Articles
https://orcid.org/0000-0003-1141-1967
‘Biblioteczka Ziem Zachodnich’ [The Western Territories Library] was a series published in 1960–1971 by the ‘PAX’ Publishing Institute, in which 49 entries were published. Those were novels, diaries, reportages and popular science monographs. Most of the contributors were littleknown writers and journalists affiliated with the PAX Association, although two reportages by Melchior Wańkowicz were also published. Propagandistic justifications of Poland’s rights to the so-called Recovered Teritories and recollections of the ‘eternal’ struggle of Poles against Germanic pressure (mainly via a World War II setting or background) were the main purposes of the series. Emphasis was also placed on the threats from the West Germany, which was presented as a continuation of the Third Reich. Among other things, the narrative means typical of crime fiction were used to achieve these propaganda purposes. Themes of espionage and mystery, criminal investigations, the search for hidden documents or valuables, or prosecution of Nazi criminals can be found in many works. All these ‘tricks’ serve as entertainment, attracting the reader’s attention, but this function is subordinated to the main aim — presenting the image of the world and Polish–German relations in accordance with the official propaganda line.
Bartoszewski A., Krawczyk J., Pierwszy komandos, posł. W. Iwanowski, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1967.
Borowski M., Od Tobruku do Murmańska, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1966.
Brejdygant S., Testament, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1967.
Brumell B., Ostatni dzień na północnej plaży, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1963.
Brycht A., Napad, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1966.
Brycht A., Operacja: Bank, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1966.
Brycht A., Makowiecki A., Boss, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1964.
Budrel J., Życie od nowa, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1969.
Ciechowski P., Szubieniczne wzgórze, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1965.
Czarnota J., Min nie ma, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1965.
Czy Hitler mógł zdobyć Londyn?, oprac. R. Pitera, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1962.
Dobraczyński J., Dłonie na murze, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1960.
Dobraczyński J., Judyta i klocki, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1963.
Dołęgowski A., Wieczór królowej, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1971.
Fudała T., Azymut zwykle 45, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1970.
Gielo J., Cena walki, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1963.
Grabski W.J., Tartak ruszy, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1961.
Janke Z.W., Podziemny Śląsk. Początki konspiracji na Śląsku 1939–1941, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1968.
Kłoś K., Szelmostwo rezydenta Brandta, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1968.
Kłoś K., Szymek huzar, czyli napoleońska odyseja pana Ignacego, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1964.
Kłoś K., Uczeń pirotechnika, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1960.
Kobar A., Zielony volkswagen, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1963.
Kobecki R., Kartki z kalendarzy. 1940–1946, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1966.
Literski S., Komu opłaca się zbrodnia? Czyli „kryminały” nie zmyślone, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1964.
Literski S., Kto strzelił?, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1962.
Lot J., A pościg trwa, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1965.
Luboradzka A., Testament ojców, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1970.
Lutosławski R., Przez północ do tropików, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1968.
Majewski R., Akcja 9:0, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1968.
Mazurkiewicz T., Moja wojna z Niemcami, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1969.
Nowak T., Nie wysłany list, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1969.
Pietras Z.S., Monika, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1964.
Rajpert S., Strzały pod gwiazdami, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1964.
Rogalski A., Taki był Hitler, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1961.
Rogalski A., Za kulisami „Mustergau”, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1965.
Seweryn A., Powrót, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1966.
Stefanowski J., ...zabij wszystkich, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1964.
Stępowski T., Awantura w Ostródzie, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1963.
Stojan J., Pogranicze, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1966.
Strumski W., „Dziesiątka” w akcji, wstęp i przypisy A. Zagórski, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1968.
Szafrański T., Ślad prowadzi do Rosendorf, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1967.
Szczawiński J., Płomień o zmierzchu, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1970.
Szczypka J., Dwa tysiące z hakiem, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1962.
Szeliga J., Doktor Schäfer płaci rachunek, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1964.
Szeliga J., Dziennik hauptsturmführera Josta, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1964.
Sztaba Z., Mordercy przyszli nocą, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1965.
Wańkowicz M., Hubalczycy, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1967.
Wańkowicz M., Westerplatte, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1963.
Zelman Z., Mordercy przyjdą nazajutrz, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1966.
Inglot J., Wypędzony: Breslau-Wrocław 1945, Instytut Wydawniczy Erica, Warszawa 2012.
Barańczak S., Odbiorca ubezwłasnowolniony. Teksty o kulturze masowej i popularnej, wyb., oprac. i posłowie A. Poprawa, Wydawnictwo Ossolineum, Wrocław 2017.
Bartków M., Werwolf na Górnym Śląsku, Technol, Kraków 2014.
Bartków M., Werwolf. Propaganda PRL, Technol, Kraków 2014.
Faligot R., Kauffer R., Służby specjalne. Historia wywiadu i kontrwywiadu na świecie, przeł. M. Stefańska-Matuszyn, K. Skawina, Iskry, Warszawa 2006.
Książki Instytutu Wydawniczego PAX 1949–1989. Przewodnik, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1989.
Machcewicz P., Paczkowski A., Wina, kara, polityka. Rozliczenia ze zbrodniami II wojny światowej, Znak–Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk, Kraków 2021.
Mazur D., Realizm socpaxowski, Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz 2013.
Piotrowski P.K., Kultowe seriale, Prószyński i S-ka, Warszawa 2011.
Słownik pseudonimów pisarzy polskich XV w. — 1970, oprac. zespół pod red. E. Jankowskiego, t. 4. A–Ż. Nazwiska, Ossolineum, Wrocław 1996.
Thun G., Obce miasto. Wrocław 1945 i potem, przeł. M. Słabicka, Via Nova, Wrocław 2005.
Tumolska H., Mitologia Kresów Zachodnich w pamiętnikarstwie i beletrystyce polskiej 1945–2000. Szkice do dziejów kultury pogranicza, Wydawnictwo „Adam Marszałek”, Toruń 2007.
Wojciechowski P., Pasterz z niebytu, rozm. P. Gołoburda, „Lampa” 2007, nr 2, s. 26–31.
Współcześni polscy pisarze i badacze literatury. Słownik biobibliograficzny, red. J. Czachowska, A. Szałagan, t. 6, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1999.
Chosiński S., Wielki nieobecny. Twórczość literacka Józefa Mackiewicza, Esensja, 1.10.2003, s. 1–7, https://esensja.pl/ksiazka/publicystyka/tekst.html?id=22574&strona=1#strony.
Henzel P., Zagadka działalności Werwolfu w Polsce. Bartków: celem władz PRL było wywołanie przerażenia, Onet, 22.12.2014, https://wiadomosci.onet.pl/tylko-w-onecie/zagadka-dzialalnosci-werwolfu-w-polsce-bartkow-celem-wladz-prl-bylo-wywolanie/s6w5k?utm_source=pl.wikipedia.org_viasg_wiadomosci&utm_medium=referal&utm_campaign=leo_automatic&srcc=undefined&utm_v=2.
Günter Prodöhl, Wikipedia, https://de.wikipedia.org/wiki/G%C3%BCnter_Prod%C3%B6hl.
Zygmunt Sztaba, Wikipedia, https://pl.wikipedia.org/wiki/Zygmunt_Sztaba.
Czarne chmury, reż. A. Konic, Polska 1973.
Róża, reż. W. Smarzowski, Polska 2012.
English
Język Polski
https://doi.org/10.19195/0867-7441.29.7
