Articles
https://orcid.org/0000-0002-5223-8470
Over the past decade or so, the issue of literary realism – marginalised and reduced to clichés – has been paving its way, with difficulty but consistently, into the vocabulary of postcolonial criticism. The very political-theoretical framework of postcolonialism that has led to realism not being addressed or treated as an anti-example, largely inscribed in postmodern deconstructive and culturalist tendencies, is coming under increasing criticism. In this article, I describe newly reinvigorated discussions of realism in the context of three issues: the role of the realist colonial novel in the education of the colonies, realist (especially 1950s–70s) postcolonial novels and their ambiguous or weakened position in the canon, and the impact of postmodern theory on the rejection of realism. The article shows that theory has obscured literature itself, troublesome because of its unattractive realist ambitions, reducing interpretation to the application of certain established, ahistorical concepts. The implications of this position and its political significance are analysed.
Achebe, Chinua. 2009a. „Afrykańska literatura jako powrót do celebracji życia”. W Achebe, Chinua, Edukacja dziecka pod brytyjskim nadzorem. Tłum. Jerzy Łoziński. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka.
Achebe, Chinua. 2009b. „Edukacja dziecka pod brytyjskim nadzorem”. W Achebe, Chinua, Edukacja dziecka pod brytyjskim nadzorem. Tłum. Jerzy Łoziński. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka.
Ashcroft, Bill Gareth Griffiths, i Tiffin, Helen. 2007. Post-Colonial Studies. The Key Concepts. Wyd. 2. London–New York: Routledge.
Beti, Mango. 1955. „Afrique noire, littérature rose”. Présence africaine 1–2: 133–145.
Bhattacharya, Sourit. 2020. Postcolonial Modernity and the Indian. Novel: On Catastrophic Realism. London: Palgrave Macmillan.
Bowlby, Rachel. 2007. „Foreword”. W Adventures in Realism, red. Mat- thew Beaumont. Malden–Oxford–Carlton: Blackwell Publishing. https://doi.org/10.1002/9780470692035
Brecht, Bertolt. 1979. „Wokół teorii realizmu”. Tłum. Andrzej Lam. W: Marksizm i literaturoznawstwo współczesne. Antologia, wyb. i oprac. Andrzej Lam, Bogdan Owczarek, 79–104. Warszawa: PIW.
Brecht, Bertolt. 1980. „Against Georg Lukács”. W Bloch, Ernst, Lukács, Georg, Brecht, Bertolt, Benjamin, Walter, i Adorno, Theodor, Aesthetics and Politics. London: Verso.
Brontë, Charlotte. 2008. Dziwne losy Jane Eyre. Tłum. Teresa Świderska. Warszawa: Świat Książki.
Brown, Nicholas. 2005. Utopian Generations: The Political Horizon of Twentieth-Century Literature. Princeton–Oxford: Princeton University Press.
Césaire, Aimé. 1969. Une tempête : d’après « La Tempête » de Shakespeare – Adaptation pour un théâtre nègre. Paris: Éditions du Seuil.
Chakraborty, Chandrima. 2003. „Interrupting the Canon: Samuel Selvon’s Postcolonial Revision of Robinson Crusoe”. Ariel 4(34): 51–72.
Chakravarti, Uma, i Roy, Kum. 1988. „Breaking out of Invisibility: Rewriting the History of Women in Ancient India”. W Retrieving Women’s History: Changing Perceptions of the Role of Women in Politics and Society, red. S. Jay Kleinberg. Oxford–Berg–Paris: Berg–Unesco.
Chinweizu, Onwuchewka, Jemie, i Madubuike, Ihechukwu. 1975. „Towards the Decolonization of African Literature”. Transition 48: 29–37, 54, 56–57. https://doi.org/10.2307/2935056
Colavincenzo, Marc. 2008. Can the Postcolonial Critic Speak – and if so, Who Is Listening? W Bodies and Voices: The Force-Field of Representation and Discourse in Colonial and Postcolonial Studies, red. Merete Falck Borch, Eva Rask Knudsen, Martin Leer i Bruce Clunies Ross. Amsterdam–New York: Rodopi.
Cronan, Todd. 2022. Red Aesthetics: Rodchenko, Brecht, Eisenstein. Lanham–Boulder–New York–London: Rowman & Littlefield.
D’Souza, Radha. 2010. „Introduction to the Special Issue: Postcolonialism, Realism, and Critical Realism”. Journal of Critical Realism 9(3): 263–275. https://doi.org/10.1558/jcr.v9i3.263
Dalley, Hamish. 2014. The Postcolonial Historical Novel: Realism, Allegory, and the Representation of Contested Pasts. New York: Palgrave Macmillan.
Fanon, Frantz. 1985. Wyklęty lud ziemi. Tłum. Hanna Tygielska. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Guha, Ranajit. 1987. “Chandra’s Death”. Subaltern Studies 5: 135–165.
