Artykuły
https://orcid.org/0000-0002-9026-0409
Raphael Lemkin (1900–1959) understood crime of genocide as a series of actions resulting from a coordinated policy aimed at annihilating a given community by breaking down its political and social institutions, culture, religion or language, and therefore not only as an extermination in a purely physical sense. Although his concept was not fully reflected in the text of the UN Convention on the Prevention and Punishment of the Crime of Genocide of 1948, Lemkin assessed the criminal actions of the Soviet authorities committed against Ukrainians, Poles, or the nations of the Baltic states as genocide not in opposition to the above-mentioned UN Convention, but fully in accordance with its provisions. Therefore, the main aim of the paper is to analyze selected crimes of the Soviet Union as a crime of genocide in the light of international law, the result of which was to create a new “Soviet man” (homo sovieticus).
Applebaum A., Czerwony głód, przeł. B. Gadomska i W. Gadomska, Warszawa 2018.
Bruskina N., The crime of genocide against the Lithuanian partisans: A dialogue between the Council of Europe and the Lithuanian courts, „European Papers” 5, 2020, nr 1, s. 137–159.
Courtois S., Zbrodnie komunizmu, [w:] S. Courtois et al., Czarna księga komunizmu. Zbrodnie, terror, prześladowania, Warszawa 1999, s. 23–49.
Domańska M., Rogoża J., Naprzód, w przeszłość! Rosyjska polityka historyczna w służbie „wiecznego” autorytaryzmu, Warszawa 2021.
Grajewski A., Balast po komunizmie. Instytucjonalne rozliczenie komunizmu w krajach Europy Środkowej — opis struktur oraz okoliczności ich powstania, „Pamięć i Sprawiedliwość” 22, 2013, nr 2, s. 153–182.
Grzebyk P., Mord katyński — problematyczna kwalifikacja (w związku z artykułem Karola Karskiego), „Sprawy Międzynarodowe” 64, 2011, nr 2, s. 83–102.
Grzebyk P., Odpowiedzialność karna za zbrodnię agresji, Warszawa 2010.
Herpen van M.H., Putinizm. Powolny rozwój radykalnego reżimu prawicowego w Rosji, przeł. J. Okuniewski, Gdańsk 2014.
Kulesza W., Zbrodnia katyńska jako zbrodnia ludobójstwa, [w:] Zbrodnia katyńska. W kręgu prawdy i kłamstwa, red. S. Kalbarczyk, Warszawa 2010, s. 52–67.
Lachowski T., From USSR totalitarianism to putinism - Is Nuremberg-2 trial possible concerning Soviet crimes?, [w:] Surviving near the Empire: Price of the Modern Kremlin’s Aggression, red. P. Lodyn, Ivano-Frankivsk 2021, s. 129–192.
Lachowski T., Sowieckie ludobójstwo i prawo międzynarodowe. Litewskie zmagania ze zbrodniami ZSRS w świetle orzeczenia Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawie Drelingas, „Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej” 19, 2021, nr 2, s. 237–258.
Laplante L.J., Outlawing amnesty: The return of criminal justice in transitional justice schemes, „Virginia Journal of International Law” 49, 2009, s. 916–984.
Lemkin R., Przestępstwa polegające na wywołaniu niebezpieczeństwa międzypaństwowego jako delicta iuris gentium, „Głos Prawa. Przegląd prawniczy Allerhanda” 1, 2018, nr 1–2, s. 130–137.
Lemkin R., Rządy państw Osi w okupowanej Europie. Prawa okupacyjne, analiza rządzenia, propozycje zadośćuczynienia, przeł. A. Bieńczyk-Missala, Warszawa 2013.
Lemkin R., Sowieckie ludobójstwo w Ukrainie, [w:] Р. Лемкін, Радянський геноцид в Україні. Стаття 28 мовами, Київ 2009, s. 160–165.
Menkiszak M., Rosja: uznanie niepodległości Donbasu, OSW, 22.02.2022, https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2022-02-22/rosja-uznanie-niepodleglosci-donbasu.
Mychajłowa T., „Już zapomniano, czym jest życie i czym jest świat, czym jesteś ty”. Problem tożsamości narodowej w sowieckiej Ukrainie — kilka uwag do tomiku Wasyla Stusa „Wesoły cmentarz”, „Władza Sądzenia” 2021, nr 20, s. 75–95.
Nijakowski L.M., Ludobójstwo. Historia i socjologia ludzkiej destruktywności. Popularne wprowadzenie, Warszawa 2018.
Pobereżny G., Totalitarno-kolonialny wymiar sowieckiego ludobójstwa narodu ukraińskiego w świetle myśli Rafała Lemkina. Analiza politologiczna, „Władza Sądzenia” 2021, nr 20, s. 53–73.
Sawicki J., Ludobójstwo. Od pojęcia do konwencji 1933–1948, Kraków 1949.
Schabas W.A., Genocide in International Law. The Crime of Crimes, Cambridge-New York 2009.
Seibert-Fohr A., Prosecuting Serious Human Rights Violations, Oxford 2009.
Szawłowski R., Rafał Lemkin. Biografia intelektualna, Warszawa 2020.
Teterska T., Rosja–ONZ: główne kierunki wspołpracy, „Krakowskie Studia Międzynarodowe” 2, 2005, nr 3, s. 99–107.
Wierczyńska K., Pojęcie ludobójstwa w kontekście orzecznictwa międzynarodowych trybunałów karnych ad hoc, Warszawa 2010.
Zbrodnia Katyńska. Polskie śledztwo, Warszawa 2005.
Касьянов Г., Past Continuous. Історична політика 1980-х – 2000-х: Україна та сусіди, Київ 2018.
НКВД та Голодомор: опубліковані документи репресій за перепис населення, Центр досліджень визвольного руху, 27.11.2020, http://cdvr.org.ua/28371/2020/11/27/?fbclid=IwAR3Vk7FrAd2i0uH9uz3grV15pOoErKpX-2zUPPvAQ8JAn8sm9E3feXJDIls.
Konwencja w sprawie zapobiegania i karania zbrodni ludobojstwa, uchwalona przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 9 grudnia 1948 roku (ratyfikowana zgodnie z ustawą z dnia 18 lipca 1950 roku, Dz.U. z 1952 r. Nr 2, poz. 9).
Postanowienie Sądu Apelacyjnego w Kijowie z 13 stycznia 2010, sprawa nr 1-33/2010.
Wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z 20 października 2015 roku w sprawie Vasiliauskas przeciwko Litwie (skarga nr 35343/05).
Wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z 12 marca 2019 roku w sprawie Drelingas przeciwko Litwie (skarga nr 28859/16).
Wyrok Międzynarodowego Trybunału Wojskowego z 30 września / 1 października 1946 roku, Proces głownych zbrodniarzy wojennych, https://avalon.law.yale.edu/subject_menus/judcont.asp.
Zarządzenie Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości z 16 marca 2022 roku w sprawie Ukraina przeciwko Rosji (nr 2022/11).
English
Język Polski
https://doi.org/10.19195/2353-8546.10.5
