Charakter prawny polecenia doprowadzenia skazanego w celu odbycia kary

Abstrakt

Niniejszy artykuł przedstawia poglądy autora na charakter prawny instytucji doprowadzenia skazanego do odbycia kary pozbawienia wolności w związku z nowelizacją Kodeksu karnego wykonawczego, która weszła w życie 1 stycznia 2023 roku. Wprowadzona zmiana odmiennie uregulowała czynności doprowadzenia skazanego do odbycia orzeczonej kary. Wcześniejsze regulacje w tym zakresie nie budziły większych wątpliwości, a samo polecenie doprowadzenia skazanego do aresztu śledczego nie miało charakteru decyzji procesowych. Były to czynności techniczno-administracyjne wykonywane przez prezesa sądu (przewodniczącego wydziału, upoważnionego sędziego, a w wielu sądach przez kierownika sekcji wykonawczej albo sekcji wykonywania orzeczeń). Dokonana zmiana przepisów może prowadzić do rozbieżności w ocenie charakteru prawnego tej instytucji, który wymaga nowej interpretacji. W ocenie autora polecenie doprowadzenia ma również charakter merytoryczny i procesowy, a nie tylko administracyjny. Za taką koncepcją przemawia fakt, że z tym poleceniem wiąże się faktyczne zatrzymanie, a następnie osadzenie skazanego w areszcie śledczym czy zakładzie karnym, co związane jest z rzeczywistym pozbawieniem wolności. Występują zatem tutaj elementy czynności procesowej znacznie wykraczające poza sferę administracyjno-techniczną. Skoro występują faktyczne zatrzymanie i osadzenie, to należy umożliwić skazanemu zaskarżenie takiej decyzji, a zatem będzie to kolejna gwarancja procesowa w postępowaniu wykonawczym, jak również działanie urzeczywistniające konstytucyjne prawa jednostki, w tym skazanego. Te nowe zapatrywania co do charakteru prawnego instytucji polecenia doprowadzenia, w związku z dokonanymi w tym zakresie zmianami, prowadziłyby do ewolucji prawa karnego wykonawczego i jego unowocześnienia, ale niekoniecznie do racjonalności jego stosowania.