Articles
https://orcid.org/0000-0003-2268-1268
This article on the influence of the 1993 Concordat on the amendment of the Family and Guardianship Law of 1964 at the end of the 1990s is intended to demonstrate that this influence was significant in terms of the institution of marriage and the institution of separation.
The possibility for a marriage entered under the internal law of a church or other religious association to obtain civil law effects is a significant and socially expected change. Undoubtedly, the signing of the Concordat made it much easier for people who wanted to give this institution both a secular and a religious dimension to get married.
On the other hand, the institution of separation of spouses in Polish and canon law, despite the apparent similarity in its essence, is characterized by significant differences in both legal systems. Polish law does not indicate the specific reasons for the separation, focusing only on the complete breakdown of the marriage, while canon law does not treat the complete breakdown of the partnership as a sine qua non condition, but pays attention to the primary causes of this breakdown.
In Polish law, separation is not intended to permanently separate the spouses, but is a space for reflection and reflection on continuing in marriage. In canon law, it is mainly intended to protect the innocent party and children and allows separation from an adulterous spouse. However, when circumstances improve, or forgiveness simply ceases.
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku (Dz.U. Nr 78, poz. 483).
Konkordat między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską, podpisany w Warszawie dnia 28 lipca 1993 roku (Dz.U. z 1998 r. Nr 51, poz. 318).
Ustawa z dnia 25 lutego 1964 roku — Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. Nr 9, poz. 59, ze zm.).
Ustawa z dnia 24 lipca 1998 roku o zmianie ustaw — Kodeks rodzinny i opiekuńczy, Kodeks postępowania cywilnego, Prawo o aktach stanu cywilnego, ustawy o stosunku państwa do Kościoła katolickiego w Rzeczpospolitej Polskiej oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 117, poz. 757).
Ustawa z dnia 21 maja 1999 roku o zmianie ustaw — Kodeks rodzinny i opiekuńczy, Kodeks cywilny, Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 52, poz. 532).
Ustawa z dnia 6 listopada 2008 roku o zmianie ustawy — Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 220, poz. 1421).
Ustawa z dnia 28 listopada 2014 roku — Prawo o aktach stanu cywilnego (Dz.U. poz. 1741).
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 26 października 1998 roku w sprawie szczegółowych zasad sporządzania aktów stanu cywilnego, sposobu prowadzenia ksiąg stanu cywilnego, ich odpisów, zaświadczeń i protokołów (Dz.U. Nr 136, poz. 884).
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 czerwca 1999 roku zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii w szkołach publicznych (Dz.U. Nr 67, poz. 753).
Obwieszczenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 4 listopada 1998 roku w sprawie ogłoszenia wykazu stanowisk, których zajmowanie upoważnia do sporządzenia zaświadczenia stanowiącego podstawę sporządzenia aktu małżeństwa zawartego w sposób określony w art. 1 § 2 i 3 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (M.P. Nr 40, poz. 554, wraz z załącznikiem).
Codex Iuris Canonici Pii X Pontificis Maximi iussu digestus, Benedicti Papae XV auctoritate promulgates, AAS 9 (1917) pars II, promulgowany 27 maja 1917 roku, zaczął obowiązywać od 19 maja 1918 roku.
Codex Iuris Canonici auctoritate Ioannis Pauli PP. promulgates (25.01.1983), AAS 75 (1983), pars II; tekst polski, [w:] Kodeks prawa kanonicznego, przekład polski zatwierdzony przez Konferencję Episkopatu, Pallottinum 2008.
Codex Canonum Ecclesiarum Orientalium. Auctoritate Joannis Pauli PP. II Promulgatus. Promulgowany 18 października 1990 roku, AAS 82 (1990); tekst łacińsko-polski: Codex Canonum Ecclesiarum Orientalium auctoritate Ioannis Pauli PP. II promulgatus, Kodeks kanonów kościołów wschodnich. Promulgowany przez papieża Jana Pawła II, wydanie polsko-łacińskie, Lublin 2002.
Instrukcja dla duszpasterzy dotycząca małżeństwa konkordatowego, „Biuletyn Prasowy KAI” 1998, nr 90.
Balwicka-Szczyrba M., „Małżeństwo konkordatowe” po 20 latach od nowelizacji kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, „Prawo i Więź” 2019, nr 4 (30).
