Artykuły

Tom 45 Nr 2 (2023)

Roman Rybarski wobec działań politycznych obozu sanacyjnego w latach 1930–1939 w świetle wystąpień sejmowych i publicystyki

Strony: 125-146

PDF

Abstrakt

Roman Rybarski was one of the leading representatives of the National Party in the Second Polish Republic. As a supporter of parliamentary democracy and a political opponent of the Piłsudskiites, he was critical of the actions of the Sanation camp. Rybarski expressed his criticism in the press and at the parliamentary from the floor of the Sejm. The aim of this article is to present this criticism in the period from the Brest events (1930) to 1939, and to assess whether Roman Rybarski’s concerns about the totalitarianisation of Poland were justified. The work will be based on parliamentary transcripts of Rybarski’s speeches and his journalism.

Bibliografia

Okólnik Prezesa Rady Ministrów z 13 lipca 1936 roku, M.P. z 1936 r. Nr 163, s. 8.

Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 6 lutego 1928 roku. Prawo o ustroju sądów powszechnych, Dz.U. z 1928 r. Nr 12, poz. 93.

Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 23 sierpnia 1932 roku w sprawie upoważnienia władzy mianującej do przenoszenia sędziów w stan spoczynku i na inne miejsca służbowe, Dz.U. z 1932 r. Nr 73, poz. 663.

Ustawa konstytucyjna z dnia 23 kwietnia 1935 roku, Dz.U. z 1935 r. Nr 30, poz. 227.

Ustawa z dnia 18 grudnia 1919 roku o czasie pracy w przemyśle i handlu, Dz.U. z 1920 r. Nr 2, poz. 7.

Ustawa z dnia 17 marca 1921 roku. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, Dz.U. z 1921 r. Nr 44, poz. 267.

Ustawa z dnia 15 marca 1933 roku o szkołach akademickich, Dz.U. z 1933 r. Nr 29, poz. 247.

Ustawa z dnia 8 lipca 1935 roku — ordynacja wyborcza do Sejmu, Dz.U. z 1935 r. Nr 47, poz. 319, art. 31.

Ankieta konstytucyjna Sejmu R.P. I, Warszawa 1931.

Ankieta konstytucyjna Sejmu R.P. II, Warszawa 1931.

Koc A., Deklaracja ideowo-polityczna Obozu tworzonego przez pułk. Adama Koca, „Gazeta Lwowska” 130, 1937, nr 42 (23.02.1937), s. 1–2.

Odbitka nr 53. SEJM Rzeczypospolitej Polskiej. Okres III. Wniosek Klubu Narodowego, żądający ustąpienia Rady Ministrów.

Roman Rybarski o narodzie, ustroju i gospodarce, oprac. S. Rudnicki, Warszawa 1997.

Rybarski R., Idee przewodnie gospodarstwa Polski, Warszawa 1939.

Rybarski R., Nigdy!, „Warszawski Dziennik Narodowy” 3, 1937, nr 10 (10.01.1937), s. 3.

Rybarski R., Nowe wydanie, „Warszawski Dziennik Narodowy” 2, 1936, nr 155 (7.06.1936), s. 3.

Rybarski R., Odmiany nacjonalizmu, „Myśl Narodowa” 18, 1938, nr 47, s. 717–719.

Rybarski R., O państwie policyjnem, „Myśl Narodowa” 13, 1933, nr 20, s. 273–275.

Rybarski R., Siła i prawo, Warszawa 1936.

Sprawozdania Stenograficzne z posiedzeń Sejmu Rzeczypospolitej (1931–1933).

Ajnenkiel A., Polska po przewrocie majowym. Zarys dziejów politycznych Polski 1926–1939, Warszawa 1980.

Dudek A., Pytel G., Bolesław Piasecki. Próba biografii politycznej, Londyn 1990.

Encyklopedia socjologii, t. 1. A–J, red. A. Kojder, K. Koseła, W. Kwaśniewicz, H. Kubiak, J. Mucha, J. Szacki, M. Ziółkowski, Warszawa 1998.

Heywood A., Klucz do politologii. Najważniejsze ideologie, systemy, postaci, przeł. P. Kornobis, K. Wolański, Warszawa 2008.

Kaczmarek R., Historia Polski 1914–1989, Warszawa 2010.

Kozłowski S., Swędrzyński A., Profesor Józef Paczoski — twórca fitosocjologii, „Łąkarstwo w Polsce” 12, 2009, s. 83–95.

Landau Z., Działalność Koncernu Kreugera w Polsce, „Przegląd Historyczny” 49, 1958, nr 1, s. 91–120.

Od niepodległości do niepodległości. Historia Polski 1918–1989, red. P. Chojnacki, Warszawa 2010.

Roszkowski W., Historia Polski 1914–2004, Warszawa 2004.

Rudnicki S., Obóz Narodowo-Radykalny. Geneza i działalność, Warszawa 1985.

Ryba M., Naród a polityka. Myśl społeczno-polityczna twórców ruchu narodowego w okresie międzywojennym, Lublin 1999.

Sioma M., Myśl polityczna Legionu Młodych — Akademickiego Związku Pracy dla Państwa. Wprowadzenie do tematu, „Humanities and Social Sciences” 20, 2015, nr 22, z. 2, s. 133–153.

Słownik społeczny, red. B. Szlachta, Kraków 2004.

Śleszyński W., Obóz odosobnienia w Berezie Kartuskiej 1934–1939, Białystok 2003.

Waskan J., Działalność polityczna Romana Rybarskiego w II RP, „Świat Idei i Polityki” 17, 2018, s. 412–436.

Waskan J., Idea państwa narodowego w myśli politycznej Romana Rybarskiego do 1939 roku, Bydgoszcz 2018.

Waskan J., Roman Rybarski o ustroju politycznym w latach 1918–1926, „Cywilizacja i Polityka” 17, 2019, nr 17, s. 52–63.

Zychowicz D., Roman Rybarski wobec działań politycznych obozu sanacyjnego w pierwszych latach jego rządów (1926–1930) w świetle publicystyki i wystąpień sejmowych, „Klio — Czasopismo Poświęcone Dziejom Polski i Powszechnym” 62, 2022, nr 2, s. 123–139.

Dzięczkowski A., Józef Konrad Paczoski, Internetowy polski słownik biograficzny, https://www.ipsb.nina.gov.pl/a/biografia/jozef-konrad-paczoski (dostęp: 29.06.2022).

Leopold Tomaszkiewicz, Witryna edukacyjna Kancelarii Senatu, https://senat.edu.pl/historia/senat-rp-w-latach-1922-1939/senatorowie-ii-rp/senator/leopold-tomaszkiewicz (dostęp: 29.06.2022).

Pietrasiewicz T., Zakazane książki — cenzura w dwudziestoleciu międzywojennym (1918–1939), „Ośrodek »Brama Grodzka — Teatr NN«”, http://teatrnn.pl/leksykon/artykuly/zakazane-ksiazki-cenzura-w-dwudziestoleciu-miedzywojennym-1918-1939 (dostęp: 19.08.2023).

Licencja

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.