Z genealogii „niepokoju świata”. Ralf Konersmann o oświeceniu

Abstrakt

Ralf Konersmann (ur. 1955) to dziś jeden z najbardziej cenionych fi lozofów kultury. Od ponad dekady — dzięki przekładom Krystyny Krzemieniowej — polski czytelnik zna dwie jego książki: Filozofię kultury. Wprowadzenie (2009) oraz Krytykę kultury (2012). Niezwykle interesujące są także późniejsze prace Konersmanna, diagnozujące współczesność jako stan nieustannego niepokoju (Unruhe), który przez lata się znormalizował. Mowa tu o książkach Die Unruhe der Welt (2015) oraz Wörterbuch der Unruhe (2017). Konersmann, stosując metodę genealogiczną, poszukuje historycznych źródeł tego stanu i przypisuje szczególną rolę oświeceniu. W artykule rekonstruuję Konersmannowską genealogię niepokoju świata opierając się przedstawionym w analizowanych książkach zarysie osiemnastowiecznej filozofii. Rozpoczynam od ogólnej koncepcji niepokoju, aby przejść do ukazania swoistej relacji niepokoju z nowoczesną krytyką oraz myślą mityczną. Z prac Konersmanna można bowiem wnioskować, że niepokój — jak i sama kultura — wyraża się przez krytykę, a oświeceniowe reinterpretacje mitu pozwoliły się z nim oswoić.