Mechanizm sądowego miarkowania wysokości zachowku jako przejaw dynamicznej wykładni prawa cywilnego

Abstrakt

Niniejszy artykuł dotyczy możliwości zmniejszenia wysokości zachowku przysługującego najbliższym członkom rodziny w toku postępowania sądowego. Pomimo braku wyraźnej podstawy prawnej aprobowane było częściowe zmniejszenie zachowku przez sąd ze względu na szczególne okoliczności dotyczące uprawnionego oraz spadkobiercy (głównie chodziło o trudną sytuację mająt-kową zobowiązanego), przy czym takiej modyfikacji wysokości świadczenia dokonywano w wyjąt-kowych przypadkach. W ostatnich latach w orzecznictwie sądów powszechnych zaczęto rozszerzać tę możliwość przez odwoływanie się do okoliczności występujących między uprawnionym a spad-kodawcą, w szczególności okoliczności wskazujących na osłabienie faktycznej więzi pomiędzy tymi osobami. W ocenie autora niniejszego artykułu opisane zmiany są następstwem zmian społecznych, wpływających na postrzeganie instytucji zachowku.