Wiedza kulturowa i wiedza kulturoznawcza. Zarys problematyki

Abstrakt

Wiedza kulturowa to wiedza umiejscowiona, to rozumienie „od wewnątrz” wartości, zwyczajów, zasad i praktyk, które są wspólne dla danego społeczeństwa lub grupy. W jej ramach istnieją wspólne, podzielane przez wszystkich reguły interpretacyjne, konstrukcje rzeczywistości i światopoglądy. Wiedza kulturowa jest ściśle powiązana z wiedzą ukrytą, której nie da się w pełni wyartykułować ani wyjaśnić, w przeciwieństwie do wiedzy jawnej. W odwrotnym kierunku wydaje się zmierzać teoria kulturowa i wiedza propozycjonalna na temat kultury, które pozorują uniwersalne „spojrzenie znikąd”. Autor artykułu zastanawia się nad relacją typów idealnych „wiedzy kulturowej” i „wiedzy kulturoznawczej” w ramach projektowanej „ekologii form wiedzy”. Pyta, jak ta relacja była modelowana u początków instytucjonalizacji kulturoznawstwa jako dyscypliny naukowej w latach siedemdziesiątych ubiegłego wieku. Wymiar poznawczy spotyka się tutaj z wymiarem praktycznym. Rodzi się zatem pytanie, czy możliwe jest takie modelowanie tej relacji, aby kulturoznawstwo odnalazło się współcześnie w roli dyscypliny badawczej oferującej wglądy we własną „partykularną wiedzę kulturową” jako wiedzę poznawczo wartościową i jako dyskurs terapeutyczny dla patologii, dysfunkcji i nadużyć ideologicznych związanych z „kulturowym światem pojęć własnych”.