Tematyka 14 tomu rocznika „Góry-Literatura-Kultura” koncentruje się wokół nieco prowokacyjnie sformułowanego pytania: „czyje są góry?”. Autorzy, reprezentujący różne polskie i zagraniczne ośrodki badawcze, w ogłoszonych w niniejszym tomie artykułach, szkicach i notach podjęli próbę prześledzenia skomplikowanych procesów oswajania, następnie udomawiania, aż w końcu zawłaszczania gór przez  różne grupy ludzi, których aktywność zawodowa, artystyczna, sportowa, społeczna, ekonomiczna, polityczna była i jest związana z obszarani górskimi.  Praca nad niniejszym tomem przypadła na trudny okres szerzenia się światowej pandemii, związanej z gwałtownym rozprzestrzenianiem się nieznanego dotąd wirusa oznaczonego jako SARS-CoV-2 (Covid-19). Podczas pierwszej fazy walki z pandemią, w celu zapobiegania rozprzestrzenianiu się nowego wirusa drastycznie ograniczony został dostęp dla większości grup społecznych, nie tylko zresztą w Europie, do korzystania z rozmaitych enklaw przyrodniczych, także górskich, popularnych szlaków turystycznych i wszelkiej ulokowanej w ich pobliżu infrastruktury turystycznej. W tym okresie uczestnicy współczesnego górskiego ruchu turystycznego w dwójnasób zaczęli manifestować swoje potrzeby związane z prawem do korzystania z dóbr natury, wyrażając je na różne sposoby, zwłaszcza za pośrednictwem rozmaitych forów internetowych. Wielu z nich z wyjątkową ekspresją wyrażało silną tęsknotę za „swoimi górami”, skałkami, pieszymi i rowerowymi szlakami turystycznymi, etc. W tym kontekście pytanie „czyje są góry” nabrało jeszcze innego, zupełnie nowego znaczenia.

Oddając zatem niniejszy - 14 tom rocznika „Góry-Literatura-Kultura” do rąk czytelnika łaskawego, pozwalamy sobie jako znamienny znak czasu w dziale Noty i notatki zamieścić także swoistą „kronikę czasu zarazy”, odzwierciedlającą aktywność członków Pracowni Badań Humanistycznych nad Problematyką Górską w okresie tzw. pierwszego Lockdownu, zmuszającego nie tylko miłośników gór i turystyki górskiej do pozostania w domu.

Wiodąca problematyka 13 tomu rocznika „Góry – Literatura – Kultura” dotyczy zjawiska idealizacji gór, analizowanego nie tylko w ujęciu historycznym, lecz także w kontekście współczesnym. Autorzy prezentowanych w tomie artykułów i szkiców, reprezentujący polskie i zagraniczne ośrodki badawcze, na problem idealizacji gór starali się spojrzeć z nowej perspektywy, niejednokrotnie przekraczając w obrębie prowadzonych dyskursów granice pojedynczych dyscyplin naukowych. Wśród nurtujących ich zagadnień pojawiło się kilka ważnych pytań: na ile fenomen idealizacji gór związany jest z ich ontologią i postrzeganiem góry w kategoriach archetypu i symbolu, a na ile stanowi nowy konstrukt kulturowy i wiąże się z powstaniem i upowszechnieniem pewnego typu gatunków literackich oraz rozwojem i spopularyzowaniem malarstwa pejzażowego? Jakie są faktory idealizacji gór; na ile mają one związek z rozwojem cywilizacji, ideami postępu, umasowieniem sportu i rekreacji (czy zjawisko idealizacji jest wobec nich wprost, czy odwrotnie proporcjonalne)? Jaki wpływ na ten proces miał rozwój sieci górskich kurortów i lecznictwa uzdrowiskowego oraz jakie znaczenie i jaki udział w zjawisku idealizacji gór mają kategorie estetyczne: piękna, wzniosłości, malowniczości i dzikości?

Oddając 13 tom rocznika „Góry – Literatura – Kultura” do rąk Czytelnika Łaskawego, mamy nadzieję, że niektóre z procesów kulturowych zachodzących zarówno na obszarach górskich, jak i w pewnym z nimi związku, dzięki szeroko zakrojonym badaniom humanistycznym, zostaną lepiej rozpoznane, co przyczyni się do niezwykle ważnej współcześnie rewaloryzacji więzi między człowiekiem a naturą, społeczeństwem a środowiskiem naturalnym.