Artykuły
https://orcid.org/0000-0002-3295-7099
An interesting issue related to the ownership right is whether it can fulfill the function of securing the realization of receivables. The point is to determine whether the ownership right may constitute a law securing compulsory payment of a debt, similarly to pledge rights (pledge, mortgage). This issue was the subject of practice already under the rule of property law of 1946 and the Civil Code of 1964 that is, throughout the period of the socialist economy.1 Regulation of property rights in the Constitution of the People’s Republic of Poland of 1952 and the Civil Code of 1964 was diversified due to the introduction of types of ownership (state, cooperative, individual and personal). Hence the important question whether property rights could be used as a security right at all times, or only with respect to individual or personal property? The property was used to secure credit and loans. Owing to the resolution of the Supreme Court of May 10, 1948, in the absence of an effective lien, the property became a legal means to secure the loan, similar to the German Sicherungsuebereignung. Such a function was fulfilled by the property right in the security transfer of property, both under the decree on property law of 1946 and under the Civil Code of 1964. Despite this, there was still a discussion about the admissibility of using the seizure of property taken over from German law, especially with regard to real estate. The prevailing view was that the collateral transfer could not be applied to state and cooperative property. The banks that granted loans at that time were state-owned or cooperative entities. The loan was granted by a state-owned bank to a state legal person,2 which was related to the theory of uniform state ownership, nationwide ownership, or state ownership.
Agopszowicz A., Ograniczenia własności wynikające z art. 142 k.c., [w:] Rozprawy z prawa cywilnego (Księga dla uczczenia pracy naukowej prof. W. Czachórskiego), Warszawa 1985.
Bączyk M., Fojcik-Mastalska E., Góral L., Ofiarski Z., Pisuliński J., Pyzioł W., Prawo bankowe. Komentarz, Warszawa 2002.
Bieniek G., Zabezpieczenie wierzytelności pieniężnych, „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 1992, nr 11–12.
Brzozowski A., Przewłaszczenie na zabezpieczenie, „Firma” 1992, nr 7–8.
Czachórski W., Zobowiązania. Zarys wykładu, Warszawa 1994.
Dybowski T., Zasady współżycia społecznego i społeczno-gospodarcze przeznaczenie prawa a prawo własności, „Nowe Prawo” 1967, nr 6.
Gandor K., Sprzedaż na raty. Problemy organizacyjne i prawne, Warszawa 1966.
Gdulewicz E., Osłowski W., Skrzydło W., Prawo konstytucyjne, Lublin 1994.
Gniewek E., Kodeks cywilny. Księga druga. Własność i inne prawa rzeczowe, Kraków 2001.
Gołaczyński J., Glosa do orzeczenia Sądu Najwyższego z dnia 5 maja 1993 roku. III CZP 54/93, OSPiKA 1994, poz. 176.
Gołaczyński J., Przeniesienie własności nieruchomości na zabezpieczenie, „Rejent” 1994, nr 5.
Gołaczyński J., Przewłaszczenie ruchomości na zabezpieczenie, „Rejent” 1995, nr 1.
Górski J., Kilka uwag w sprawie własności (na marginesie projektu Konstytucji PRL), „Nowe Drogi” 1951, nr 6.
Haczkowska M., Zmiana konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej „w czasach zarazy”, „Przegląd Prawa i Administracji” 123, 2022.
Heropolitańska I., Borowska E., Kredyty i gwarancje bankowe, Warszawa 1993.
Ignatowicz J., Prawo rzeczowe, Warszawa 1976.
Ignatowicz J., System prawa cywilnego, t. 2, Warszawa-Wrocław 1977.
Kappes A., Wybrane problemy stosowania zabezpieczeń wierzytelności na zbiorze rzeczy o zmiennym składzie, „Palestra” 1995, nr 11–12.
Kunicki A., Skutki prawne zastrzeżenia prawa własności, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Społeczny” 29, 1967, nr 2.
Longchamps de Berier R., Zobowiązania, Poznań 1948.
Ładosz J., Własność jako kategoria ekonomiczna a prawo własności, [w:] Własność i gospodarka a prawo, Warszawa 1977.
Marks K., Engels F., Dzieła, t. 13, Warszawa 1966.
Mika D., Prawo własności w europejskiej konwencji praw człowieka, „Państwo i Prawo” 1993, nr 5.
Namitkiewicz J., Zagadnienie „przeniesienia własności na zabezpieczenie” na gruncie prawa polskiego, „Przegląd Notarialny” 2, 1948, z. 11–12.
Niezbecka E., Przewłaszczenie na zabezpieczenie w stosunkach bankowych, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, Lublin-Polonia, Sectio G” 41, 1994, nr 1.
Nowakowski Z.K., Prawo rzeczowe. Zarys wykładu, Warszawa 1969.