Balwicka-Szczyrba M., Zasady 5-dniowego terminu z art. 8 § 3 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, [w:] Przesłanki konieczne zawarcia małżeństwa. Próba syntetyzacji zagadnienia w aspekcie wymogów formy religijnej, red. A. Tunia, Lublin 2011.
Czajkowska-Matosiuk K., Prawo rodzinne i spadkowe, Warszawa 2009.
Domański M., [w:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz. Przepisy wprowadzające KRO, red. K. Osajda, Warszawa 2017.
Góralski W., Zawarcie małżeństwa konkordatowego w Polsce, Warszawa 1998.
Ignatowicz J., Nowa forma zawierania małżeństwa (art. 10 Konkordatu), „Przegląd Sądowy” 1994, nr 2.
Ignatowicz J., Nazar M., Prawo rodzinne, Warszawa 2016.
Jędresek G., [w:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz aktualizowany, LEX/el. 2019.
Kasprzyk P., Trudności kodyfikacyjne związane z wprowadzeniem instytucji separacji małżeńskiej do prawa polskiego, „Studia z Prawa Wyznaniowego” 2, 2001.
Konkordat Polski 1993, red. M. Winiarczyk-Kossakowska, C. Janik, P. Borecki, Warszawa 2019.
Krukowski J., Kościół i państwo. Podstawy relacji prawnych, Lublin 1993.
Krukowski J., Ocena skutków Konkordatu z 1993 r. w polskim porządku prawnym, „Krakowskie Studia Międzynarodowe” 2006, nr 3.
Krzywkowska J., Konkordat jako element polskiego systemu prawa wyznaniowego, „Studia Prawnoustrojowe” 2019, nr 46.
Latosiński Ł.J., Separacja w prawie polskim i kanonicznym, „Zeszyty Naukowe WSG 39. Seria: Edukacja — Rodzina — Społeczeństwo” 2021, nr 6.
Mączyński A., Wpływ konkordatu na prawo polskie, [w:] Studia prawa prywatnego. Księga pamiątkowa ku czci Profesor Biruty Lewaszkiewicz-Petrykowskiej, Łódź 1997.
Nazar M., Zawarcie małżeństwa według prawa polskiego z uwzględnieniem postanowień pod- pisanego 28 lipca 1993 r. Konkordatu między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 1996, nr 2.
Pawluk T., Prawo kanoniczne według kodeksu Jana Pawła II, t. 3. Prawo małżeńskie, Olsztyn 1996.
Piasecki K., [w:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy z komentarzem, red. K. Piasecki, Warszawa 2009.
Prawo i polityka wyznaniowa w Polsce Ludowej, red. A. Mezglewski, P. Stanisz, M. Ordon, Lublin 2005.
Przesłanki konieczne zawarcia małżeństwa. Próba systematyzacji zagadnienia w aspekcie wymogów formy religijnej, red. A. Tunia, Lublin 2011.
Sylwestrzak A., Oświadczenia o zawarciu małżeństwa w prawie wewnętrznym poszczególnych związków wyznaniowych, [w:] Przesłanki konieczne zawarcia małżeństwa. Próba systematyzacji zagadnienia w aspekcie wymogów formy religijnej, red. A. Tunia, Lublin 2011.
Szymański A., Represyjne działania władz państwowych wobec Niższego Seminarium Duchownego pw. bł. Czesława w Gliwicach i jego likwidacja 21 sierpnia 1963 r., [w:] Prawo i polityka wyznaniowa w Polsce Ludowej, red. A. Mezglewski, P. Stanisz, M. Ordon, Lublin 2005.
Winiarczyk-Kossakowska M., Konkordat z 1993 r. Długa droga od rozmów z władzami PRL do ratyfikacji w 1998 r., [w:] Konkordat Polski 1993, red. M. Winiarczyk-Kossakowska, C. Janik, P. Borecki, Warszawa 2019.
Wisłocki J., Konkordat Polski 1993. Tak czy nie?, Poznań 1993. Zieliński A., Prawo rodzinne i opiekuńcze w zarysie, Warszawa 2000.
Przemówienie posła A. Szymańskiego na posiedzeniu Sejmu w dniu 22 kwietnia 1999 r., materiały z 48. posiedzenia Sejmu III kadencji wydane przez Kancelarię Sejmu, Warszawa 1999.
Rocznik Demograficzny, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa 2022.
English
Język Polski
https://doi.org/10.19195/0524-4544.336.10
