Artykuły
https://orcid.org/0000-0002-2260-5794
Pół miliona osób w Polsce deklaruje narodowość śląską. To dane opublikowane przez Główny Urząd Statystyczny po Narodowym Spisie Powszechnym, który odbył się w 2021 roku. Deklaracje uznane zostały przez śląskich działaczy za sukces, tym bardziej, że formalnie ta grupa społeczna w Polsce ma jedynie status grupy etnicznej, a nie mniejszości narodowej czy etnicznej. Od lat Ślązacy zabiegają o uznanie śląskiej mniejszości i nadanie statusu języka etnolektowi śląskiemu. O tak zwanej śląskiej sprawie można przeczytać w mediach, jednak nie wszystkich. Celem artykułu jest sprawdzenie, w jaki sposób tematy istotne dla Ślązaków i śląska sprawa są opisywane przez najczęściej czytane gazety w województwie śląskim i jak zmienił się sposób relacjonowania tego tematu na przestrzeni lat. W artykule dokonano krytycznej analizy dyskursu wybranych tytułów prasowych obejmujących swoim zasięgiem województwo śląskie, gdzie według danych GUS mieszka najwięcej Ślązaków. Analiza objęła teksty ukazujące się po opublikowaniu wyników Narodowego Spisu Powszechnego z 2011 oraz 2021 roku. Na tej podstawie przeprowadzono analizę porównawczą, która pozwoliła wykazać zmianę w sposobie relacjonowania śląskiej sprawy na łamach mediów regionalnych oraz zmniejszenie liczby publikacji na ten temat.
Delors, J. (Red.) (2008). Edukacja: jest w niej ukryty skarb. Raport dla UNESCO Międzynarodowej Komisji do spraw edukacji dla XXI wieku. Stowarzyszenie Oświatowców Polskich, Wydawnictwa UNESCO.
Jabłońska, B., (2006). Krytyczna analiza dyskursu: refleksje teoretyczno-metodologiczne. Przegląd Socjologii Jakościowej, 2/1, 53-67. https://doi.org/10.18778/1733-8069.2.1.04.
Jachimowski, M. (2011). Przekształcenia przestrzeni medialnej województwa śląskiego. Rocznik Prasoznawczy, 5, 13–36. hdl.handle.net/20.500.12128/18152.
Kijonka-Niezabitowska, J. (2009). Z problemów narodowości i tożsamości śląskiej – dylematy i wybory. Studium Socjologiczne, 2009, 4(195), 85–110.
McQuail, D. (2008). Teoria komunikowania masowego. Wydawnictwo Naukowe PWN.
Michalczyk, S., Brzoza, K. (2018). Komunikowanie lokalno-regionalne w dobie społeczeństwa medialnego. Tom I: Problemy teoretyczno-praktyczne. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Muś, A., Mazalik, K. (2019). „Ukryta opcja niemiecka” – mniejszość niemiecka i śląska grupa etniczna w przestrzeni publicznej. Studium przypadku. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Sectio K: Politologia, 26(1), 159–177. http://dx.doi.org/10.17951/k.2019.26.1.159-177.
Roguska, A. (2008). Mass media lokalne w umacnianiu kulturowej tożsamości regionalnej. W M. Danielak-Chomać, A. Roguska (Red.). Uniwersalizm i tradycja w kulturze. Wybrane aspekty. Cz. 1 (pp. 41–72). Stowarzyszenie tutajteraz.
Szmeja, M. (2017). Śląsk – bez zmian (?). Ludzie, kultura i społeczność Śląska w perspektywie postkolonialnej. Zakład Wydawniczy NOMOS.
Szynol, A. (2017). Czy Polsce wciąż potrzebna jest regionalna prasa codzienna? Zeszyty Prasoznawcze, 60, 3(231), 468–493. https://doi.org/10.4467/22996362PZ.17.029.7326.
Jedlecki, P. (2012, 23 marca). Naliczyli ponad 800 tys. Ślązaków. Gazeta Wyborcza.
Krzyk, J. (2012, 23 marca). Ślązacy złapią wreszcie wiatr w żagle. Gazeta Wyborcza.
Lipski, J. (2023, 14 kwietnia). Zamiast wstępu. Dziennik Zachodni.
Pustułka, A. (2012, 22 marca). Dziś GUS ma podać, ile osób zadeklarowało narodowość śląskość. Dziennik Zachodni.
Pustułka, A. (2012, 23 marca). Narodowość śląską deklaruje w Polsce aż 809 tysięcy osób. Dziennik Zachodni.
