Artykuły

Tom 63 (2024)

Opera jako świątynia wszelkich sztuk — refleksje na temat sztuki operowej w „Kronice paryskiej” Zofii Węgierskiej

Strony: 25-42

PDF

Abstrakt

W artykule poddano analizie felietony Zofii Węgierskiej publikowane w latach 1853–1869 w „Bibliotece Warszawskiej” poświęcone operze. Felietonistka po­strzega tę dziedzinę jako syntezę sztuk — teatru, malarstwa, rzeźby, muzyki i literatury. Jej krytyka operowa posługuje się więc terminologią i środkami wyrazu właściwymi dla opisu innych sztuk. W tym względzie dziennikarkę szczególnie inspirują twórczość publicystyczna Théophile’a Gautiera i teoria Gesamtkunstwerk Richarda Wagnera. W felietonach Węgierskiej odnaleźć moż­na także refleksy romantycznej teorii komparatystycznej Madame de Staël i klasycystycznego „powrotu do źródeł” (ad fontes).

Bibliografia

Birbili M., French-italian legacy in Giacomo Meyerbeer’s „Oeuvre”: italian opera’s formal structures and the reception of the French Revolution, [w:] Meyerbeer and „grand opéra” from The July Monarchy to the present, red. M. Everist, Brepols, Turnhout 2016, s. 267–285.

Bliżej opery: twórcy — dzieła — konteksty, red. J. Mianowski, R.D. Golianek, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2010.

Borkowska-Rychlewska A., Cienie Norwida i Baudelaire’a. Verdi i Wagner w „Kronice paryskiej” Zofii Węgierskiej, [w:] Teatr muzyczny Verdiego i Wagnera. Konteksty literatury i kultury, red. R.D. Golianek, H. Winiszewska, Rhytmos, Poznań 2015.

Borkowska-Rychlewska A., „Pustka feerii wiecznego święta”. Refleksja nad sztuką w „Kronice paryskiej” Zofii Węgierskiej, [w:] E. Nowicka, A. Borkowska-Rychlewska, Oblicza wieku dziewiętnastego: studia z historii literatury, teatru i opery, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2017.

Borkowska-Rychlewska A., Szekspir w operze XIX wieku: romantyczne konteksty, inspiracje i nawiązania, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2013.

Bristiger M., Refleksje na temat muzyki Rossiniego i jej przesilenia w „Semiramidzie”, [w:] Twórczość Gioacchino Rossiniego. Materiały Ogólnopolskiej Konferencji Muzykologicznej Poznań, 28–29 lutego 1992, red. M. Jabłoński, Ars nova, Poznań 1993.

Gann A.G., Théophile Gautier and music, praca doktorska obroniona na Uniwersytecie w Toronto, 1979.

Gautier Th., Théâtres, „La Presse” 23 listopada 1853.

Głowiński M., Próba opisu tekstu krytycznego, [w:] Badania nad krytyką literacką, seria 2, red. M. Głowiński, K. Dybciak, Wydawnictwo Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, Wrocław 1984.

Hartman E., Gautier the music critic: a successful failure, „Nineteenth-Century French Studies” 6, 1978, nr 3/4.

Houssaye A., Le Confessions: souvenirs d’un demi-siècle. 1830–1890, E. Dentu, Paris 1891.

Kracauer S., Jacques Offenbach i Paryż jego czasów, przeł. A. Sąpoliński, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1992.

Lisiecka K., Fuzja sztuk i horyzontów. Arystotelesowski paradygmat opery, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2019.

Norwid C., Pisma wszystkie, zebrał, tekst ustalił, wstępem i uwagami krytycznymi opatrzył J.W. Gomulicki, t. 3, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1983.

Ottlová M., Oper und traum: „Le pardon de Ploërmel”, [w:] Meyerbeer und das europäische Musiktheather, red. S. Döhring, A. Jacobshagen, Laaber-Verl, Laaber 1998.

Saint-Victor de P., Théâtres, „La Presse” 27 listopada 1859.

Sandelewski W., Rossini, Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Kraków 1980.

Ścibek J., O porównaniach z komponentem odsyłającym do antyku grecko-rzymskiego w „Beniowskim” Juliusza Słowackiego, [w:] Tekst — akt mowy — gatunek wypowiedzi, red. U. Sokólska, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok 2013.

Thérenty M.E., La case ironique: Delphine de Girardin et Théophile Gautier feuilletonistes, [w:] Ironies, entre dualité et duplicité, oprac. J. Gardes-Tamine, Ch. Marcandier, V. Vivès, Publications de l’Université de Provence, Aix-en-Provence 2007, s. 94–109.

Walton B., 1824. Deciphering hyperbole: Stendhal’s „Vie de Rossini”, [w:] idem, Rossini in Restoration Paris: the sound od modern life, Cambridge University Press, New York 2007, s. 24–67.

[Węgierska Z.], Kronika paryzka: literacka, naukowa i artystyczna, „Biblioteka Warszawska” 1853–1869.

Will R., Role reversal: Rossini and Beethoven in early biopics, [w:] The invention of Beethoven and Rossini: historiography, analysis, criticism, red. N. Mathew, B. Walton, Cambridge Uni¬versity Press, New York 2013.

Licencja

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.