Articles
https://orcid.org/0000-0003-2280-6665
The Book of the Lost Tales (1983–1984) by J.R.R. Tolkien was translated into Polish three times: by Magdalena Pietrzak-Merta (1995–1996), by Radosław Kot (1998) and by Maria and Cezary Frąc and Agnieszka Sylwanowicz (2022–2023). The chapter ‘The Music of the Ainur’ bears significant resemblance to the later version published in The Silmarillion (1977), which includes numerous similar or even identical phrases. Radosław Kot explains in a footnote he decided to reproduce the identical phrases from Maria Skibniewska’s translation of The Silmarillion (1985). That technique was used also by Magdalena Pietrzak-Merta and Maria and Cezary Frąc, though the number and length of repeated phrases is different. It allows to reproduce the experience of the reader of the source text who is able to trace unmodified fragments. However, sometimes the translators ignore the differences between The Book of the Lost Tales and The Silmarillion, therefore the target text presents as a translation of The Silmarillion rather than The Book of the Lost Tales. The technique manifests central position of Maria Skibniewska’s works in the system of Polish translations of the legendarium.
Tolkien J.R.R., Bractwo Pierścienia, przeł. J. Łoziński. Zysk i S-ka, Poznań 2015.
Tolkien J.R.R., Ksiega zaginionych opowieści, red. Ch. Tolkien, przeł. M. Pietrzak-Merta, Wydawnictwo Atlantis-Rubicon, Warszawa 1995.
Tolkien J.R.R., Księga zaginionych opowieści, t. 1, red. Ch. Tolkien, przeł. M. Frąc, C. Frąc, przeł. wierszy K. Staniewska, J. Drzewowska, Zysk i S-ka, Poznań 2022.
Tolkien J.R.R., Księga zaginionych opowieści, t. 1, red. Ch. Tolkien, przeł. R. Kot, Amber, Warszawa 1998.
Tolkien J.R.R., Silmarillion, przeł. M. Skibniewska, Czytelnik, Warszawa 1985.
Tolkien J.R.R., The Book of the Lost Tales: Part One, red. Ch. Tolkien, London 2002 („The History of Middle Earth” 1).
Tolkien J.R.R., The Silmarillion, HarperCollins Publishers, London 2013.
Tolkien J.R.R., D. Anderson, Hobbit z objaśnieniami, przeł. A. Polkowski, A. Sylwanowicz, Bukowy Las, Wrocław 2012.
Adamowicz-Pośpiech A., Seria w przekładzie, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2013.
Aust K., Spolszczać czy nie?, 2001, Hobbicka Norka, tolkien.com.pl/hobbickanorka/artykuly/spol.html.
Berman A., La retraduction comme espace de la traduction, „Palimpsestes” 4, 1990, s. 1–7.
Brownlie S., Narrative Theory and Retranslation Theory, „Across Languages and Cultures” 7, 2006, nr 2, s. 145–170.
Cadera S.M., Literary Retranslation in Context: A Historical, Social and Cultural Perspective, [w:] Literary Retranslation and Context, red. S. Cadera, A.S. Walsh, Peter Lang, Oxford 2017, s. 5–18.
Deane-Cox S., Retranslation: Translation, Literature and Reinterpretation, Bloomsbury Academic, London 2014.
Guttleld D., Elementy kulturowe w angielsko-polskich przekładach science fiction i fantasy, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2012.
Kamińska A., Nowy przekład Tolkiena, „Nowa Fantastyka” 187, 1998, nr 3, s. 70–71.
Kane D.A., Arda Reconstructed: Creation of the Published Silmarillion, Lehigh University Press, Bethlehem 2011.
Legeżyńska A., Tłumacz i jego kompetencje autorskie: na materiale powojennych tłumaczeń z A. Puszkina, W. Majakowskiego, I. Kryłowa, A. Błoka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1999.
Majchrowski Z., Pytania o polskiego Szekspira, [w:] Od Shakespeare’a do Szekspira, red. J. Ciechowicz, Z. Majchrowski, Centrum Edukacji Teatralnej, Gdańsk 1993, s. 11–26.
Olszański T.A., Tolkien a la klubówka, „Fenix” 63, 1997, nr 4, s. 149–157.
Olszewska A., Rola stylizacji biblijnej w utworze J.R.R. Tolkiena The Silmarillion i jego przekładzie na język polski, [w:] Na początku był przekład, red. M. Filipowicz-Rudek, J. Konieczna-Twardzikowa, U. Kropiwiec, Księgarnia Akademicka, Kraków 1999, s. 237–249.
Paloposki O., Koskinen K., Anxieties of Influence: The Voice of the First Translator in Retranslation, „The Target” 27, 2015, nr 1, s. 25–39.
Sylwanowicz A., Wyprawa Bractwa Pierścienia, „Fenix” 63, 1997, nr 4, s. 134–149.
Szyjewski A., Od Valinoru do Mordoru. Świat mitu a religia w dziele Tolkiena, Wydawnictwo „M”, Kraków 2004.
Zysk T., Złodziej czy Pędziwiatr?, „Feniks” 64, 1997, nr 4, s. 130–134.
English
Język Polski
https://doi.org/10.19195/0867-7441.30.6