Gikandi, Simon. 2012. „Realism, Romance, and the Problem of African Literary History”. Modern Language Quarterly 73(3): 309–328.
https://doi.org/10.1215/00267929-1631415
Head, Dominic. 2003. The Cambridge Introduction to Modern British Fiction, 1950–2000. Cambridge: Cambridge University Press. https://doi.org/10.1017/CBO9780511606199
Kincaid, Jamaica. 2022. O tym, jak ujrzałam Anglię po raz pierwszy. Tłum. Patrycja Mróz i Agata Orlik. W Nieskończona genesis literatury światowej. Pisarze postkolonialni o władzy, języku i wyobraźni, red. Tomasz Bilczewski i Dorota Kołodziejczyk. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Lamming, George. 2022. Okazja do przemówienia. Tłum. Agnieszka Zimmer, Barbara Węglarczyk i Bernadeta Paczkowska. W Nieskończona genesis literatury światowej. Pisarze postkolonialni o władzy, języku i wyobraźni, red. Tomasz Bilczewski i Dorota Kołodziejczyk. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Lazarus, Neil. 2010. „The Politics of Postcolonial Modernism”. The European Legacy. Toward New Paradigms 7(6): 771–782. https://doi.org/10.1080/1084877022000029055
Lazarus, Neil. 2011. The Postcolonial Unconscious. Cambridge: Cambridge University Press. https://doi.org/10.1017/CBO9780511902628
Leslie, Esther. 2007. W Adventures in Realism, red. Matthew Beaumont. Malden–Oxford–Carlton: Blackwell Publishing. https://doi.org/10.1002/9780470692035
Levine, George. 1993. Realism and Representation: Essays on the Problem of Realism in Relation to Science, Literature, and Culture. Madison: University of Wisconsin Press.
Lukács, György. 1985a. „Ideologiczne podstawy awangardyzmu”. W Jasiński, Bogusław, Lukács, 258–265. Warszawa: Wiedza Powszechna.
Lukács, György. 1985b. „Opowiadanie czy opis? Przyczynek do dyskusji o naturalizmie i formalizmie”. Tłum. Barbara Rafałowska. W Jasiński, Bogusław, Lukács, 245–257. Warszawa: Wiedza Powszechna.
Lukács, György. 1985c. „Przesłanki własnego świata dzieł sztuki”. Tłum. Julia Juryś. W Jasiński, Bogusław, Lukács, 273–281. Warszawa: Wiedza Powszechna.
Lukács, György. 1985d. „Realizm krytyczny w społeczeństwie socjalistycznym”. Tłum. Jerzy Rudzki. W Jasiński, Bogusław, Lukács, 266– 272. Warszawa: Wiedza Powszechna.
Mair, Lucille Mathurin. 1995. The Rebel Woman in the British West Indies During Slavery. Kingston: Institute of Jamaica Publications.
Majumdar, Nivedita. 2021. The World in a Grain of Sand. Postcolonial Literature and Radical Universalism. London – New York: Verso.
Nazareth, Peter. 1979. „Interview With Sam Selvon”. World Literature Written in English 2(18): 420–437. https://doi.org/10.1080/17449857908588620
Okara, Gabriel. 1980. „Miękko spływają płatki śniegu”. Tłum. Ewa Życieńska. W 19 współczesnych opowiadań nigeryjskich. Wybór Maryla Metelska. Warszawa: Iskry.
Parry, Benita. 2004. Postcolonial Studies: A Materialist Critique. London: Routledge.
Poręba, Izabela. 2023. „The Promises and Pitfalls of the Politics of Familiarity. Reckoning With Nativism in A Man of the People by Chinua Achebe”. W Własne, swojskie, obce – dyskursy inności, red. Lidia Kamińska. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Quayson, Ato. 2012. „The Sighs of History: Postcolonial Debris and the Question of (Literary) History”. New Literary History 43(2): 359–370. https://www.jstor.org/stable/23259380
Robinette, Nicholas. 2014. Realism, Form, and the Postcolonial Novel. New York: Palgrave Macmillan.
Said, Edward W. 2018. Orientalizm. Tłum. Monika Wyrwas-Wiśniew- ska. Poznań: Zysk i S-ka.
Sangari, Kumkum. 1987. „The Politics of the Possible”. Cultural Critique 7: 157–186. https://doi.org/10.2307/1354154
Selvon, Samuel. 2008. Moses Ascending. Wstęp Hari Kunzru. London: Penguin Books. E-book.
Slemon, Stephen. 1995. „Magic Realism as Post-Colonial Discourse”. W Magical Realism: Theory, History, Community, red. Lois Parkinson Zamora i Wendy B. Faris. Durham: Duke University Press. https://doi.org/10.1215/9780822397212-021
Sorensen, Eli Park. 2010. Postcolonial Studies and the Literary: Theory, Interpretation and the Novel. Basingstoke: Palgrave Macmillan.
Sorensen, Eli Park. 2021. Postcolonial Realism and the Concept of the Political. New York: Routledge.
Spivak, Gayatri Chakravorty. 2010. „Czy podporządkowani inni mogą przemówić?” Tłum. Ewa Majewska we współpracy z Julianem Kutyłą. Krytyka Polityczna 24–25: 196–239.
Van Allen, Judith. 1976. „‘Aba Riots’ or Igbo ‘Women’s War’?: Ideology, Stratification, and the Invisibility of Women”. W Women in Africa: Studies in Social and Economic Change, red. Nancy J. Hafkin i Edna G. Bay. Stanford: Stanford University Press.
wa Thiong’o, Ngũgĩ. 1986. Decolonising the Mind: The Politics of Language in African Literature. Harare: Zimbabwe Publishing House.
Walcott, Derek. 2001. „Pantomime”. W Postcolonial Plays: An Anthology, red. Helen Gilbert. London: Routledge.
Walcott, Derek. 2022. Co mówi zmierzch? Tłum. Łukasz Wójcik, Marcin Słoma i Katarzyna Makówka. W Nieskończona genesis literatury światowej. Pisarze postkolonialni o władzy, języku i wyobraźni, red. Tomasz Bilczewski i Dorota Kołodziejczyk. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Yee, Jennifer. 2016. „Conclusion: Colonialism, Postcolonialism, and the Realist Mode”. W Yee, Jennifer, The Colonial Comedy: Imperialism in the French Realist Novel. Oxford: Oxford University Press. https://doi.org/10.1093/acprof:oso/9780198722632.003.0008
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
English
Język Polski
https://doi.org/10.19195/prt.2024.2.2