. Dostępny w Internecie: https://kelmczasopisma.com/jornal/28.
Kvale, S. (2004). Interviews. Wprowadzenie do jakościowego wywiadu badawczego. Tłum. S. Zabielski. Białystok: Trans Humana.
Nowacka, M. (2020). Uznanie przemocy wobec kobiet jako zagrożenia dla tradycyjnego podziału ról płciowych w Polsce. Miscellanea Anthropologica et Sociologica 21(2), s. 74–87.
Pantylej, V., Lozynskyy, R. (2013). Stary problem nowej Ukrainy. Niebieska Linia 2/85, s. 13–17.
[Szymkiewicz, B.] (2009), Zniewolenie i kontrola. Przemoc domowa jako łamanie praw człowieka. Niebieska Linia 5 [dostęp: 28 grudnia 2023]. Dostępny w Internecie: https://www.niebieskalinia.pl/aktualnosci/aktualnosci/zniewolenie-i-kontrola-przemoc-domowa-jako-lamanie-praw-czlowieka.
Wrzesień, W., Żurek, A. (1999). Wzory współzależności pomiędzy jednostką a rodziną. Roczniki Socjologii Rodziny 11, s. 73–86 [dostęp: 17 grudnia 2023]. Dostępny w Internecie: https://repozytorium.amu.edu.pl/server/api/core/bitstreams/2769a189-2aa1-4979-aa98-c3001c35b775/content.
Zielińska-Poćwiardowska, I., Sosnowska-Buxton, P. (2023). Przemoc domowa w Polsce: zaproszenie do podjęcia socjologicznej analizy zjawiska. Studia Socjologiczne 2 (249), s. 131– 154 [dostęp: 18 grudnia 2023]. Dostępny w Internecie: https://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.desklight-54942df8-c933-44f8-8ac1-710c972c522e.
Żurek, A. (2016). Przymus kreowania ról rodzinnych. W: I. Przybył, A. Żurek (red.), Role rodzinne. Między przystosowaniem a kreacją. Poznań: UAM, s. 17–27 [dostęp: 17 grudnia 2023]. Dostępny w Internecie: https://repozytorium.amu.edu.pl/items/7bc99c73-0211-428f-a1bd-9e3b52bd7e24.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
English
Język Polski
https://doi.org/10.19195/2657-3679.6.6