Comparative legal analysis of the restrictive measures by the Criminal Code of Ukraine and directives by the Austrian Criminal Code

Abstract

Badanie poświęcone jest analizie i porównaniu środków ograniczających przewidzianych w kodeksie karnym Ukrainy i nakazów wynikających z kodeksu karnego Republiki Austrii.

W celu kompleksowego przedstawienia tego tematu artykuł zawiera przede wszystkim krótki opis kodeksów karnych wyżej wymienionych państw. Ustalono, że kodeks karny Ukrainy i kodeks karny Republiki Austrii mają podobną strukturę, podzieloną na dwie części (część ogólną i część szczególną), rozdziały, artykuły, części, paragrafy, a w kodeksie karnym Republiki Austrii w niektórych przypadkach na litery. W kontekście analizy prawnoporównawczej konkretnych środków karnych, środków ograniczających i nakazów w tych dwóch krajach, istotne było określenie miejsca takich środków w przepisach kodeksów karnych.

W związku z tym stwierdzono, że przepisy dotyczące tych środków prawa karnego są zawarte w częściach ogólnych, ale strukturalnie restrykcyjne środki w kodeksie karnym Ukrainy są umieszczone w oddzielnej sekcji, podczas gdy nakazy są umieszczone obok środków probacyjnych. Pod względem treści środki ograniczające i nakazy mają podobne i charakterystyczne cechy. Przede wszystkim stwierdzono, że celem środków ograniczających jest ochrona ofiary przed sprawcą i zapobieganie popełnianiu nowych czynów zabronionych przeciwko takiej osobie, podczas gdy nakazy mają na celu wyłącznie zapobieganie popełnianiu nowych przestępstw przez daną osobę, a zatem cel środków ograniczających jest szerszy. Drugą istotną kwestią, która ujawnia istotę tych środków, jest to, że kodeks karny Ukrainy przewiduje wyczerpującą listę ich rodzajów (pięć), podczas gdy kodeks karny Republiki Austrii podaje jedynie przykłady takich nakazów, a zatem ustalono, że lista ta jest przybliżona i otwarta dla sądu do zastosowania wobec sprawcy nakazów, które są odpowiednie w konkretnym postępowaniu karnym.

Kontynuując podkreślanie istoty powyższych środków, ustalono również, że środki ograniczające przewidziane w art. 91-1 Kodeksu karnego Ukrainy są stosowane wobec osoby tylko w przypadku popełnienia przestępstwa związanego z przemocą domową, podczas gdy nakazy mogą być stosowane wobec osoby za popełnienie jakiegokolwiek przestępstwa.

Autor analizuje również warunki, w których sąd może zastosować wobec danej osoby środki ograniczające w prawie karnym na Ukrainie i nakazy w Republice Austrii. Tak więc środki ograniczające są stosowane wobec osoby w trzech przypadkach: jednocześnie z nałożeniem kary pozbawienia wolności, jednocześnie ze zwolnieniem osoby z odpowiedzialności karnej lub jednocześnie ze zwolnieniem osoby z kary. Kodeks karny Republiki Austrii przewiduje węższy zakres przypadków, w szczególności, jeśli wykonanie kary lub środka zapobiegawczego jest warunkowo zawieszone lub jeśli osoba jest warunkowo zwolniona z odbywania kary lub środka zapobiegawczego, sąd jest zobowiązany do nałożenia na osobę nakazów lub zawieszenia.

Inną cechą środków ograniczających przewidzianych w kodeksie karnym Ukrainy jest to, że mogą one być stosowane wobec osoby, która osiągnęła pełnoletność (osiemnaście lat), podczas gdy austriackie prawo karne zasadniczo nie przewiduje takich ograniczeń, ale w przypadku stosowania nakazów wobec osoby, która popełniła przestępstwo w wieku od czternastu do osiemnastu lat, sąd musi również kierować się ustawą Republiki Austrii o sądach dla nieletnich. Stwierdzono również, że ustawodawca krajowy ustanowił jasne terminy, w których środki ograniczające mogą być stosowane wobec danej osoby, a mianowicie na okres od jednego do trzech miesięcy, a w razie potrzeby mogą być przedłużone na okres określony przez sąd, ale nie dłuższy niż 12 miesięcy, podczas gdy okresy stosowania nakazów przewidzianych w Kodeksie karnym Republiki Austrii zależą od warunków ich stosowania, a zatem od warunków warunkowego zawieszenia lub zwolnienia z odbywania kary lub środka zapobiegawczego.

Ostatnią, ale nie mniej ważną kwestią było zbadanie podmiotów kontroli nad wdrażaniem analizowanych środków prawnokarnych. Na terytorium Ukrainy ustawodawca stosunkowo niedawno usunął z kodeksu karnego Ukrainy przepis, który upoważniał organy kuratorskie lub, w niektórych przypadkach, dowódcę jednostki wojskowej do sprawowania takiej kontroli, a kwestia ta pozostaje nierozwiązana na poziomie legislacyjnym. Jednocześnie stwierdzono, że chociaż kodeks karny Republiki Austrii również nie wymienia podmiotów kontroli nad wykonywaniem poleceń przez osobę, państwo nadaje takie uprawnienia odpowiednim organizacjom i kuratorom sądowym w ramach zawartych między nimi umów.