Artykuły
https://orcid.org/0000-0003-4004-7121
The main aim of this text is to outline the possibilities of applying Immanuel Wallerstein’s world-systems theory to the analysis of cinema. Concepts developed by Wallerstein, especially the notion of the relationship between the core and the periphery of international political-economic systems, can help in understanding the hegemony of Hollywood cinema in the global circulation of film content, as well as the positions smaller film industries occupy in relation to it. The assumptions of this theory will be tested using the example of the cinema of Central and Eastern Europe in recent decades, allowing for the determination of its relative hierarchy in the global chain of production and consumption of audiovisual content. Special attention has been paid to Poland, presented as a model example of a local film industry attempting to emerge from the peripheral position it occupied after the political transformation of 1989.
Adamczak M., Globalne Hollywood, filmowa Europa i polskie kino po 1989 roku. Przeobrażenia kultury audiowizualnej przełomu stuleci, Słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2010.
Adamczak M., Loteria z zachętami. Jedna ustawa i cztery rozgrywki, „Ekrany” 2018, nr 6.
Adamczak M., Nadzieje i złudzenia. Polskie wizje koprodukcji, „Ekrany” 2017, nr 1 (35).
Andrew D., Time Zones and Jetlag. The Flows and Phases of World Cinema, [w:] World Cinemas, Transnational Perspectives, red. N. Ďurovičová, K. Newman, Routledge, New York-London 2010.
Bartczak M., W ogniu filmowej rewolucji, „Ekrany” 2011, nr 1/2.
Bartosiewicz A., Orankiewicz A., Współczesny rynek dystrybucji kinowej w Polsce, „Kwartalnik Filmowy” 2019, nr 108.
Daly N., From Elvis to the fugitive: Globalization and recent Irish cinema, „European Journal of English Studies” 3, 1999, nr 3.
Eatough M., The Literary History of World-Systems, II: World Literature and Deep Time, „Literature Compass” 12, 2015, nr 11.
European Audiovisual Observatory, Focus 2019. World Film Market Trends.
European Audiovisual Observatory, Yearbook 2020/2021. Key Trends.
Fedorov A.V., 200 Foreign Leaders of Soviet Film Distribution: Selected Collection, SM „Information for everyone”, Moscow 2023.
Hozic A., Hollyworld: Space, Power, and Fantasy in the American Economy, Cornell University Press, Ithaca 2001.
Koutsourakis A., The Politics of Humour in Kafkaesque Cinema: A World-systems Approach, „Film-Philosophy” 24, 2020, nr 3.
Kumar A., Welz F., Culture in the World-System: An Interview with Immanuel Wallerstein, „Social Identities” 7, 2001, nr 2.
Majmurek J., Kina gry w prestiż, „Ekrany” 2018, nr 3/4.
Miller T., Global Hollywood, British Film Institute, London 2001.
Moretti F., Przypuszczenia na temat literatury światowej, przeł. P. Czapliński, „Teksty Drugie” 2014, nr 4.
Rajagopalan S., Indian Films in Soviet Cinemas: The Culture of Movie-going after Stalin, Indiana University Press, Bloomington 2008.
Raport Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej Box Office Polska 2019, https://pisf.pl/wp-content/uploads/2021/06/Raport_Box_Office_2019_PL_EN.pdf.
Sowińska I., Obrazy starego i nowego świata. Kino Czechów i Słowaków, [w:] Historia kina, t. 4. Kino końca wieku, red. T. Lubelski, I. Sowińska, R. Syska, Universitas, Kraków 2019.
Stelmach M., Długi ogon światowego kina, „Kwartalnik Filmowy” 2022, nr 117.
Stelmach M., Węgry: W trybach historii, [w:] Historia kina, t. 4. Kino końca wieku, red. T. Lubelski, I. Sowińska, R. Syska, Universitas, Kraków 2019, s. 1053–1054.
Szczepanik P., The State-Socialist Mode of Production and the Political History of Production Culture, [w:] Behind the Screen: Inside European Production Cultures, red. P. Szczepanik, P. Vonderau, Palgrave Macmillan, New York 2013.
Szczepanik P., Transnarodowe ekipy i postsocjalistyczny prekariat: przypadek Pragi, przeł. M. Stelmach, „Ekrany” 2017, nr 1 (35).
Wallerstein I., Analiza systemów-światów. Wprowadzenie, przeł. K. Gawlicz, M. Starnawski, Dialog, Warszawa 2007.
Wallerstein I., The National and the Universal: Can There Be Such a Thing as World Culture?, [w:] Culture, Globalization and the World-System, red. A.D. King, University of Minnesota Press, Minneapolis 1991.
Wallerstein I., Nowoczesny system-świat, przeł. A. Ostolski, [w:] Współczesne teorie socjologiczne, red. A. Jasińska-Kania, L. Nijakowski, J. Szacki, M. Ziółkowski, Scholar, Warszawa 2006.
Zabużko O., Planeta Piołun, Agora, Warszawa 2022.
English
Język Polski
https://doi.org/10.19195/0860-116X.45.1
