Articles
https://orcid.org/0000-0002-3471-586X
The case of Rita Gorgonowa, charged with the murder of Elżbieta Zaremba, was the most famous court case in the Second Polish Republic. The trial in this case, with the participation of a jury, took place initially before the district court in Lviv and later in Krakow. It attracted great interest from the press, which reported on its proceedings. The trial was based on circumstantial evidence, which made it even more significant. It was attended as participants by the best-known Lviv and Krakow judges, lawyers (Maurycy Axer) and medical experts (Ludwik Hirszfeld, Jan Olbracht), all of whom found it to be the most famous case of their careers. Writers (Tadeusz Boy- Żeleński) also took an interest in the case. Despite the conviction of Gorgonowa, the trial raises controversies to this day. They mainly cast doubt on the evidence on which the verdict was based and the multiple errors that were made during the investigation of the Gorgonowa case (especially operations at the crime scene). The Gorgonowa trial was also important for the popularisation of the practice of using expert medical opinion evidence by Polish courts. The fact that the accused of this murder was a woman also played a significant part according to the non-legal press.
Pięćdziesięciolecie pracy lekarskiej dr Jana Opieńskiego, „Wschód: Lwów, Stanisławów, Tarnopol: życie miast i wsi województw południowo-wschodnich” 3, 1938, nr 104.
Boy-Żeleński T., Po lwowskim wyroku, „Wiadomości Literackie” 1932, nr 24.
Cieślak M., Recenzja: Jan Stanisław Olbrycht: Wybrane przypadki z praktyki sądowo-lekarskiej — zabójstwo, samobójstwo czy nieszczęśliwy wypadek (redakcja naukowa: prof. dr Jan Sehn), Warszawa 1964, „Palestra” 9, 1965, nr 6.
Decydująca ekspertyza prof. Olbrychta o narzędziu zbrodni w Brzuchowicach, „Dziennik Białostocki” 15, 1933, nr 102.
Hirszfeld L., Historia jednego życia, Warszawa 1957.
Kędzierska G., Opinia biegłego w słynnych procesach przeciwko kobietom, „Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych” 2016, nr 1.
Kobieta ze skazą, „Świat” [Warszawa] 1933, nr 12.
Kocznur J., Wspomnienie pośmiertne: Józef Woźniakowski, „Palestra” 6, 1962, nr 6–7.
Kolińska K., Żywot sprawy Gorgonowej, [w:] K. Kolińska, Słynne procesy, Warszawa 2008.
Komar-Nalepa A., Proces poszlakowy w sprawach o zabójstwo — teoria i praktyka, Warszawa 2019.
Le Bon G., Psychologia tłumu, przeł. B. Kaprocki, Lwów 1930.
Lewiński W., Ocena użyteczności badania cech grupowych dla kryminalistyki, „Czasopismo Sądowo-Lekarskie” 9, 1936, nr 2.
Makarewicz J., Prasa a przysięgli, Kraków 1911.
Maziarz J., Sądy przysięgłych w II Rzeczypospolitej w praktyce Sądu Okręgowego w Krakowie, Warszawa 2017.
Mazurkiewicz J., Non omnis moriar. Ochrona dóbr osobistych zmarłego w prawie polskim, Wrocław 2010.
Ostry atak obrońców Gorgonowej na ekspertyzę psychologiczną Stasia Zaremby, dokonaną przez dr. Zielińskiego. Część wczorajszej rozprawy odbyła się przy drzwiach zamkniętych, „Express Ilustrowany” 10, 1933, nr 89.
Peiper L., Komentarz do kodeksu postępowania karnego i przepisów wprowadzających tenże kodeks, Kraków 1933.
Piątkiewicz J., Strasman H., Oględziny miejsca przestępstwa, „Archiwum Kryminologiczne” 1, 1933/1934, z. 3–4.
Płońska E., Głośne procesy kobiet w II Rzeczypospolitej — perspektywa kryminologiczna, „Miscellanea Historico-Iuridica” 18, 2019, nr 2.
