Przedsiębiorca w świetle personalistycznej koncepcji administracji publicznej

Abstrakt

W XIX wieku została zapoczątkowana myśl personalistyczna. Dla porządku społeczno-prawnego największe znaczenie mają poglądy Emmanuela Mouniera (1905–1950) i Jacques’a Ma-ritaina (1882–1973). Pierwszy z nich stwierdził, że osoba ludzka to jedyna rzeczywistość, którą poznajemy, a zarazem tworzymy „od wewnątrz”. Jego zdaniem człowiek może znajdować się w re-lacjach osobowych i rzeczowych, ale tylko te pierwsze działają na jego korzyść. Z kolei Martain dążył do tego, aby personalizm przeniknął życie społeczne. Dostrzegał w człowieku dwa wymiary: człowieka jako jednostkę i człowieka jako osobę.
Osoba ludzka jest jednocześnie granicą prawa. Z myśli personalistycznej wypływa koncep-cja praw człowieka wyrażona w Powszechnej deklaracji praw człowieka z 10 grudnia 1948 roku. W personalistycznej koncepcji administracji publicznej chodzi o to, aby rozpisać na czynniki pierw-sze zasadę, według której człowiek jako jednostka jest podporządkowany państwu, ale jako osoba nad nim góruje.
Personalizm odróżnia się od indywidualizmu tym, że człowiek w pełni realizuje się wśród innych ludzi, tworząc wspólnoty i społeczności. Spośród konsekwencji administracyjnoprawnych personalizmu można wskazać na zasadę pomocniczości, z której wynika zasada zaufania państwa do obywatela, w tym do przedsiębiorcy, oraz zasadę solidarności społecznej. Realizacją ustawową zasady zaufania państwa do obywatela są zasady ogólne Prawa przedsiębiorców (zasada domniema-nia uczciwości przedsiębiorcy, zasada przyjaznej interpretacji przepisów prawa, zasada rozstrzyga-nia wątpliwości faktycznych na korzyść przedsiębiorcy). Z zasady zaś solidarności wynika obowią-zek działania przedsiębiorcy na rzecz dobra wspólnego.
Przykładem praktycznego podejścia do spraw gospodarczych mogą być rozwiązania propo-nowane przez Talmud, w których w odniesieniu do działalności handlowej uwalnia się jednostki od niepotrzebnych interwencji społeczeństwa, ufając uczciwości jego członków, a także uznając społeczeństwo za wspólnotę osób, dopuszcza się możliwość arbitrażu.