„Studia Filmoznawcze”, Tom 44 (2023)
Planowany termin publikacji: II połowa 2023 roku

Numer tematyczny: „Seriale streamingowe”
Redaktor numeru: Jakub Rawski (Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Głogowie)

Olga Tokarczuk, w mowie noblowskiej, zauważała, że współczesny serial jest przykładem „nowego sposobu opowiadania świata” , który „nie tylko rozciągnął uczestniczenie w narracji w obrębie czasu, generując jego różne tempa, odnogi i aspekty, ale wniósł także swoje nowe porządki”. Tym samym nie da się ignorować ani też postponować współczesnych seriali, których ekspansywność jest pogłębiona przez pojawiające się coraz licznej platformy streamingowe. Z tego powodu kolejny numer „Studiów Filmoznawczych” pragniemy poświęcić zjawisku oraz fenomenowi tych opowieści audiowizualnych we współczesnym pejzażu kulturowym. Zapraszamy filmoznawców, kulturoznawców, socjologów, antropologów, filozofów, pedagogów, literaturoznawców, językoznawców oraz wszystkich tych, dla których seriale stanowią przykład pojemnego medium, świadczącego o nieustannym rozwoju technologii, wyobraźni oraz ekspresji twórczej.

Wyjątkowo interesująco przedstawia się ich heterogeniczność, obserwowana na wielu płaszczyznach. Niezwykłej pojemności gatunkowej towarzyszą nierzadko interferencje międzytekstowe, prowadzące do pojawienia się swoistych hybryd, rozumianych wielorako. Serial streamingowy bardzo często nie tylko realizuje cechy różnorodnych gatunków, nie tylko pojawiają się w nim odwołania oraz aluzje literackie, malarskie, teatralne, ale również zaburza akademicko rozumiane podziały na kulturę wysoką i niską. Ten rodzaj opowieści filmowej wykracza poza ramy tradycyjnych definicji kultury popularnej oraz jej funkcji, nie służy wyłącznie rozrywce. Bardzo często twórcy, dzięki zastosowaniu licznych zabiegów intertekstualnych, osadzają fabułę w konkretnej przestrzeni kulturowej, rozpoznanie tych szyfrów wydaje się cennym zadaniem badawczym. Ważna jest również komunikacja między tekstem (serialem), twórcami, odbiorcą oraz medium, które stanowi platforma streamingowa. Te wzajemne oddziaływania w sposób istotny wpływają zarówno na ideologię, etykę oraz estetykę seriali, jak również na ich kontynuacje w kolejnych sezonach lub zakończenie.

Mając na uwadze powyższe rozpoznania, proponujemy następujące zagadnienia, które chcielibyśmy uczynić inspiracją dla tematów oraz poszukiwań badawczych:

• fenomen platform streamingowych we współczesnej kulturze,
• zagadnienia genologiczne seriali,
• intertekstualność i nawiązania do szeroko pojętych tekstów kultury,
• konwergencyjność seriali streamingowych,
• poetyka serialu, jego konstrukcje strukturalne oraz fabularne,
• fandomy seriali oraz wpływ odbiorców na politykę platform streamingowych,
• serial jako adaptacja i/lub reinterpretacja tekstu pierwotnego (Dracula, Outsider, Mgła, Alienista, Ania, nie Anna, Nawiedzony dwór w Bly),
• serialowy sequel lub/i prequel tekstu literackiego lub serial jako swoisty mix literackich motywów (Castle Rock, Ratched),
• polskie seriale i ich osadzenie w lokalności realnej lub fikcyjnej (Znaki, Rojst, Ultraviolet, Krakowskie potwory),
• seriale Mike’a Flanagana jako nowe opowieści kreatywnie wykorzystujące utrwalone wzorce czy rozwiązania fabularne (Nawiedzony dom na wzgórzu, Nawiedzony dwór w Bly, Nocna msza),
• serialowy bildungsroman i poszukiwanie tożsamości (Kim jest Anna?, Gambit królowej, Ania, nie Anna),
• etyka oraz ideologia we współczesnych serialach (Opowieść podręcznej, Telefonistki, Mesjasz),
• wątki religijne i ich nieoczywiste reprezentacje (Młody papież, Unorthodox, Kalifat, Nocna msza, Mesjasz, Lucyfer),
• heterogeniczne obrazy macierzyństwa i ojcostwa (Orange Is the New Black, Pracujące mamy, Rodzina plus, Sprzątaczka),
• prowincja jako locus terribilis (Broadchurch, Stranger Things, Smak stokrotek, Las, Czarny punkt, Dark, Riverdale),
• kreacje bohaterów i antybohaterów wzbudzających swoistą sympatię odbiorcy pomimo nieetycznego postępowania (Frank Underwood z House of Cards, Walter White z Breaking Bad, główni bohaterowie Domu z papieru),
• kwestie związane z płcią i seksualnością: niebinarność, nieheteronormatywność, biseksualizm, poliamoria, transpłciowość, transseksualność, crossdressing (Dynastia, Orange Is the New Black, Szkoła dla elity, Heartstopper, Królowa, Sex Education, Pokolenie),
• serial jako opowieść historyczna czy też historia jako tworzywo serialu (Czarnobyl, The Crown, Wikingowie, Peaky Blinders),
• napięcia i nierówności klasowe (Sprzątaczka, Orange Is the New Black, Squid Game, Dom z papieru, Ozark),
• dzisiejsze seriale młodzieżowe (Szkoła dla elity, Riverdale, Książęta, Heartstopper) wobec antenatów (Jezioro marzeń, Beverly Hills, 90210).

Zaproponowane powyżej zagadnienia w żadnym razie nie wyczerpują możliwości analitycznych, interpretacyjnych, badawczych. Stanowią jedynie wybór z wielości. Mamy nadzieję, że zechcecie Państwo pochylić się nad ww. kwestiami albo zaproponować własne.

Na gotowe artykuły czekamy do 28 lutego 2023 roku.

Zapraszamy również do nadsyłania tekstów do działu Varia, w którym publikowane będą artykuły niezwiązane z tematem numeru, oraz recenzji i omówień nowości wydawniczych.

Gotowe artykuły prosimy przesyłać na adresy mailowe redaktorów numeru.

Redakcja tematyczna: dr Jakub Rawski (j.rawski@pwsz.glogow.pl)

Redakcja działu Varia: dr Robert Dudziński (robert.dudzinski2@uwr.edu.pl) i dr Dawid Głownia (dawid.glownia@uwr.edu.pl).