Artykuły
https://orcid.org/0009-0000-3478-2360
Dostępne dane statystyczne wskazują, że w Polsce wciąż występują zakładowe spory zbiorowe, jednak ich ilość zmienia się na przestrzeni lat, co skłania do refleksji nad przepisami obowiązującymi w tym zakresie, ewentualnym kierunkiem ich zmian oraz do podjęcia analizy: czy Państwowa Inspekcja Pracy posiada kompetencje do rozwiązywania zakładowych sporów zbiorowych. Powyższe zagadnienia są przedmiotem analizy niniejszego artykułu, ponieważ niejednokrotnie strony sporu zwracają się do Państwowej Inspekcji Pracy z przekonaniem, że — będąc organem powołanym do sprawowania nadzoru i kontroli przestrzegania prawa pracy — może podejmować działania ingerujące w przebieg sporu zbiorowego. W niniejszym artykule autor podejmuje się oceny, czy ta teza ma uzasadnienie prawne, jakie są oczekiwania stron sporu co do roli Państwowej Inspekcji Pracy w tym sporze oraz jakie zmiany przepisów w tym zakresie byłyby słuszne. Analiza tematu prowadzi do wniosku, że poza wynikającym z art. 8 Ustawy z dnia 23 maja 1991 roku o rozwiązywaniu sporów zbiorowych obowiązkiem informacyjnym pracodawcy względem Okręgowego Inspektora Pracy, ustawa nie przewiduje dla niego ani dla poszczególnych inspektorów Państwowej Inspekcji Pracy jakichkolwiek wyraźnych kompetencji i instrumentów prawnych oddziaływania na przebieg trwającego sporu zbiorowego.
Cudowski B., Glosa do orzeczenia SN z dnia 18 kwietnia 1994 roku, KAS 1/94, „OSP” 1995, nr 6.
Cudowski B., Spory zbiorowe w polskim prawie pracy, Białystok 1998.
Garbacik A., Rozwiązywanie sporów zbiorowych i prawo do strajku, „Służba Pracownicza” 1999, nr 10.
Jaśkowski K., Maniewska E., Kodeks pracy. Komentarz aktualizowany, LEX/el. 2023.
Kijonka M., Strajk. Definicja według wzorca normatywnego — ujęcie trójpłaszczyznowe, „Studia z Zakresu Prawa Pracy i Polityki Społecznej” 2011, nr 1.
Książek D., Tomanek A., Baran K.W., Komentarz do ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych, [w:] Zbiorowe prawo zatrudnienia. Komentarz, red. K.W. Baran, Warszawa 2019.
Lewandowski H., Spory zbiorowe pracy. Pojęcie, przedmiot i strony sporu zbiorowego, „Studia z Zakresu Prawa Pracy i Polityki Społecznej” 1997, nr 1.
Lewandowski H., Ustawa o rozwiązywaniu sporów zbiorowych. Komentarz, Warszawa 2001, art. 1.
Makowski D., Inspekcja Pracy jako instytucja państwowego nadzoru nad przestrzeganiem prawa pracy, Łódź 2017.
Marek A., Spory zbiorowe, cz. I. Obowiązujące etapy i procedury, „Służba Pracownicza” 2009, nr 2.
Stelina J., Pisarczyk Ł., Oniszczuk J., Baran K.W., Skąpski M., Rozdział 12 spory zbiorowe, [w:] System prawa pracy. Tom V. Zbiorowe prawo pracy, red. K.W. Baran, Warszawa 2014.
Tokarczyk D., Komentarz do niektórych przepisów ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych, [w:] D. Tokarczyk, Przestępstwa i wykroczenia związane z zatrudnieniem. Komentarz, Warszawa 2021.
Żołyński J., Ustawa o rozwiązywaniu sporów zbiorowych. Komentarz. Wzory pism, Warszawa 2012.
Dekret tymczasowy o urządzeniu i działalności inspekcji pracy z dnia 3 stycznia 1919 roku, Dz. Praw P. Pol. z 1919 roku nr 5, poz. 90.
Konwencja nr 81 dotycząca inspekcji pracy w przemyśle i handlu przyjęta w Genewie dnia 11 lipca 1947 roku, Dz.U. z 1997 roku Nr 72, poz. 450.
Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 14 lipca 1927 roku o inspekcji pracy, Dz.U. z 1927 roku nr 67, poz. 590.
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 roku: Kodeks pracy, tekst. jedn. Dz.U. z 2023 roku poz. 1465.
Ustawa z dnia 8 października 1982 roku o związkach zawodowych, Dz.U. z 1982 roku nr 32. poz. 216.
Ustawa z dnia 23 maja 1991 roku o rozwiązywaniu sporów zbiorowych, tekst jedn. Dz.U. z 2020 roku poz. 123.
Ustawa z dnia 23 maja 1991 roku o związkach zawodowych, tekst jedn. Dz.U. z 2022 roku poz. 854.
Ustawa z dnia 13 kwietnia 2007 roku o Państwowej Inspekcji Pracy, tekst jedn. Dz.U. z 2022 roku poz. 1614 z późn. zm.
Projekt z dnia 9 lutego 2023 roku ustawy o sporach zbiorowych pracy, zamieszczony w wykazie prac legislacyjnych na stronie Rządowego Centrum Legislacji pod numerem UD408.
English
Język Polski
https://doi.org/10.19195/0137-1134.136.10