The Concept of De-Sublation and the Regressive Process in History: Prolegomena

Abstrakt

Analizę rozpoczynam od prawdopodobnie najmocniejszej historiografii postępu – filozofii heglowskiej. Następnie skupiam się na dynamice „silnika pojęciowego” teorii postępu u Hegla, czyli na pojęciu zniesienia. Dowodzę, że podejście heglowskie stanowi nie tylko ogólną „historiozofię” postępu, ale przede wszystkim precyzyjne pojęciowe – nawet logiczne – narzędzie, silnik, urządzenie, które efektywnie zapośrednicza sprzeczności i umożliwia postęp jako taki. W poszukiwaniu ogólnej „historiografii” regresu zwracam się następnie w stronę teorii psychoanalitycznej. Opierając się na psychoanalizie Freuda i Lacana wprowadzam instrument pojęciowy opracowany na podstawie heglowskiego zniesienia – pojęcie przeciw-zniesienia. Stanowi ono, jak próbuje pokazać, „pojęciowe urządzenie” ogólnej teorii regresji. Zobaczymy, jak przeciw-zniesienie uprzednio zniesionej całości wytwarza dwa niezależne byty pojęciowe, zorganizowane wokół momentów uniwersalnego i jednostkowego.