Artykuły
Podatek dochodowy od osób fizycznych na Ukrainie — problemy regulacji prawnych
Skuteczny system podatkowy zależy od wielu czynników, jednym z najważniejszych jest stopień wdrożenia każdej zasady prawa podatkowego. Mechanizm zarządzania ukraińskim PIT-em jest stale krytykowany. Analiza materiału normatywnego daje podstawy do twierdzenia, że jednym z głównych problemów porządku uiszczania PIT-u jest wykładnia reguł normatywnych, które czasami są z sobą sprzeczne. Ponadto ważnym problemem jest nieprzestrzeganie zasad ustawodawstwa podatkowego Ukrainy. Czynne przepisy rozdziału IV kodeksu podatkowego Ukrainy mieszczą normy sprzeczne z zasadami równości, powszechności, a także zasady stabilności.
Przedstawiona analiza koncentruje się głównie na normatywnych standardach, przewidujących pojęcia i status prawny podatnika, a także przedmiot i podstawy opodatkowania PIT-em. Praca opiera się na pozytywnych doświadczeniach państw europejskich, zwłaszcza Republiki Federalnej Niemiec. Szczególną uwagę zwrócono na kwestię dotyczącą kwot niepodlegających opodatkowaniu. Autor uzasadnia tezę o potrzebie wprowadzenia w ukraińskim ustawodawstwie podatkowym pojęcia minimalnej kwoty niepodlegającej opodatkowaniu PIT-em. Innym problemem jest zawarcie w jednym rozdziale kodeksu podatkowego Ukrainy zasad opodatkowania nie tylko osób fizycznych, lecz także osób prowadzących działalność gospodarczą, przy czym ustawodawca wyznacza jedną stawkę, a różne przedmioty i podstawy opodatkowania dla osób fizycznych i osób prowadzących działalność gospodarczą. Dla osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą przedmiotem opodatkowania jest czysty dochód roczny, który składa się z przychodu minus wydatki związane z otrzymaniem takiego przychodu. Natomiast dla osób fizycznych innych niż te, które prowadzą działalność gospodarczą, przewidziano dwa rodzaje przedmiotu opodatkowania. Przede wszystkim jest to dochód, a także czysty dochód roczny. Główną różnicą między tymi pojęciami jest zastosowanie zniżki podatkowej. Zniżka ta przewiduje zmniejszenie bazy opodatkowania na wydatki związane głównie ze społeczną aktywnością osoby fizycznej, a nie zawodową, dającą taki dochód. Ważnym problemem jest również nieistnienie jasnej definicji przedmiotu i podstawy opodatkowania. Zastosowanie tego samego terminu do różnych pojęć prawnych jest naruszeniem wymogu pewności prawa, co jest sprzeczne z zasadą praworządności. Ukraińskie przepisy ustawowe dotyczące PIT-u naruszają również wymogi prawodawstwa Unii Europejskiej. Zakaz dyskryminacji podatników ze względu na przynależność państwową jest jednym z podstawowych wymogów zawartych w prawie pierwotnym UE.
Reformy ukraińskiego PIT-u należy rozpocząć od ustalenia nazwy podatku. Podatek od przychodu osoby fizycznej nie oddaje w pełni treści tego podatku, a także powoduje różnego rodzaju problemy przy jego obliczaniu i zapłacie.