Artykuły
https://orcid.org/0009-0007-3940-9099
Przedmiotem artykułu jest łaciński traktat muzyczny pt. Musicorum libri quattuor („Cztery księgi o muzyce”), napisany w formie eposu dydaktycznego przez czeskiego humanistę Václava Philomathesa i wydany w 1512 roku w Wiedniu. Traktat, choć napisany w całości heksametrem daktylicznym, wykazuje pewne zróżnicowanie w obrębie metrum. Celem artykułu jest zebranie i przeanalizowanie danych z tej sfery, takich jak: rozmieszczenie spondejów w każdym wersie utworu, częstość wystąpień różnych rozwiązań heksametru na przestrzeni całego dzieła, odstępstwa od norm kompozycji wiersza, obecność rzadkich zjawisk metrycznych. Analiza wykazała dużą różnorodność i zauważalną symetrię w obrębie metrum omawianego traktatu, co pozwala przypuszczać, że cechy te zostały nadane dziełu świadomie i celowo. Ponadto udało się zaobserwować, że autor preferował rozwiązania heksametru ze spondejem w drugiej stopie i unikał stosowania więcej niż dwóch metrycznie identycznych wersów z rzędu. Pomimo że traktat nie obfituje w środki stylistyczne i zawiera głównie ograniczony zasób ściśle technicznego słownictwa z zakresu teorii muzyki, to zastosowana w nim metryczna różnorodność jest uderzająca.
Baranowski S., „Musicorum libri quattuor” (1512) Václava Philomathesa — komentarz do pierwszej księgi, praca magisterska, Uniwersytet Warszawski 2022.
Bužga J., Philomathes, Philomates, Venceslaus, Václav, [w:] Die Musik in Geschichte und Gegenwart. Allgemeine Enzyklopädie der Musik, red. L. Finscher, t. 13 (Personnenteil), Bärenreiter, Kassel 2005.
Charlet J.-L., Métrique latine humaniste. Des préhumanistes padouans et de Pétrarque au XVIe siècle, Droz, Genève 2020.
Horyna M., Václav Philomathes — Čtyři knihy o hudbě. K vydání připravil, komentářem a testimonii opatřil a z latinského originálu přeložil Martin Horyna, Koniasch Latin Press, Praha 2003.
Iler D., Václav Philomathes’ „Musicorum libri quattuor” (1512): Translation, Commentary, and Contextualization, dysertacja doktorska, University of North Texas 2015.
Strzelecki W., Zarys metryki łacińskiej, [w:] Metryka grecka i łacińska, red. M. Dłuska, W. Strzelecki, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Wrocław 1959.
Trojan J., Muzika Václava Philomatha z Jindřichova Hradce (1512), dysertacja doktorska, Uniwersytet w Brnie 1950.
Warszawski J.-M., Philomathes Venceslaus, [w:] Dictionnaire des écrits relatifs à la musique (musicology.org), https://www.musicologie.org/Biographies/p/philomathes_venceslaus.html (dostęp: 29.12.2023).
English
Język Polski
https://doi.org/10.19195/0079-4767.63.1
