Artykuły

Tom 48 (2024)

Przestępstwo znieważenia zwłok i grobu w polskich kodeksach karnych z 1932 i 1969 roku

Strony: 57-67

PDF

Abstrakt

W artykule przedstawiono, w jaki sposób kryminalizowane były zachowania skierowane przeciwko zwłokom ludzkim lub miejscom ich spoczynku w Polsce w XX wieku przed wprowadzeniem obowiązującego obecnie kodeksu karnego. Przeanalizowano regulacje prawno-karne obowiązujące na ziemiach polskich do 1997 roku, to jest w kodeksach karnych z 1932 i 1969 roku. Ewolucja ustawowego przedmiotu ochrony, to jest umiejscowienia danych przestępstw w ustawach karnych, wskazuje bowiem na niewypracowanie rozwiązań co do określenia przedmiotu ochrony danych przestępstw. Ustawodawca nie jest władny określić, co jest chronione kryminalizacją znieważenia zwłok lub grobu, o czym świadczy umieszczenie w obecnym kodeksie karnym omawianego przestępstwa w grupie przestępstw przeciwko porządkowi publicznemu, który za W. Wolterem, jest ogólnym przedmiotem ochrony wszystkich przestępstw. Artykuł ma charakter przeglądowy, a jego celem jest streszczenie stanu wiedzy o danym przedmiocie. Ma również zachęcić do podjęcia dyskursu w tym temacie, a także uświadomić odbiorców, że prawo jest społeczną instytucją zmienną co do formy i treści wraz ze zmianami uwarunkowań społeczno-kulturowych.

Bibliografia

Andrejew I., Polskie prawo karne w zarysie, Warszawa 1989.

Bojarski T., Odmiany podstawowych typów przestępstw w polskim prawie karnym, Warszawa 1982.

Buchała K., Odpowiedzialność za przestępstwa kwalifikowane przez następstwa czynu, „Wojskowy Przegląd Prawniczy” 1972, nr 1, s. 18–30.

Budyn-Kulik M., Kozłowska-Kalisz P., Kulik M., Prawo karne materialne. Część ogólna, red.

M. Mozgawa, Warszawa 2016.

Ćwiąkalski Z., Komentarz do art. 262 Kodeksu karnego, [w:] Kodeks karny. Część szczególna, t. 2. Komentarz do art. 117–277 k.k., red. W. Wróbel, A. Zoll, 2013, LEX nr 172405.

Flemming M., Kutzmann W., Przestępstwa przeciwko porządkowi publicznemu, Warszawa 1999.

Góral R., Kodeks karny. Praktyczny komentarz, Warszawa 2002.

Gruszecka D., Komentarz do art. 262 Kodeksu karnego, [w:] Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz, red. J. Giezek, 2014, LEX nr 168423.

Gruszecka D., Pojęcie dobra prawnego w prawie karnym, „Wrocławskie Studia Erazmiańskie. Zeszyty studenckie” 2008, nr 1, s. 135–155.

Kochanowski J., Przestępstwa kwalifikowane przez następstwa w kodeksie karnym, „Państwo i Pra- wo” 1972, nr 1, s. 62–70.

Lach A., Komentarz do art. 262 Kodeksu karnego, [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. V. Konarska-Wrzosek, Warszawa 2016, LEX nr 513378.

Lernell L., Wykład prawa karnego. Część ogólna, t. 1, Warszawa 1969.

Makarewicz J., Kodeks karny z komentarzem, Lwów 1932.

Marek A., Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2010.

Mirgos Z., Ochrona wolności sumienia i wyznania w polskim prawie karnym, Warszawa 1985.

Mirgos Z., Przestępstwa przeciwko uczuciom religijnym w polskim kodeksie karnym z 1932 r., „Wojskowy Przegląd Prawniczy” 37, 1982, nr 1, s. 194–199.

Mozgawa M., Komentarz do art. 262 k.k., [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. M. Mozgawa, Warszawa 2015, LEX nr 486987.

Muc A., Śmierć i pogrzeb w chrześcijańskim Egipcie (IV–VIII w.), „Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne” 45 2012, nr 2, s. 245–256.

Paprzycki R., Prawna ochrona wolności sumienia i wyznania, Warszawa 2015.

Raglewski J., Komentarz do art. 216 Kodeksu karnego, [w:] Kodeks karny. Część szczególna, t. 2. Komentarz do art. 117–277 k.k., red. A. Zoll, 2013, LEX nr 172346.

Stefański R., Przestępstwo znieważenia zwłok, prochów ludzkich lub grobu (art. 262 k.k.), „Prokuratura i Prawo” 2004, nr 10, s. 19–28.

Śliwowski J., Prawo karne, Warszawa 1975.

Wolter W., Wykład prawa karnego na podstawie kodeksu karnego z 1969 r., cz. 1. Część ogólna, z. 1. Nauka o ustawie karnej i przestępstwie, Kraków 1970.

Wolter W., Z rozważań nad kwalifikowanymi typami przestępstw, „Państwo i Prawo” 1972, nr 8–9, s. 25–33.

Dekret Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 23 września 1944 roku — Kodeks Karny Wojska Polskiego (Dz.U. z 1944 r. Nr 6, poz. 27; tekst jedn. Dz.U. z 1957 r. Nr 22, poz. 107).

Dekret z dnia 13 czerwca 1946 roku o przestępstwach szczególnie niebezpiecznych w okresie odbudowy Państwa (Dz.U. z 1946 r. Nr 30, poz. 192).

Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 11 lipca 1932 roku — Kodeks karny (Dz.U. z 1932 r. Nr 60, poz. 571).

Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 21 października 1932 roku — Kodeks karny wojskowy (Dz.U. z 1932 r. Nr 91, poz. 765).

Ustawa z dnia 19 kwietnia 1969 roku Kodeks karny (Dz.U. z 1969 r. Nr 13, poz. 94.

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 marca 1938 roku, III K 2547/37, LEX, nr 75331.

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 maja 1948 roku, WaK 178/48, LEX, nr 1674301.

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 lutego 1958 roku, IV K 664/57, OSN, PG 1958, nr 10, s. 15–16.

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 stycznia 1959 roku, IV K 1144/58, OSN, PG 1959, nr 4, s. 14.

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 września 1987 roku, VI KZP 24/87, LEX nr 20248.

Uchwała Sądu Najwyższego z 29 października 2012 roku, I KZP 12/12, LEX nr 1227992.

Przestępstwa przeciwko porządkowi publicznemu, https://statystyka.policja.pl/st/kodeks-karny/przestepstwa-przeciwko-13/63618,Zniewazenie-zwlok-ludzkich-ograbienie-grobu-art-262.html (dostęp: 19.11.2023).