Andrzej Lepper: kryzys transformacji i polityka populizmu

Abstrakt

Jest to artykuł wstępny do numeru tematycznego czasopisma Praktyka Teoretyczna zatytułowanego „Andrzej Lepper: Kryzys transformacji i polityka populizmu”. Artykuł rozpoczyna się wprowadzeniem, w którym autorzy rozważają przyczyny rosnącego zainteresowania postacią Andrzeja Leppera i wskazują na związane z tym stawki polityczne związane z próbami wprowadzenia nowego rozumienia populizmu. Następnie wskazują, że w historii Leppera, a szerzej: partii Samoobrona, można dostrzec fazę plebsizmu. Był to wczesny etap rozwoju ruchu, przypadający na lata dziewięćdziesiąte, kiedy to działaczami politycznymi byli ludzie pokrzywdzeni i skupieni na organizowaniu oddolnego oporu społecznego oraz tworzeniu alternatywnych form podmiotowości. Przejście w kierunku populizmu dokonało się po 2001 roku, gdy Lepper i kierownictwo Samoobrony oderwali się od społecznego podłoża, stając się zawodowymi politykami, wypowiadającymi się w imieniu ludu. W kolejnej części artykułu, zestawiając Polskę z Boliwią, autorzy poszukują globalnego momentu populistycznego na peryferiach kapitalizmu. Zaskakująco to właśnie te peryferie – Europa Środkowa i Ameryka Łacińska – okazały się swego rodzaju laboratoriami politycznymi jako obszary, które stworzyły populistyczną odpowiedź na wszechogarniającą politykę neoliberalną.