Pochroń N., Zbrodnia jest kobietą. Przestępczość kobiet w II Rzeczypospolitej w świetle przedwojennych tytułów prasowych na przykładzie spraw Rity Gorgonowej, Zyty Woronieckiej i Małgorzaty Genzler, „Studia z Historii Najnowszej Polski” 4, 2022.
Proces Rity Gorgonowej. Walka biegłych o dżagan, „Dziennik Białostocki” 15, 1933, nr 102.
Proces Rity Gorgonowej w Krakowie, Katowice 1933.
Salewicz J., Ustawowa konstrukcja śledztwa w praktyce, „Głos Sądownictwa” 7, 1935, nr 2.
Sobolewski W., Uszkodzenia szyb przez postrzały. (Badania doświadczalne), „Archiwum Kryminologiczne” 2, 1935/1937, z. 1–2.
Sołtysik M., Panieńska, Gorgonowa — nieszczęścia i tajemnice (cz. 2), „Palestra” 54, 2009, nr 5–6. Sprawozdanie z czynności Rady Adwokackiej i Sądu Dyscyplinarnego Izby Adwokackiej we Lwowie za czas od 1/XI 1932–31/X 1933, Lwów 1933.
Stachańczyk P., Spór o sądy przysięgłych w Polsce (1930–1938), „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego” 152, 1992, „Prace Prawnicze” 141.
Szpakowska M., „Wiadomości Literackie” prawie dla wszystkich, Warszawa 2012.
Śmiałek A., Sądy doraźne w II Rzeczypospolitej, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 36, 1984, z. 1.
Walter Z., Proces Rity Gorgonowej, Warszawa 1933.
Wardak Z., Przyczynek do badań nad procesowo-kryminalistyczną problematyką poszlak, „Problemy Współczesnej Kryminalistyki” 20, 2016.
Wiśniacka R., Zeznania świadków w procesie Gorgonowej w świetle badań naukowych, „Wiadomości Literackie” 10, 1933, nr 20.
Z działalności Zarządu Głównego Zrzeszenia Sędziów i Prokuratorów R.P., „Głos Sądownictwa” 5, 1933, nr 7–8.
Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 19 marca 1928 roku Kodeks postępowania karnego, Dz.U. Nr 33, poz. 313.
Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 11 lipca 1932 roku Kodeks karny, Dz.U. Nr 60, poz. 571.
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 2 września 1931 roku o wprowadzeniu postępowania doraźnego, Dz.U. Nr 79, poz. 622.
Ustawa karna z dnia 27. maja 1852 r. l. 117 dpp z uwzględnieniem wszelkich zmieniających ją ustaw austriackich i polskich, wyd. J.W. Willaume, Lwów 1929.
Wyrok SN z dnia 10 grudnia 1929 roku, sygn. II K 708/29, „Orzeczenia Polskiego Sądu Najwyższego. Dział Karny” 5, 1930, s. 94.
Wyrok SN z dnia 25 marca 1930 roku, sygn. II K 224/30, „Orzeczenia Polskiego Sądu Najwyższego. Dział Karny” 6, 1931, s. 47.
Wyrok SN z dnia 27 lutego 1931 roku, sygn. II K 1567/30, „Orzeczenia Polskiego Sądu Najwyższego. Dział Karny” 6, 1931, s. 172.
Wyrok SN z dnia 29 września 1932 roku, sygn. II. 3 K. 710/32, „Orzeczenia Polskiego Sądu Najwyższego. Dział Karny” 8, 1933, s. 45.
Wyrok SN z dnia 23 września 1933 roku, sygn. 3 K. 621/33, „Orzeczenia Polskiego Sądu Najwyższego. Dział Karny” 9, 1934, s. 17.
Wyrok SN z dnia 15 listopada 1979 roku, sygn. I CR 232/79, LEX nr 63839.
Wyrok SO we Lwowie z dnia 14 maja 1932 roku, sygn. VII 2 K 11/32.
Wyrok SO w Krakowie z dnia 29 kwietnia 1933 roku, sygn. II 3 K. 710/32, „Orzeczenia Polskiego Sądu Najwyższego. Dział Karny” 8, 1933, s. 45.
English
Język Polski
https://doi.org/10.19195/2082-4939.14.2
