Artykuły
https://orcid.org/0000-0001-7309-0682
The article discusses the identity dilemmas of Galician Ukrainians who lived under the first soviet occupation in 1939–1941, taking into account little-known Ukrainian perspective. The inspiration to explore this topic and verify existing knowledge comes from a collection of accounts by Ukrainian historical witnesses (ego-documents) titled Western Ukraine Under Bolshevik Occupation. IX 1939–VI 1941, which has not yet been published in Polish translation. The editor of the collection is Milena Rudnytska, a well-known Ukrainian journalist and member of the Polish Sejm during the interwar period, who began collecting Ukrainian accounts about the unwanted “liberators” just a few weeks after the soviets fled Galicia. Under the slogan of liberating the fraternal nation from Polish oppression, the soviets eff ectively imposed a regime on the western Ukrainian lands, which many Ukrainians quickly recognized as an occupation. The article presents the attitude of Western Ukrainians toward the Soviets (whom Ukrainians long referred to as Bolsheviks) and the propaganda policies they implemented in Western Ukraine. The witnesses to history prove that the Bolshevik-promoted liberation of Ukrainians was superfi cial, being “Ukrainian in form” but “soviet in content.” In this context, the issue of Polish-Ukrainian relations is also addressed.
Bereza T., Obraz czerwonoarmisty na okupowanych ziemiach polskich (1939–1941) w dokumentach, wspomnieniach i relacjach, [w:] Okupacja sowiecka ziem polskich 1939–1941, red. Piotr Chmielowiec, Rzeszow-Warszawa 2005, s. 13–16.
Domosławski Z., Mój Lwów. Pamiętnik czasu wojny. Lwów po latach, Jelenia Gora 2009.
Gross J.T., Opowieści Kresowe. Żydzi i Sowieci, Krakow-Budapeszt-Syrakuzy 2019.
Hnatiuk O., Odwaga i strach, Wojnowice 2019.
Hryciuk G., Polacy we Lwowie 1939–1944. Życie codzienne, Warszawa 2000.
Jasiewicz K., Rzeczywistość sowiecka 1939–1941 w świadectwach polskich Żydów, Warszawa 2009.
Kedryn I., Żyttia — Podiji — Ludy. Spomyny i komentari, New York 1976.
Lanckorońska K., Wspomnienia wojenne, Krakow 2004.
Langner W., Ostatnie dni obrony Lwowa (1939), Warszawa 1979.
Lwowskie pod okupacją sowiecką (1939–1941), wstęp i red. T. Bereza, wybór i oprac. T. Bereza, J. Flisak, J. Grechuta, K. Karczmarski, M. Krzysztofiński, A. Świeży, R. Ziobroń, Rzeszów 2006.
Mity a stereotypy w dziejach Polski i Ukrainy w XIX i XX wieku, red. A. Czyżewski, R. Stobiecki, T. Toborek, L. Zaszkilniak, Warszawa-Łódź 2012.
Mudryj M., Spór o ukraiński uniwersytet we Lwowie na pełomie XIX i XX stulecia i Ukraiński [Tajny] Uniwersytet lat 1921-1925, [w:] Academia militans. Uniwersytet Jana Kaziemierza we Lwowie, red. A. Redzik et al., Kraków 2015, s. 889–911.
Polska i Ukraina w latach trzydziestych–czterdziestych XX wieku. Nieznane dokumenty z archiwów służb specjalnych, t. 4, cz. 1, red. W. Hudzik et al., oprac. G. Motyka, J. Szapował, Warszawa-Kijow 2005.
Rozstrzelane odrodzenie. Antologia 1917–1933, oprac. J. Ławrinenko, Paryż 1959.
Rudnicka M., Walka z bolszewizmem, [w:] Modernistki. Antologia ukraińskiej prozy kobiecej okresu międzywojennego, tłum. S. Wojtowicz, red. G. Borkowska, I. Boruszkowska, K. Kotyńska, Warszawa 2017, s. 307–310.
Rudnyc´ka M., 1940 r., lutoho 20. Krakiw – Łyst do Osypa Nazaruka z wykładom mirkuwan´ pro bilszowyc´ku „elitu”, dopyt u GPU, spohady pro zakordonni pojizdky do Ryma, Londona ta in., [w:] M. Rudnyc´ka, Statti, łysty, dokumenty, red. M. Bohaczews´ka-Chomiak, M. Diadiuk, J. Pełens´kyj, Lwiw 1998, s. 594–597.
Rudnyc´ka M., 1940 r., sicznia 12. Krakiw — Łyst do Osypa Nazaruka z wrażenniam pro okupacijnyj reżym u Lwowi, pro robotu w Kuratoriji lwiws´ koho szkilnoho okruchu inspektorom wychownych zakładiw, pro perechid kordonu, nowyny z Krakowa ta in., [w:] M. Rudnyc´ka, Statti, łysty, dokumenty, red. M. Bohaczews´ka-Chomiak, M. Diadiuk, J. Pełens´kyj, Lwiw 1998, s. 590–593.
Sowa A.L., Polscy i Ukraińcy pod okupacją niemiecką i sowiecką w latach 1939–1941, [w:], A.L. Sowa, Stosunki polsko-ukraińskie 1939–1947, Krakow 1998, s. 107–124.
Sowa A.L., Ukraińcy we wrześniu 1939, [w:] A.L. Sowa, Stosunki polsko-ukraińskie 1939–1947, Kraków 1998, s. 71–106.
Steinhaus H., Wspomnienia i zapiski, Londyn 1992.
Szulakiewicz W., Ego-dokumenty i ich znaczenie w badaniach naukowych, „Przegląd Badań Edukacyjnych” 2013, nr 16.
Tomaszewski T., Lwów. Pejzaż psychologiczny, Warszawa 1996.
Węgierski J., Lwów pod okupacją sowiecką 1939–1941, Warszawa 1991.
Zachidna Ukrajina pid bolszewykamy. IX 1939–VI 1941, zbirnyk za redakcijeju M. Rudnyc′koji, New York 1958.
Żygulski K., Jestem z lwowskiego etapu…, Warszawa 1994, https://lwow.home.pl/zygulski/zygulski2.html (dostęp: 18.11.2023).
English
Język Polski
https://doi.org/10.19195/2082-4939.15.4
