Spis wszystkich numerów
Tom 15 (2021)
Jubileuszowy, 15 tom czasopisma „Góry – Literatura – Kultura” dedykowany jest prof. Jackowi Kolbuszewskiemu — pomysłodawcy i twórcy serii wydawniczej „Góry-literatura-kultura” ukazującej się nakładem Wydawnictwa Uniwersyteckiego, która w 2012 roku została przekształcona w regularny rocznik. Wtedy też zmieniono formę zapisu tytułu, nie naruszając jego warstwy brzmieniowej i semantycznej.
Praca nad 15 tomem zbiegła się z dwoma spektakularnymi wydarzeniami. Po pierwsze, rok 2021 został ogłoszony Rokiem Dantego. Patronuje mu zatem poeta, który nadając w swoim wiekopomnym dziele Divina Commedia znaczenie symboliczne formom górskim, jako pierwszy twórca nowożytny posłużył się motywem wspinaczki, dając w ten sposób początek nowoczesnym ujęciom tematyki górskiej w literaturze europejskiej (temu zagadnieniu poświęcony został pierwszy, otwierający niniejszy tom, szkic autorstwa Jacka Kolbuszewskiego). Drugim wydarzeniem, na które warto zwrócić uwagę, były Igrzyska Olimpijskie 2020 w Tokio, które ze względu na pandemię COVID-19 zostały zorganizowane rok później i rozpoczęły się 23 lipca 2021 roku. Podczas uroczystości otwarcia na stadionie w Tokio zapłonął znicz w kształcie słynnej wulkanicznej góry Fudżijama. Nie przypadkiem zatem na okładce niniejszego tomu znalazły się przedstawienie słynnej dantejskiej Góry Czyśćcowej i japoński wulkan symbolizujący historyczne — bo rozegrane w trudnym czasie pandemii — Igrzyska Olimpijskie, podczas których po raz pierwszy w historii igrzysk rozegrano zawody w spinaczce sportowej.
Tom zawiera prace polskich i zagranicznych autorów z różnych ośrodków badawczych, stanowiące kontynuację problematyki podejmowanej w poprzednich rocznikach.
Tom 14 (2020)
Tematyka 14 tomu rocznika „Góry-Literatura-Kultura” koncentruje się wokół nieco prowokacyjnie sformułowanego pytania: „czyje są góry?”. Autorzy, reprezentujący różne polskie i zagraniczne ośrodki badawcze, w ogłoszonych w niniejszym tomie artykułach, szkicach i notach podjęli próbę prześledzenia skomplikowanych procesów oswajania, następnie udomawiania, aż w końcu zawłaszczania gór przez różne grupy ludzi, których aktywność zawodowa, artystyczna, sportowa, społeczna, ekonomiczna, polityczna była i jest związana z obszarani górskimi. Praca nad niniejszym tomem przypadła na trudny okres szerzenia się światowej pandemii, związanej z gwałtownym rozprzestrzenianiem się nieznanego dotąd wirusa oznaczonego jako SARS-CoV-2 (Covid-19). Podczas pierwszej fazy walki z pandemią, w celu zapobiegania rozprzestrzenianiu się nowego wirusa drastycznie ograniczony został dostęp dla większości grup społecznych, nie tylko zresztą w Europie, do korzystania z rozmaitych enklaw przyrodniczych, także górskich, popularnych szlaków turystycznych i wszelkiej ulokowanej w ich pobliżu infrastruktury turystycznej. W tym okresie uczestnicy współczesnego górskiego ruchu turystycznego w dwójnasób zaczęli manifestować swoje potrzeby związane z prawem do korzystania z dóbr natury, wyrażając je na różne sposoby, zwłaszcza za pośrednictwem rozmaitych forów internetowych. Wielu z nich z wyjątkową ekspresją wyrażało silną tęsknotę za „swoimi górami”, skałkami, pieszymi i rowerowymi szlakami turystycznymi, etc. W tym kontekście pytanie „czyje są góry” nabrało jeszcze innego, zupełnie nowego znaczenia.
Oddając zatem niniejszy - 14 tom rocznika „Góry-Literatura-Kultura” do rąk czytelnika łaskawego, pozwalamy sobie jako znamienny znak czasu w dziale Noty i notatki zamieścić także swoistą „kronikę czasu zarazy”, odzwierciedlającą aktywność członków Pracowni Badań Humanistycznych nad Problematyką Górską w okresie tzw. pierwszego Lockdownu, zmuszającego nie tylko miłośników gór i turystyki górskiej do pozostania w domu.
Tom 13 (2019)
Wiodąca problematyka 13 tomu rocznika „Góry – Literatura – Kultura” dotyczy zjawiska idealizacji gór, analizowanego nie tylko w ujęciu historycznym, lecz także w kontekście współczesnym. Autorzy prezentowanych w tomie artykułów i szkiców, reprezentujący polskie i zagraniczne ośrodki badawcze, na problem idealizacji gór starali się spojrzeć z nowej perspektywy, niejednokrotnie przekraczając w obrębie prowadzonych dyskursów granice pojedynczych dyscyplin naukowych. Wśród nurtujących ich zagadnień pojawiło się kilka ważnych pytań: na ile fenomen idealizacji gór związany jest z ich ontologią i postrzeganiem góry w kategoriach archetypu i symbolu, a na ile stanowi nowy konstrukt kulturowy i wiąże się z powstaniem i upowszechnieniem pewnego typu gatunków literackich oraz rozwojem i spopularyzowaniem malarstwa pejzażowego? Jakie są faktory idealizacji gór; na ile mają one związek z rozwojem cywilizacji, ideami postępu, umasowieniem sportu i rekreacji (czy zjawisko idealizacji jest wobec nich wprost, czy odwrotnie proporcjonalne)? Jaki wpływ na ten proces miał rozwój sieci górskich kurortów i lecznictwa uzdrowiskowego oraz jakie znaczenie i jaki udział w zjawisku idealizacji gór mają kategorie estetyczne: piękna, wzniosłości, malowniczości i dzikości?
Oddając 13 tom rocznika „Góry – Literatura – Kultura” do rąk Czytelnika Łaskawego, mamy nadzieję, że niektóre z procesów kulturowych zachodzących zarówno na obszarach górskich, jak i w pewnym z nimi związku, dzięki szeroko zakrojonym badaniom humanistycznym, zostaną lepiej rozpoznane, co przyczyni się do niezwykle ważnej współcześnie rewaloryzacji więzi między człowiekiem a naturą, społeczeństwem a środowiskiem naturalnym.
Tom 12 (2018)
Tom 11 (2017)
Tom 10 (2016)
Tom 9 (2015)
Tom 8 (2014)
Tom 7 (2013)
Tom 6 (2012)
Tom 5 (2010)
Tom 4 (2001)
Studia poświęcone tematyce górskiej otwierają szerszą perspektywę na problemy filozofii przyrody, estetyki natury, antropologii kultury, historii literatury i sztuki. Prace z tego zakresu powinny przynosić nowe spojrzenie na różne aspekty kulturotwórczej funkcji gór oraz na przemiany związanych z nimi postaw, a przede wszystkim na dzieła zrodzone z bezpośredniego kontaktu z obszarami górskimi, postrzeganymi jako fenomeny natury i kultury. Ambicją i zamierzeniem Autorów prac ogłoszonych do tej pory na łamach niniejszego pisma było zatem ukazanie inspirującego oddziaływania gór, interpretowanych jako wielka, uniwersalna wartość, na wyobraźnię twórczą w różnych okresach kultury oraz filozoficznych, artystycznych, a także obyczajowych następstw i konsekwencji tego oddziaływania.