Ohanowicz A., Glosa do orzeczenia Sądu Najwyższego z dnia 24 kwietnia 1964 roku, OSPiKA 1965, nr 11.
Pańko W., Własność jako kategoria ekonomiczna a prawo własności, „Prawo” 105, 1983.
Pazdan J., Przewłaszczenie na zabezpieczenie, „Rejent” 1994, nr 1.
Prądzyński W., Powiernicze przeniesienie własności celem zabezpieczenia wierzytelności, „Przegląd Notarialny” 1, 1947, z. 3.
Radwański Z., Panowicz-Lipska J., Zobowiązania — część szczegółowa, Warszawa 1996.
Rogowski S., Nowelizacje konstytucji z 22 lipca 1952 roku w latach 1989–1991, „Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego” 2009, nr 12.
Rykowski R., Dopuszczalność przewłaszczenia na zabezpieczenie nieruchomości, „Przegląd Prawa Handlowego” 1995, nr 6.
Rytel-Warzocha A., Reformy konstytucyjne w Polsce po 7 kwietnia 1989 roku, „Toruńskie Studia Polsko-Włoskie” 17, 2022.
Siedlecki W., Glosa do orzeczenia Sądu Najwyższego z dnia 3 lutego 1960 roku. 3 CO 27/57, OSPiKA 1961, nr 75.
Siuda W., Zabezpieczenie kredytu, „Przegląd Podatkowy” 1993, nr 5.
Skąpski J., Przewłaszczenie na zabezpieczenie, „Studia Cywilistyczne” 1969, nr 12–14.
Skąpski J., Zastaw na rzeczach ruchomych,. Zahadnienia wybrane, „Studia Cywilistyczne” 1964, nr 8.
Stalmachowski A., Klauzule generalne w kodeksie cywilnym, „Państwo i Prawo” 1965, nr 1.
Strus M., Dwa sposoby powierniczego zabezpieczenia kredytu, „Palestra” 1992, nr 11–12.
Szachułowicz J., Prawna i ekonomiczna problematyka reprywatyzacji nieruchomości rolnych, „Państwo i Prawo” 1993, nr 3.
Szlęzak A., Przewłaszczenie na zabezpieczenie rzeczy przyszłych, rzeczy oznaczonych co do gatunku oraz nieruchomości, „Rejent” 1995, nr 2.
Szpunar A., O powierniczych czynnościach prawnych, „Rejent” 1993, nr 11.
Szpunar A., [w:] W sprawie zabezpieczeń przy sprzedaży na raty, „Państwo i Prawo” 1963, nr 3.
Wasilkowski J., Pojęcie własności w świetle kodeksu cywilnego, „Państwo i Prawo” 1965, nr 12.
Wasilkowski J., Prawo własności w PRL. Zarys wykładu, Warszawa 1969.
Wasilkowski J., Typy i formy własności w projekcie konstytucji PRL, „Państwo i Prawo” 1952, nr 3.
Wasilkowski J., Zarys prawa rzeczowego, Warszawa 1963.
Wieniediktow A., Gosudarswiennaja socjalisticzeskaja sobwstwiennost, Moskwa 1948.
Wójcik S., Problem pojęcia własności prywatnej w III Rzeczypospolitej Polskiej, „Rejent” 1991, nr 9–12.
Zagadnienie prawne Konstytucji PRL, t. 1–3, Warszawa 1954.
Zieliński A., Charakter prawny przewłaszczenia na zabezpieczenie wierzytelności oraz jego skutki prawne, „Przegląd Sądowy” 1995, nr 3.
Dekret z 11 października 1946 roku — o prawie rzeczowym (Dz.U. z 1946 r. Nr 57, poz. 319).
Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 4 października 1989 roku (k 3/88, OTK 1989).
Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 8 maja 1990 roku (k 1/90, OTK 1990).
Orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 10 maja 1948 roku (OSN 1948, poz. 56).
Orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 24 kwietnia 1964 roku (II CR 178/64 OSPiKA 1965, nr 11, poz. 229).
Orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 19 listopada 1992 roku (II CRN 87/92 OSN 1993, nr 5, poz. 89).
Orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 5 maja 1993 roku (III CZP 54/93, OSPiKA 1994, nr 10, poz. 176).
Orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 27 czerwca 1995 roku (I CR 7/95 OSN 1995, nr 12, poz. 183).
Orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 28 września 1995 roku (III CZP 125/95 OSN 1996, nr 1, poz. 11).
Ustawa – Kodeks cywilny z 23 kwietnia 1964 roku (Dz.U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93).
Zarządzenie prezesa NBP nr A/51-II/38 z dnia 15 października 1960 roku w sprawie kredytowania przedsiębiorstw.
English
Język Polski
https://doi.org/10.19195/2300-7249.45.2.13
