Rozprawy i szkice
https://orcid.org/0000-0002-5404-2586
Mieczysław Jastrun stayed with a group of Polish painters and writers in Switzerland for three winter months between 1946 and 1947. After his return, the poet published A Season in the Alps and Other Poems (1948). The unconventional and undescriptive mountain landscapes presented in it were influenced by fresh war memories and anxieties related to the new political situation in Europe. Jastrun’s lyrical works refer to the well-known mountain symbolism and play with topoi, but despite this, there is a clear distance from tradition, especially the Romantic one. The article analyses the image of mountain space evoked in the poem A Season in the Alps, in the context of Alpine literature and using the tools suggested by geopoetics. Particular attention is paid to the texture of place in which the archive of culture plays a dominant role. Numerous tropes and figures (e.g. the metaphors “chronicles of the earth” and “a book bound with stone snaps” referring to the mountains) and allusions to Słowacki’s poem In Switzerland make the Alps in Jastrun’s poem not only a “place touched by autobiography” (per M. Czermińska), discovered during a short stay. “The peaks of old Europe” evoke the past and is a landscape of memory built by intertextual references. However, the confrontation of cultural memory with reality reveals not a community but a conflict. It generates a sense of alienation and reluctance/resentment. The broken, decomposed Alpine landscape of memory evoked in A Season in the Alps morphs into a question about history and its meaning. It also expresses fears related to the fragility of human existence and simultaneously signals the need to search for a new poetic language, giving the poem a self-referential character.
Beattie, Andrew (2006): The Alps: A Cultural History, Oxford: Signal Books Ltd.
Błoński, Jan (2019): Poeci i inni. Mieczysław Jastrun, in: Nowy Napis. Co Tydzień, H. 8, https://nowynapis.eu/tygodnik/nr-8/artykul/poeci-i-inni-mieczyslaw-jastrun.
Czermińska, Małgorzata (2011): Miejsca autobiograficzne. Propozycja w ramach geopoetyki, in: Teksty Drugie, H. 5.
Czermińska, Małgorzta (2015): Nie tylko Bon nad Lemanem. Fenomen Szwajcarii w nowoczesnej prozie polskiej, in: Łukasz Tischner, Józef Wróbel (Hrsg.), W ogrodzie świata. Profesorowi Aleksandrowi Fiutowi na siedemdziesiąte urodziny, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Jastrun, Mieczysław (1948): Sezon w Alpach i inne wiersze, Kraków: Spółdzielnia Wydawnicza „Książka”.
Jastrun, Tomasz (2020): Dom pisarzy w czasach zarazy, Warszawa: Czarna Owca.
Kolbuszewska, Ewa (2007): Romantyczne przeżywanie przyrody. Znaczenia, wartości, style zachowań, Wrocław: Agencja Wydawnicza a linea.
Kolbuszewski, Jacek (1994): Alpy polskich romantyków prolegomena, in: Jacek Kolbuszewski, Góry. Przestrzenie i krajobrazy, Wrocław: „Sudety” — Oficyna Wydawnicza Oddziału Wrocławskiego PTTK.
Kolbuszewski, Jacek (2020): „Co wadzi, póki lata nie zajdą leniwe...” Szkic o Alpach w literaturze polskiej (od Jana Kochanowskiego do Wacława Rolicz-Liedera), in: Jacek Kolbuszewski, Góry. Przestrzenie i krajobrazy. Studia z historii literatury i kultury, Kraków: Universitas.
Łukasiewicz, Jacek (1982): Mieczysława Jastruna spotkania w czasie, Warszawa: Czytelnik.
Makowski, Stanisław (1976): W szwajcarskich górach. Alpejskie krajobrazy Słowackiego, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Mielhorski, Robert (2021): Pomiędzy osobnością i wspólnotą: przypadek Mieczysława Jastruna, in: Marcin Telicki, Elżbieta Winiecka, Agnieszka Rydz, Agata Stankowska (Hrsg.), Wspólnota. Formy – historie – horyzonty, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Mielhorski, Robert (2012/2013): „Sprawa Jastruna“? (W świetle wypowiedzi publicystyczno-krytycznych i nowych publikacji po 1989 roku –rekonesans), in: Literaturoznawstwo: historia, teoria, metodologia, krytyka 6–7, H. 1–2.
Miłaś mi ziemio helwecka wspaniała. Motywy szwajcarskie w wierszach poetów polskich (z dodatkiem kilku fragmentów prozy poetyckiej). Antologia (2021): Jan Wolski (Hrsg.), Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
Rybicka, Elżbieta (2014): Geopoetyka. Przestrzeń i miejsce we współczesnych teoriach i praktykach literackich, Kraków: Universitas.
Sandauer, Artur (1962): Czas oswojony, in: Artur Sandauer, Poeci trzech pokoleń, Warszawa: Czytelnik.
Shelley, Percy B. (1961): Mont Blanc, übers. Jan Kasprowicz, in: Percy P. Shelley, Poezje wybrane, Juliusz Żuławski (Hrsg.), Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Siwicka, Dorota / Bieńczyk, Marek (s.a.): Wędrówki po Alpach, in: Nowa Panorama Literatury Polskiej, https://nplp.pl/artykul/wedrowki-po-alpach/.
Słowacki, Juliusz (1976): W Szwajcarii, in: Stanisław Makowski (Hrsg.), Alpejskie krajobrazy Słowackiego, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
tk [Teresa Kostkiewiczowa] (1989): Poemat liryczny, in: Michal Głowiński, Teresa Kostkiewiczowa, Aleksandra Okopień-Sławińska, Janusz Sławiński, Słownik terminów literackich, Janusz Sławiński (Hrsg.), Wrocław/Warszawa/Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Trznadel, Jacek (1954): O poezji Mieczysława Jastruna, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Wolski, Jan (2019): Peregrynacje Tadeusza Brezy i Mieczysława Jastruna, in: Jan Wolski, Szwajcaria w piśmiennictwie polskim od XIX wieku do czasów najnowszych. Rekonesans badawczy, Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
Woźniakowski, Jacek (2011): Góry niewzruszone. O różnych wyobrażeniach przyrody w dziejach nowożytnej kultury europejskiej, in: Jacek Woźniakowski, Pisma wybrane, Bd. 2. Góry niewzruszone i pisma rozmaite o Tatrach, Nawojka Cieślińska-Lobkowicz (Hrsg.), Kraków: Universitas.
English
Język Polski
https://doi.org/10.19195/2084-4107.17.14
