Artykuły
https://orcid.org/0000-0003-3804-6445
The ‘Kraków series’ of detective stories by Maryla Szymiczkowa has been interpreted in various contexts. Among them, there were also considerations that situated the tetralogy against the backdrop of contemporary transformations of the ‘crime and punishment’ story (whether the cycle itself can be considered as representative to crime fiction is a separate issue). Most often, however, the stories about the adventures of the protagonist of the series, Zofia Szczupaczyńska, are situated in the context of nostalgic literature and games taken up by Szymiczkowa. Those in turn lead to the demythologization of the image of Kraków’s ‘Galician-ness’ at the turn of the 19th and 20th centuries, well established in Polish culture, along with the perception of social relations characteristic of that period. The tension that arises between artistic creation and historically attested information makes us look at the protagonist of the story as a person functioning in two mutually complementary — but also conflicting — social and moral realities. As a ‘citizen of two worlds,’ Szczupaczyńska remains torn between bourgeois traditionalism and the challenges of the new age.
Szymiczkowa M. [właśc. J. Dehnel i P. Tarczyński], Rozdarta zasłona, Wydawnictwo Znak Literanova, Kraków 2016.
Szymiczkowa M., [właśc. J. Dehnel i P. Tarczyński], Seans w Domu Egipskim, Wydawnictwo Znak Literanova, Kraków 2018.
Szymiczkowa M. [właśc. J. Dehnel i P. Tarczyński], Tajemnica Domu Helclów, Wydawnictwo Znak Literanova, Kraków 2015.
Szymiczkowa M. [właśc. J. Dehnel i P. Tarczyński], Złoty róg, Wydawnictwo Znak Literanova, Kraków 2020.
Beauvoir S. de, Druga płeć, t. 1–2, przeł. G. Mycielska, M. Leśniewska, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1972.
Gawin M., Bilet do nowoczesności. O kulturze polskiej w XIX/XX wieku, Teologia Polityczna, Warszawa 2014.
Ilnicka M., Feliks Antoni Dupanloup (omówienie poglądów przedstawionych w książce „La Femme studieuse”), „Bluszcz” 14, 1878, nr 51, s. 405.
Jedlińska E., Powszechna Wystawa Światowa w Paryżu w 1900 roku. Splendory Trzeciej Republiki, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2015.
Kamińska K., Kwestia kobieca na łamach „Bluszczu” (1865–1885), „Prace Polonistyczne” 34, 1978, s. 105–131.
Kuciel-Frydryszczak J., Służące do wszystkiego, Wydawnictwo Marginesy, Warszawa 2018.
Lauks A., Kryminał retro jako próba rekonstrukcji przeszłości na przykładzie bohaterki literackiej, „Bibliotekarz Podlaski” 61, 2023, nr 4, s. 345–358.
Marrené W., E pur si mouve, „Przegląd Tygodniowy Życia Społecznego, Literatury i Sztuk Pięknych” 28, 1893, nr 14, s. 159.
Mickiewicz A., Grażyna, oprac. J. Tretiak, Krakowska Spółka Wydawnicza, Kraków 1924.
Morawska J., Obowiązki służących wobec chlebodawców na przełomie XIX i XX wieku w świetle wybranych poradników i czasopisma „Przyjaciel Sług”, „Klio. Czasopismo Poświęcone Dziejom Polski i Powszechnym” 48, 2019, nr 1, s. 105–127.
Niebezpieczny, [hasło w:] Słownik języka polskiego, red. J. Karłowicz, A. Kryński, Ł. Niedźwiedzki, t. 3. N–Ó, nakładem prenumeratorów i kasy im. Mianowskiego, Warszawa 1904, s. 256.
Niedziałkowski K., ks., Nie tędy droga, Szanowne Panie! (Studyum o emancypacyi kobiet), Warszawa 1897.
Nowak B., Sytuacja służących kobiet w kontekście winy, kary i działań pomocowych na obszarach Krakowa w XIX wieku, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Sociologica” 2, 2016, s. 177–192.
Piotrowska-Marchewa M., „Trzech masz wrogów, którzy czyhają na zabicie twej duszy...”. Zagrożenia moralne w ujęciu polskich poradników i prasy dla służby domowej na przełomie XIX i XX wieku, [w:] Kobieta i rewolucja obyczajowa. Społeczno-kulturowe aspekty seksualności. Wiek XIX i XX, red. A. Żarnowska, A. Szwarc, Wydawnictwo DiG, Warszawa 2006, s. 247–263.
Podstawka A., Młodopolskie kryminały z Galicją w tle, czyli Maryli Szymiczkowej sposób na kryminał retro, „Teka Komisji Polsko-Ukraińskich Związków Kulturowych — KUL” 6, 2020, nr 15, s. 109–126.
Prokop J., La belle epoque jako klimat i legenda, „Prace Komisji Neofilologicznej PAU” 12, 2014, s. 109–118.
Rydygier L. [jako Prof. Rydygier], O dopuszczeniu kobiet do studyów lekarskich, „Przegląd Lekarski. Organ Towarzystw Lekarskich Krakowskiego i Galicyjskiego” 1895, nr 7, s. 99–100.
Sokół Z., Kobiece czasopisma Krakowa i Lwowa w XIX wieku, [w:] Książki, czasopisma, biblioteki Krakowa i Lwowa XIX i XX wieku, t. 2, red. J. Jarowiecki, Wydawnictwo Uniwersytetu Pedagogicznego, Kraków 1993, 140–164.
Stachura-Lupa R., O emancypacji ze stanowiska konserwatywnego, [w:] Przemiany dyskursu emancypacyjnego kobiet, seria 2. Perspektywa polska, red. A. Janicka, C. Fournier Kiss, B. Olech, Wydawnictwo Temida 2, Białystok 2019, s. 219–234.
Stratz C.H., Piękność ciała kobiecego, przeł. E. Biernacki, Stefan Demby, druk Piotra Laskauera i s-ki Nowy Świat, Warszawa 1906.
Urbanik-Kopeć A., Historia nadużycia. Służące w XIX-wiecznych polskich domach, Wydawnictwo Post Factum, Katowice 2019.
Walczewska S., Damy, rycerze i feministki. Kobiecy dyskurs emancypacyjny w Polsce, Wydawnictwo eFKa, Warszawa 2006.
Zguba, [hasło w:] Słownik języka polskiego, red. J. Karłowicz, A. Kryński, Ł. Niedźwiedzki, t. 8. Z–Ż, Wydawnictwo Kasy Pomocy dla Osób Pracujących na Polu Naukowem imienia J. Mianowskiego, Warszawa 1904, s. 487.
English
Język Polski
https://doi.org/10.19195/0867-7441.30.14
