Artykuły
https://orcid.org/0009-0004-9390-0151
W artykule przedstawiona została konwencja realistyczna jako jedna ze strategii apokryficznych współczesnej prozy w kontekście teorii powtórzenia Sørena Kierkegaarda oraz koncepcji lęku przed wpływem Harolda Blooma. Autorka zestawia powieść Castorp Pawła Huellego ze zbiorem Balzakiana Jacka Dehnela oraz omawia stanowiska przyjęte w obu utworach względem dzieł kanonicznych, do których się odnoszą: Czarodziejskiej góry Thomasa Manna oraz Komedii ludzkiej Honoré de Balzaca. Analiza ma na celu wskazanie wyznaczników klasycznego modelu prozy realistycznej (takich jak typowość i typizacja bohaterów, narracja i opis, studium społeczeństwa i obyczajowości, ironia) we współczesnych tekstach oraz sposobów ich przetwarzania w literaturze postmodernistycznej, między innymi w kontekście narracji postkolonialnych. Rozważania zostały umieszczone na szerszym tle historycznoliterackim, z uwzględnieniem zjawisk charakterystycznych dla polskiej prozy lat dziewięćdziesiątych i dwutysięcznych.
Balzac, Honoré de. 1978. Ojciec Goriot. Tłum. Tadeusz Boy-Żeleński. Warszawa: Czytelnik.
Barthes, Roland. 2012. „Efekt rzeczywistości”. Tłum. Michał Paweł Markowski. Teksty Drugie 136(4): 119–126.
Bloom, Harold. 2002. Lęk przed wpływem. Tłum. Agata Bielik-Robson i Marcin Szuster. Kraków: Universitas.
Brodzka, Alina. 1964. „O pojęciu realizmu w powieści XIX i XX wieku”. Pamiętnik Literacki 55(2): 357–383.
Czapliński, Przemysław. 2003. Świat podrobiony. Krytyka i literatura wobec nowej rzeczywistości. Kraków: Universitas.
Czapliński, Przemysław. 2007. Powrót centrali. Literatura w nowej rzeczywistości. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Dehnel, Jacek. 2009. Balzakiana. Warszawa: W.A.B.
Drogoszewski, Aureli. 1936. „Typ i charakter”. Pamiętnik Literacki 33(1): 63–68.
Gołębiewska, Maria. 2007. „Powtórzenie w myśli Sørena Kierkegaarda – opowieść a przypowieść”. Przestrzenie Teorii 8: 123–141.
Girard, René. 2001. Prawda powieściowa i kłamstwo romantyczne. Tłum. Karolina Kot. Warszawa: Wydawnictwo KR.
Huelle, Paweł. 2004. Castorp. Gdańsk: słowo/obraz terytoria.
Jakobson, Roman. 1999. „O realizmie w sztuce”. Tłum. Przemysław Pietrzak. Teksty Drugie 4: 185–192.
Jarzębski, Jerzy. 2008. „Realizm podszyty fantastyką”. Teksty Drugie 6: 44–53.
Kasperski, Edward. 1990. „Ironiczna antropologia. Rozdwojenie i podwojenie człowieka u Kierkegaarda”. Studia Filozoficzne 293(4): 177–193.
Mann, Thomas. 2009. Czarodziejska góra. T. 1. Tłum. Józef Kramsztyk. Warszawa: Muza SA.
Markiewicz, Henryk. 1957. „O typowości w literaturze. Z historii problemu”. Pamiętnik Literacki 48(1): 46–82.
Martuszewska, Anna. 2000. „Kłopoty z realizmem (nie tylko pozytywistycznym)”. Pamiętnik Literacki 91(2): 143–156.
Olejniczak, Józef. 2018. „Dwa sanatoria / dwa uniwersytety”. Schulz/Forum 12: 17–36.
Poręba, Izabela. 2021. „Literatura postkolonialna – literatura mniejsza.
Pisarstwo postkolonialne wobec koncepcji Deleuze’a i Guattariego”. Śląskie Studia Polonistyczne 17(1): https://doi.org/10.31261/SSP.2021.17.03.
Skórczewski, Dariusz. 2006. „Dlaczego Paweł Huelle napisał «Castorpa»?” Teksty Drugie 3: 148–157.
Speina, Jerzy. 2001. Typy świata przedstawionego w literaturze. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Suleiman, Susan Rubin. 1993. „Powieść z tezą. Struktura dojrzewania”. Tłum. Maciej Abramowicz. Pamiętnik Literacki 84(2): 193–207.
Szajnert, Danuta. 2021. Mutacje apokryfu. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Zug, Aleksandra. 2015. „Przenikanie fabuł – prequel jako kreacyjne odtworzenie (wokół Castorpa Pawła Huellego)”. W Literatura prze-pisana. Od Hamleta do slashu, red. Agnieszka Izdebska i Danuta Szajnert. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
English
Język Polski
https://doi.org/10.19195/prt.2024.2.3