Artykuły

Tom 45 (2023)

Nieuchwytny fenomen aktorstwa filmowego: metoda analizy strukturalnej Jana Mukařovskiego a psychologia komunikacji

Strony: 257-272

PDF

Abstrakt

The thesis is a polemic against Jan Mukařovský’s method of structural analysis of acting. The author accuses him of excluding the actor’s subjectivity as well as the psychological factor. Instead, he is proposing to extend the reasoning with the theory of communication psychology — a field of study dealing with the relationship between emotions and their articulation. In the first part, Mukařovsky’s conclusions are confronted with communication psychology. The second one describes the representation of female hysteria in film as an example of acting that is resistant to structural analysis.

Bibliografia

Barthes R., Mitologie, przeł. A. Dziadek, Wydawnictwo KR, Warszawa 2000.

Berryman J. et al., Psychologia moje hobby, przeł. P. Bucki, E. Zaremba, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2003.

Chandler Ch., Ingrid Bergman, przeł. M. Szczęsny, Prószyński i S-ka, Warszawa 2012.

Domachowski W., Psychologia społeczna komunikacji niewerbalnej, Edytor, Toruń 1993.

Kino: gest — ciało — ruch: film w perspektywie systemów komunikowania niewerbalnego, red. A. Gwóźdź, Wiedza o Kulturze, Wrocław 1990.

Kristeva J., Potęga obrzydzenia: esej o wstręcie, przeł. M. Falski, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2007.

Kurcz I., Psychologia języka i komunikacji, Scholar, Warszawa 2005.

Lacan J., Seminarium XX ENCORE, 1972–1973, rozdział VI. Bóg i jouissance kobiety, przeł. A. Wojakowska-Skiba, Materiał roboczy na prezentację kartelu FPPL „Histeria i kobiecość”.

Łotman J., Semiotyka filmu, przeł. J. Faryno, T. Miczka, Wiedza Powszechna, Warszawa 1983.

Marek N., Kobiety, różnica seksualna i feminizm. Notatki na marginesie Žižka, „Racjonalia. Z Punktu Widzenia Humanistyki” 2012, nr 2.

Morin E., Kino i wyobraźnia, przeł. K. Eberhardt, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1975.

Mościcki P., Chaplin: przewidywanie teraźniejszości, Słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2017.

Mukařovský J., Próba strukturalnej analizy fenomenu aktorstwa. Chaplin w „Światłach wielkiego miasta”, przeł. J. Mayen, [w:] Czeska myśl filmowa, t. 2, red. A. Gwóźdź, Słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2007.

Mukařovský J., Strukturalizm dla wszystkich, przeł. J. Baluch, „Teksty: Teoria Literatury, Krytyka, Interpretacja” 1981, nr 1 (55).

Pease A., Język ciała: jak czytać myśli ludzi z ich gestów, przeł. E. Wiekiera, Gemini, Kraków 1994.

Włodek P., Kobiece spojrzenia, chłopięce ciała — męskość w klasycznym kinie Hollywood, „Panoptikum” 2015, nr 14 (21).

Wosińska W., Psychologia życia społecznego, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2004.

Wróbel M., Zarażanie afektywne: o procesie transferu emocji i nastroju między ludźmi, Wydawnictwo Naukowe PWN, Łódź 2016.

Światła wielkiego miasta, reż. Ch. Chaplin, Charles Chaplin Productions, United Artists 1931.

Matka Joanna od Aniołów, reż. J. Kawalerowicz, Film Polski Film Agency, Zespół Filmowy „Kadr” 1961.

Opętanie, reż. A. Żuławski, Gaumont, Marianne Productions, Oliane Productions, Soma Film Produktion 1981.

Licencja

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.