Artykuły

Tom 63 (2024)

Narracja performatywna w „Czarnym słońcu” Jakuba Żulczyka — metalepsa i syndrom audiowizualny

Strony: 179-190

PDF

Abstrakt

Artykuł porusza zagadnienie relacji między literaturą a mediami audiowizual­nymi. Została w nim zawarta refleksja na temat tego, że autor Czarnego słońca wykorzystuje elementy poetyki zaczerpnięte z filmów akcji i gier wideo, aby zwiększyć efekt immersji literackiej (zaangażowanie czytelnika w świat przed­stawiony). Koncepcja tej książki opiera się na performatywnym oddziaływa­niu na czytelnika, który doświadcza tekstu w niemal fizyczny sposób. Autor stosuje również figurę metalepsy, dzięki której udało mu się osiągnąć efekt przełamywania ram literatury — przenikania świata tekstowego na zewnątrz i odwrotnie. Głównym celem tego artykułu było ukazanie plastyczności literatu­ry i jej zdolności do wykorzystywania systemów semiotycznych innych mediów (film, gra wideo). Wykorzystanie metod obrazowania typowych dla sztuk audio­wizualnych pozwala literaturze adaptować się do sposobów oddziaływania na czytelników uwikłanych w kulturę obrazów i dźwięków.

Bibliografia

Hopfinger M., Literatura w kulturze audiowizualnej, „Pamiętnik Literacki” 83, 1992, z. 1.

Hopfinger-Amsterdamska M., Literatura i media po 1989 roku, Wydawnictwo IBL, Warszawa 2010.

Jaworski S., Podręczny słownik terminów literackich, Wydawnictwo Naukowe PWN, Kraków 2007.

Kubiński P., Gry wideo. Zarys poetyki, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2016.

Kukkonen K., Metalepsis in Popular Culture: An Introduction, [w:] Metalepsis in Popular Culture, red. K. Kukkonen, S. Klimek, De Gruyter, New York 2011.

Mrozek J., Trzeciak P., Włodarczyk W., Sztuka świata, t. 10, Arkady, Warszawa 1990.

Regiewicz A., Narracje, audiowizualność, nowe media, [w:] B. Bodzioch-Bryła, G. Pietruszewska-Kobiela, A. Regiewicz, Literatura — nowe media. „Homo irretius” w kulturze literackiej XX i XXI wieku, Wydawnictwo Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie, Częstochowa 2014.

Sierotwiński S., Słownik terminów literackich. Teoria i nauki pomocnicze literatury, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1986.

Stanzel F., Typowe formy powieści, [w:] Teoria form narracyjnych w niemieckim kręgu językowym, oprac. R. Handke, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1980.

Swoboda T., Zakrzywienie przestrzeni reprezentacji. Parę słów o metalepsie, „Teksty Drugie” 2005, nr 5.

Żulczyk J., Czarne słońce, Świat Książki, Warszawa 2019.

Licencja

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.