Pustułka, A. (2012, 23 marca). Tylko czy aż 809 tysięcy Ślązaków? Województwo tworzy 4,6 mln ludzi. Dziennik Zachodni.
Pustułka, A. (2012, 24-25 marca). Co nasz region może zyskać dzięki spisanej śląskości. Dziennik Zachodni.
Pustułka, A. (2012, 26 marca). Oto jest cała śląska ferajna, czyli nie tylko Gorzelikiem Śląsk stoi. Dziennik Zachodni.
Pustułka, A. (2012, 28 marca). Przekonać Platformę do języka śląskiego. Dziennik Zachodni.
Semik, T. (2012, 26 marca). Ślązak kąpie się w swojej ranie i myśli o swojej wyższości. Dziennik Zachodni.
Twaróg, M. (2012, 23 marca). Dobrze w tej burzy (polemicznej). Dziennik Zachodni.
Główny Urząd Statystyczny. (2013, 29 stycznia). Przynależność narodowo-etniczna ludności - NSP 2011. Dostęp 7 października 2024 z https://stat.gov.pl/spisy-powszechne/nsp-2011/nsp-2011-wyniki-wstepne/przynaleznosc-narodowo-etniczna-ludnosci-nsp-2011,1,1.html.
Główny Urząd Statystyczny. (2023, 27 listopada). Stan i struktura demograficzno-społeczna i ekonomiczna ludności Polski w świetle wyników NSP 2021. Dostęp 7 października 2024 z https://stat.gov.pl/spisy-powszechne/nsp-2021/nsp-2021-wyniki-ostateczne/stan-i-struktura-demograficznospoleczna-i-ekonomiczna-ludnosci-polski-w-swietle-wynikow-nsp-2021,6,2.html.
Jedlecki, P. (2023, 11 kwietnia). GUS: Narodowość śląską zadeklarowało 585,7 tys. osób. „Jesteśmy największą mniejszością”. Wyborcza.pl. Dostęp 7 października 2024 z https://katowice.wyborcza.pl/katowice/7,35063,29650561,gus-narodowosc-slaska-zadeklarowalo-585-7-tys-osob-jestesmy.html.
Kolejne odejścia dziennikarzy z „Dziennika Zachodniego”. (2021, 15 września). PRESS. Dostęp 7 października 2024 z https://www.press.pl/tresc/67259,kolejne-odejscia-dziennikarzy-z----dziennikazachodniego.
Marek Twaróg żegna się z czytelnikami „Dziennika Zachodniego”. „Hołdowałem niezależnemu dziennikarstwu”. (2021, 7 maja). Wirtualnemedia.pl. Dostęp 7 października 2024 z https://www.wirtualnemedia.pl/artykul/dziennik-zachodni-redaktor-naczelny-marek-twarog-zmiana-dlaczego.
Orlen przejmuje dzienniki, tygodniki i portale. „To prezent gwiazdkowy dla Kaczyńskiego”. (2020, 9 grudnia). TVN24. Dostęp 7 października 2024 z https://tvn24.pl/polska/pkn-orlen-przejmuje-lokalne-media-komentuja-publicysci-jerzy-jurecki-roman-imielski-boguslaw-chrabota-4771634.
Osadnik, P. (2023, 11 kwietnia). GUS w końcu policzył. Ślązaków w Polsce jest więcej niż Islandczyków na Islandii. Ślązag.pl. Dostęp 7 października 2024 z https://www.slazag.pl/gus-opublikowal-wstepnewyniki-spisu-powszechnego-ponad-585-tys-slazakow-i-slazaczek-2.
PAP anulowała depeszę, w której liczbę deklaracji narodowości śląskiej uznano za sukces. (2023, 13 kwietnia). PRESS. Dostęp 7 października 2024 z https://www.press.pl/tresc/76054,polska-agencjaprasowa-anulowala-depesze_-w-ktorej-wysoka-liczbe-deklaracji-narodowosci-slaskiej-uznano-zasukces.
Ślązacy we wstępnych wynikach Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2021. Jak wypadli? (2023, 12 kwietnia). DziennikZachodni.pl. Dostęp 7 października 2024 z https://dziennikzachodni.pl/slazacy-we-wstepnych-wynikach-narodowego-spisu-powszechnego-ludnosci-i-mieszkan-2021-jak-wypadli/ar/c1-17447687.
English
Język Polski
https://doi.org/10.19195/2028-8322.22.2
