Artykuły

Tom 305 (2008)

Il crimen lenocinii nel diritto penale del Dominato e nel periodo giustinianeo

Andrzej Sokala

Strony: 369 - 374

PDF

Abstrakt

Przestępstwo lenocinium w prawie karnym Dominatu i w okresie justyniańskim

W prawie karnym okresu Dominatu, mimo licznych konstytucji cesarskich odnoszących się do przestępstw obyczajowych, nie odnotowujemy specjalnych i odrębnych regulacji dotyczących crimen lenocinii. Dwukrotnie jednak – przy różnych okazjach – wprowadzano względem lenocinium pewne nowe postanowienia. I tak w roku 331 wprowadzono zasadę, iż mąż mógł, lecz nie musiał – jak to było w okresie wcześniejszym – rozejść się z winną cudzołóstwa małżonką. Nie mógł więc być w tym przypadku oskarżony o crimen lenocinii. Po drugie, w roku 331 wprowadzono za lenocinium jak za adulterium karę śmierci. W prawie justyniańskim uregulowanie crimen lenocinii dokonało się w dwóch etapach. W pierwszym lata 533–534 odnotowujemy próbę powrotu do klasycznego stanu prawnego w odniesieniu do zakresu przedmiotowo-podmiotowego. Co się zaś tyczy kar za lenocinium, utrzymano przepisy wprowadzone w tej materii w okresie Dominatu. To zderzenie norm prawa klasycznego z normami pochodzącymi z IV w. prowadziło niejednokrotnie do ich kolizji, usuniętych dopiero w Nowelach. Etap drugi, wyznaczony nowelizacjami z 542 i 556 r., charakteryzował się stopniowym odchodzeniem od kazuistycznego ujmowania zakresu przedmiotowego przestępstwa lenocinium, co w konsekwencji pozwoliło na przyjęcie ogólnej formuły, zgodnie z którą jako lenocinium kwalifikowano każdy czyn polegający na współudziale lub udzieleniu pomocy w popełnieniu adulterium.