Zarys koncepcji ryzyka socjalnego w polskim prawie ubezpieczeń społecznych stworzono przy wykorzystaniu amerykańskiego (ekonomicznego) podejścia do teorii ryzyka ubezpieczeniowego ujmującego to pojęcie w kategoriach niebezpieczeństwa postrzeganego jako przyczyna realnych zdarzeń. W konsekwencji istota ochrony ubezpieczeniowej sprowadza się do odczuwania komfortu psychicznego (poczucia bezpieczeństwa materialnego) zapewnionego przez sam fakt ubezpieczenia. Tym samym za świadczenie wzajemne z tytułu bezwarunkowo opłacanej składki uważa się przejęcie i ponoszenie ryzyka przez ubezpieczyciela, a nie ewentualne wypłacenie świadczenia ubezpieczeniowego. Mając to na uwadze, ryzyko socjalne należy rozpatrywać nie od strony zaspokojenia potrzeb, jakie ono niesie, gdy się ziści (teoria świadczenia pieniężnego), lecz w kontekście świadczenia ubezpieczeniowej gwarancji „na wypadek” zajścia określonych zdarzeń (teoria ponoszenia ryzyka).
