Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki

Rozprawy — analizy — studia przypadków

Tom 12 (2020): Fascinatio studiorum linguarum

Mistrz, bakałarz, belfer. Jak w dziejach języka polskiego nazywano tego, kto uczy innych?

  • Beata Kaczmarczyk
DOI
https://doi.org/10.19195/2083-5345.12.3
Przesłane
24 czerwca 2021
Opublikowane
24-06-2021

Abstrakt

W artykule przedstawiono słownictwo określające osobę, która naucza innych, notowane w słownikach języka polskiego od najdawniejszych czasów do połowy XX wieku. Zgromadzony materiał uporządkowano chronologicznie i semantycznie, opisując dzieje poszczególnych jednostek leksykalnych odzwierciedlone w słownikach. Zwrócono uwagę na zróżnicowanie genetyczne, morfologiczne i stylistyczne zebranych wyrazów. Niezwykle dużą liczebność leksemów uznano za językowe potwierdzenie nieistnienia jednolitego systemu organizacyjnego edukacji szkolnej przy równoczesnej długiej tradycji nauczania domowego. Liczne apelatywy są językowym odzwierciedleniem niskich kwalifikacji oraz małych wymagań wobec osób uczących w szkołach elementarnych, zwłaszcza w szkołach wiejskich. Wykazano, że wiele nazw używanych w dziejach języka polskiego wobec nauczyciela szkoły wiejskiej dowodzi braku uznania społecznego wobec tego zawodu.